حه‌رفا بێ

118- بتل - به‌تل: برین، خوه‌ری بوون، ئخلاص، خوه ‌ژێرا به‌ردان. « وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا - ناڤێ خوه‌یكه‌رێ خوه‌ بینه‌ بیر و ب‌ته‌مامی خوه‌ ژ وی را به‌رده (خالص و خوه‌روی بکه) - موززه‌ممل/ 8». مه‌خسه‌د ژ برینا ل ڤێده‌رێ، برینا ژ هه‌وایێ نه‌فسێ و خوه‌ خالص کرنا ژ خودێ را یه.

د حه‌دیسێ دا هاتیه: لا رهبانیّة و لا تبتُلَ فی الإسلام، یانی: روهبانیه‌ت وده‌ست کێشا نا ژ زه‌واجێ د ئسلامێ دا نینه. به‌تول کو یێک ژ ناڤێن حه‌زره‌تا فاطما زه‌هرا یه ژ «به‌تل»ێ هاتیه گرتن، کو خوه ‌ژ خودێ را به‌ردا بی و خالص کربی.

119- بَثّ - به‌ثثه: بلاڤ کرن، مونته‌شر کرن. د بیر و هزرا راغب دا ئه‌صلێ «بَثّ» جدا کرن، راکرن و بلند کرنه، وه‌ک چه‌وا با ئاخێ بلند و بلاڤ دکێ.

به‌قه‌ره/ 164 كه‌ره‌م د‌كێ: خود‌ێ پێ بارانێ عه‌ردێ مری ساخ‌ کر «وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٍ - و ژ هه‌می قسمێن جڤووکا د‌ وێ دا بلاڤ کر». شوورا/ 29: ژنیشا نێن هه‌بوونا خودێ ئافراندنا عه‌سمانا و عه‌ردێ یه: «وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ- و ئه‌و‌ کو د وا هه‌ردوكا دا (عه‌رد و عه‌سمان) رحلبه‌ر بلاڤ کرن». ژ ڤێ ئایه‌تێ تێ ده‌ست کو جڤووک و رحلبه‌ر خێنجی عه‌ردێ د زڤرووکێن دی دا ژی هه‌نه.

حه‌زره‌تێ یه‌عقووب گووت: «إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللّهِ - ئه‌ز کولا دل و خه‌ما خوه ژ خودێرا دبم - یووسف/ 86». «به‌ثث» ل ڤێده‌رێ ئه‌و کول و خه‌مه کو مرووڤ نه‌کارێ خه‌ف بکێ و ددێ ده‌ر.

به‌حسا بھشتێ و خوه‌شیێن وێ: «وَزَرَابِيُّ مَبْثُوثَةٌ- و مه‌حفوورێن رایێخستی (به‌‌رک و رایێخێن په‌حن بویی) - غاشیه‌/ 16» راخستن ژی ئاوایه‌ک یێ بلاڤ کرنێ یه.

120- بجس - به‌جس: شه‌ق بوون، که‌لشین، که لشاندن و شه‌ق‌کرن، په‌قین، په‌قاندن. « بجس» هه‌م لازمی و هه‌م موته‌عه‌ددی بکار هاتیه برن: « بَجَس الماءَ: فجره. بَجَسَ الماءُ: انفجر». د‌ه‌ما قه‌ومێ حه‌زره‌تێ مووسا ئاڤ ژێ خوه‌ستین: «فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا - ڤێجا ژ وی به‌ری دوازده کانیێن ئاڤێ شه‌ق‌بوون (په‌قین) - ئه‌عراف/ 160».

121- بحث - به‌حث: لێکوولین، لێ گه‌ران، هلکوولان، ته‌حقیق کرن، ته‌فتێش. «بحث فی التراب - عه‌رد کوولا» د مه‌جمه‌عێ دا هاتیه کو ئه‌صلێ «بحث»ێ لێگه‌رانا تشته‌کی یه د ناڤ ئاخێ دا.

مائده/ 31 د به‌حسا هابیل و قابیل دا و ها دبێژێ: « فَبَعَثَ اللّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءةَ أَخِيهِ - ڤێجا خودێ قره‌ک رێکر کو عه‌رد هلدکوولا دا نیشا وی بکێ کا وێ چه‌وا که‌لاشێ برایێ خوه ڤه‌شێرێ».

122- بَحر- به‌حر، ده‌ریا، ئاڤا زه‌حف و په‌حن و به‌رفره‌ھ. ئه‌ڤ که‌لیمه ژ به‌ر به‌رفره‌ھی و زه‌حفی و مه‌زناهی یا کو د‌ تشته‌کی دا هه‌یی ژێرا بکار هاتیه: ژ ھه‌سپێ له‌زوبه‌ز را به‌حر تێ گووتن. مروڤێ زانینه‌ک زه‌حف و به‌رفره‌ھ هه‌یی دبێژنێ: «به‌حره، موته‌به‌ححره». جه‌معا وێ «‌أبحر» و «بحار» د قورئانێ دا هاتیه.