حه‌رفا بێ

157- بضاعه‌ت: سه‌رمایه، سه‌میان، سه‌رمیان. هنه‌ک ژ مال و سه‌روه‌تێ کوو ژ تجا‌ره‌تێرا تێ ڤه‌قه‌تاندن. و ژ به‌ر وی قاسی کو قسمه‌ک ژ مال ژ مقداره‌کی قه‌تیا یه ژێرا تێ گووتن« بضاعه. وه‌ک: بضع».

«هَـذِهِ بِضَاعَتُنَا رُدَّتْ إِلَيْنَا- ئه‌ڤاهه سه‌رمایا مه‌یه کو ل مه‌ هات زڤراندن - یووسف/ 65».

158- بطوء، بوطوء: خوه‌گران کرن، پاشکه‌تن، پاشده‌دان، ته‌ئخیر کرن (سستی کرن). راغب ب مه‌عنا پاشڤه‌دانا د چوونێ دا مه‌عنه کریه. «وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ - هنه‌ک ژ ھه‌وه خوه‌ گران دکن ژ چوونا جهادێره - نساء/ 72» ئه‌گه‌ر نه‌ لازمی به‌لکی موته‌عه‌ددی بێ مه‌عنه‌کرن وه‌ک چه‌وا د موفره‌داتێده هاتی، هنگێ مه‌عنه وها لێ تێ: هنه‌ک ژ ھه‌وه ژ یێن دیرا گرانیێ چێدکن دا نه‌چن جهادێ.

159- بطر، به‌طه‌ر: سه‌رخوه‌چوون، ته‌که‌ببور، خوه ‌مه‌زن کرن. «وَلاَ تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِن دِيَارِهِم بَطَرًا - نه‌بن وه‌ک وا که‌سێن ب‌ سه‌رخوه‌چوونا خوه‌ڤه ژ وه‌لاتێ خوه‌ ده‌رکه‌تن- ئه‌نفال/ 47». « وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا - مه‌ چقا گوند و ئاڤاهی کو د به‌رفره‌ھیا ژیانا خوه‌ دا سه‌رخوه چون ژ ناڤ برن- قه‌صه‌ص/ 58».

160- بطش، به‌طش: گرتن و لێ گرتنا دژوار. د مه‌عنا ئنتقام و حه‌یف هلانین و عه‌زاب ژی بکار هاتیه. «إِنَّ بَطْشَ رَبِّكَ لَشَدِيدٌ- هه‌ما براستی گرتنا خودایێ ته پر دژواره - بورووج/ 12» دژواری هه‌م د مه‌عنا « به‌طش» ده‌ هه‌یه و هه‌م که‌لیما «شه‌دید» د ئایه‌تێده هه‌یه، ژبه‌ر وێ مه ‌د مه‌عنا ئایه‌تێ ده «پردژواره» ئانی.

«فَأَهْلَكْنَا أَشَدَّ مِنْهُم بَطْشًا - ڤێجا ئه‌وێن ژ وان (ئه‌هلێ مه‌که‌هێ) خورتتر ژی مه ‌ژ ناڤ برن ( د مه‌عنا لازمی ده بکار هاتیه) - زوخروف/ 8». قاف/ 36 ژی وه‌ک وێ‌ یه: وَكَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّن قَرْنٍ هُمْ أَشَدُّ مِنْهُم بَطْشًا.

حه‌زره‌تێ هوود دبێژێ قه‌و‌مێ خوه‌: «وَإِذَا بَطَشْتُم بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ - و ده‌ما هوون حه‌یفێ هلتینن (توولێ دگرن) هوون زالمانه حه‌یفێ هلتینن- شوعه‌راء/ 130».

161- بطل، به‌طه‌له: باطل، نه‌حه‌ق، نه‌دورست، پویچ. باطل ئه‌وه کو د وه‌ختێ لێکوولینێ ده سوبات و ده‌وام ژێرا تنه‌بێ و نه‌مینێ و ژ ناڤ بچێ. هه‌م د کارا ده و هه‌م د گووتنێ ده بکار تێ برن.

به‌حسا ساحرا و حه‌زره‌تێ مووسا: «فَوَقَعَ الْحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ- یا حه‌ق جی گرت و یا ئه‌وا دکرا پویچ بی- ئه‌عراف/ 118». «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى - گه‌لی خوه‌ی ئیمانا، پێ ئه‌زیه‌ت و منه‌ت کرنێ صه‌د‌ه‌قه و خێرێن خوه‌ پویچ نه‌کن- به‌قه‌ره/ 264». «فَلَمَّا أَلْقَوا قَالَ مُوسَى مَا جِئْتُم بِهِ السِّحْرُ إِنَّ اللّهَ سَيُبْطِلُهُ - ڤێجا د‌ه‌ما ئه‌و ئاڤێتن، مووسا گووت: یا هه‌وه ئانیی سحره، مو‌حه‌قه‌ق خودێ وێ ئه‌وێ بێ ئه‌سه‌ر (پویچ) بکێ- یوونس/ 81». « وَلاَ تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ - مالێ خوه‌ د ناڤ خوه ده ب نه‌حه‌قی نه‌خون - به‌قه‌ره/ 188».

«‌مبطلون» د غافر/ 78 ده ئه‌گه‌ر وه‌ک چه‌وا موفره‌داتێ گووتی موته‌عه‌ددی بێ، یانی «ئه‌وێن حه‌قی یێ نه‌حه‌ق دکن» و ئه‌گه‌ر وه‌ک گووتنا مه‌جمه‌عول به‌یانێ، لازمی بی، یانی« ئه‌هلێ نه‌حه‌قی یێ».