حه‌رفا بێ

177- بوقعه: جھ‌، جی، قه‌ته‌ک ژ عه‌ردێ. د قامووسێ ده‌ هاتیه: بوقعه عه‌رده‌که کو فه‌رقا وێ هه‌یه گه‌ل عه‌ردێ دوورو به‌رێ وێ. « فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي مِن شَاطِئِ الْوَادِي الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ - قه‌صه‌ص/ 30».

178- به‌قل: شینکاتی، گیایێ خارنێ، ته‌ره، کوراد. به‌قه‌ره/ 61.

179- به‌قاء: مان، مایین. « وَيَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ - و رویێ خودایێ ته یێ خوه‌ی قه‌د‌ و مه‌زناھی دمینێ - ره‌حمان/ 27». « مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللّهِ بَاقٍ - یا ل بال ھه‌وه‌ خلاس د‌بێ و ئه‌وا ل بال خودێ دمینێ (باقی یه) - نه‌حل/ 96».

به‌قییه: مایی، یا ژ تشته‌کی مایی. « بَقِيَّةُ اللّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ - مایی یێ خودێ ژ ھه‌وه‌ ره‌ باشتره‌ ئه‌گه‌ر ھون باوه‌رد‌ار بن- هوود/ 86». « الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِينَةُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْبَاقِيَاتُ الصَّالِحَاتُ خَيْرٌ - مال و ئه‌ولاد‌ خه‌ملا ژیانا د‌ونیایێ نه‌ و مایی یێن قه‌نج باشترن - که‌هف/ 46». چێدبێ مه‌خسه‌د هه‌می کار و عه‌مه‌لێن قه‌نج و صالح یین مرووڤ بن کو پاشڤه دمینن.

180- بکر: موفره‌دات دبێژێ ئه‌صلێ وێ «بوکره» یه ژ ئه‌ولێ رووژێ ره ‌تێ گووتن. مو‌عجه‌مول وه‌سیط دبێژێ: «به‌که‌ره، یانی: د ئه‌ولێ رووژێ ده ده‌رکه‌ت، هێژ رووژ ده‌رنه‌که‌تی». ژ ‌حه‌یوانا نه‌زایی را دبێژن: بکر. و ژکه‌چا را ژی دبێژن بکر. چکو بکاره‌ت پێشیا ژنانیێ دا ‌یه.

د‌ه‌رحه‌ق چێله‌كا به‌نی ئسرائیلی یا د‌ه‌: «لاَّ فَارِضٌ وَلاَ بِكْرٌ - نه ‌پیر و ژکارکه‌تیه و نه‌ بکر و جه‌وان- به‌قه‌ره/ 68». جه‌معا بکرێ « ئه‌بکار»ه. خانمێن بھشتی: ‌« فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا * عُرُبًا أَتْرَابًا * لِّأَصْحَابِ الْيَمِينِ - واقعه/ 36».

بوکره، د‌ه‌سپێكا رووژێ یه: « وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَأَصِيلًا - خودایێ خوه‌ د ‌د‌ه‌سپێك و ئاخرێ رووژێ ده بینه ‌بیر- ئنسان/ 25».

ئبکار، ژ د‌ه‌سپێكا فه‌جرێ حه‌تا ده‌مێ بلند بوونا رووژێ یه‌ (ئه‌قره‌بول مه‌وارد). هه‌روها ناڤێ سپێدێ یه ‌ژی. ئه‌ی پێغه‌مبه‌ر: « فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ - ڤێجا صه‌بر بكه‌، براستی سووزا خود‌ایێ ته‌ د‌ جی د‌ا یه‌. و صبه‌ھ و ئێڤار ب سپاسێ، ته‌سبیحێ خود‌ایێ خوه‌ بد‌ه‌ - غافر/ 55».

د‌ه‌رحه‌ق بھشتییان د‌ا: «لَا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْوًا إِلَّا سَلَامًا وَلَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَعَشِيًّا - د‌ وێ د‌ا گووتنا پووچ نابھیزن، و یا د‌بھیزن ژ سه‌لامه‌تی و خوه‌شی یێ پێڤه‌ نینه‌. ژ وان را د وێ ده سپێده و ئێڤاران خارن هه‌یه - مه‌ریه‌م/ 62». ئه‌شکه‌ره‌یێ ڤێ ئایه‌تێ نیشان ددێ کو د بهشتێ ده ‌ژی سپێده و شه‌ڤ هه‌یه، هه‌ر‌چه‌ند ئه‌هلێ ته‌فسیرێ چکو باوه‌ریا وان ل سه‌ر وێ سه‌کنیه کو شه‌ڤ و رووژ ‌ل وێده‌رێ نینه ‌ب ئاوایه‌کی ئه‌ڤ ئایه‌ت مه‌عنه‌کرنه. مه‌سه‌لا ئه‌ل میزانێ گووتیه: به‌لکی موارد ئه‌و بێ کو خارن و ڤه‌خارنا وان لپه‌ی هه‌ڤ و بێ برین ژ وانرا هه‌یه. « مُتَّكِئِينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِيرًا - ئنسان/ 13» ئه‌ڤ ئایه‌ت ژی د‌بێژێ گه‌رما و صه‌رما ژ وان را نینه، و به‌حسا شه‌ڤ وروژێ ناکێ.

181- به‌ککه: جهێ پرهات و چوون لێ هه‌یی و قه‌ربالغ. پێ ڤێ مه‌لحه‌زێ ژ مه‌که‌هێ را «به‌ککه» هاتیه گووتن. ئه‌ل میزان دبێژێ: مه‌خسه‌د ژ «به‌ککه» یێ عه‌ردێ که‌عبێ یه. « إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا - ئالێ عمران/ 96».