حه‌رفا بێ

به‌لاغ، ب مه‌عنا گها ندنه: « وَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ - ڤێجا ئه‌گه‌ر به‌رێ خوه ‌زڤراندن، یا لسه‌ر ته‌ هه‌یی ته‌بلیغ و را گه‌ها ندنه- ئالێ عمران/ 20».

طه‌به‌رسی و به‌یزاوی و راغب، « به‌لاغ»، د ئایه‌تا ئه‌نبیاء/ 106 ده ب مه‌عنا کفایه‌ت و به‌س بوون زانینه: « إِنَّ فِي هَذَا لَبَلَاغًا لِّقَوْمٍ عَابِدِينَ - ئه‌ڤا هاتی گووتن به‌سه ژ کووما عابد‌ا را».

190- بَلی، به‌لی‌یه: که‌ڤنبوون. ژ به‌ر وێ یێکێ ژ ئمتحانێرا «ئبتلاء» هاتیه گووتن، چکو حه‌چوه‌كو ئه‌وی ئمتحان دکێ، یێ تێ ئمتحان کرن، پێ ئمتحانێ که‌ڤن دکێ. ژ به‌ر وێ یێکێ ژ خه‌م و مه‌ره‌قان را « به‌لا» تێ گوتن، چکو به‌ده‌نێ که‌ڤن دکن و ژ کار تێخن.

«وَبَلَوْنَاهُمْ بِالْحَسَنَاتِ وَالسَّيِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ- و مه ‌ئه‌و پێ خوه‌شی و نه‌خوه‌شی یا ئمتحان کرن د‌ا به‌لكی ل خوه‌ بزڤرن- ئه‌عراف/ 168»، ئایه‌ت نیشان ددێ کو ئمتحان هه‌م پێ نعمه‌تان و هه‌م پێ نقمه‌تان چێدبێ. ئایه‌تێن: ئه‌نبیاء/ 35 و فه‌جر/ 15 ژی ژ ڤێ پێکێنه.

شه‌یطان گووت: «يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَى- ئه‌ی ئاد‌ه‌م! ئه‌ز د‌ارا ھه‌ر د‌مینێ و پادشاهییه‌ک کو که‌ڤن نابێ نیشا ته‌ بكم؟- طاها/ 120».

«يَوْمَ تُبْلَى السَّرَائِرُ- رووژا کو تشتێن خه‌ف تێن ئمتحان کرن (ئه‌شکه‌ره دبن - د‌ه‌رد‌كه‌ڤن مه‌ید‌انێ)- طارق/ 9».

د‌ه‌رحه‌ق به‌نی ئسرائیل د‌ه‌: «وَفِي ذَلِكُم بَلاء مِّن رَّبِّكُمْ عَظِيمٌ - ئه‌و ژ ئالیێ خود‌ایێ ھه‌وه‌ڤه‌ ئمتحانه‌ك مه‌زن بی ژ هه‌وه‌ره - به‌قه‌ره/ 49»، «ذالکم» ئشاره‌ یه‌ بال «عه‌ذاب» ئان «نجیناکم»ێ ڤه. یا ئه‌ول ئمتحانه ‌پێ موصیبه‌ت و به‌لایێ و یا دووێ ئمتحانا پێ نعمه‌تێ یه. ئه‌عراف/ 141 و ئبراهیم/ 6 ژی ژ ڤێ پێکێ نه. زانینا زێده تر ده رحه‌ق ئمتحانێده ژ « ف‌ت‌ن» ێ بگرن.

191- بلی، به‌لا: حه‌رفا جه‌وابێ یه‌ ژ ره‌ددا نه‌فیێ ره، نه‌خێر، به‌لێ. فه‌ر‌قا «به‌لی» و «نه‌عم» د وێدا یه کو «به‌لیَ» جه‌وابا نه‌فیی یه و «نه‌عم» جه‌وابا ئیجابی. د‌ه‌ما که‌سه‌ک بێژێ: «ما عِندی شَیء - تشته‌ك ل بال من نینه‌» ئه‌گه‌ر د جه‌وابێ دا ئه‌م بێژن: بَلی، مه‌ گووتنا وی ره‌د کریه،یانی: ل بال ته‌ تشته‌ك ھه‌یه‌. و ئه‌گه‌ ئه‌م بێژن«نَعِم» مه ‌ته‌صدیق کریه، یانی راسته‌ تشته‌ك لبال ته‌ نینه‌.

به‌قه‌ره/ 80: وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّاماً مَّعْدُودَةً ... جھویا گووت: ژ چه‌ند‌ رووژه‌كی پێڤه‌ ئاگر ل مه‌ ناكه‌ڤێ. 81: بَلَى مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيـئَتُهُ فَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ - 81- نه‌خێر، که‌سێ پیساتیه‌ك کر و گونه‌هێ وی ئه‌و ل ناڤ خوه‌ دا گرت، ڤێجا ئه‌ون ئه‌هلێ ئاگر. ئه‌عراف/ 44 : وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابَ النَّارِ أَن قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقًّا فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَن لَّعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ. ل ڤێد‌ه‌رێ جه‌ھنه‌می پێ كه‌لیما «نَعِم» جه‌وابا بھشتی یا د‌د‌ن.

بَلی، گووره‌كی د‌ موعجه‌ما قورئانێ د‌ه‌ نڤیسیی 22 جاران ھاتیه‌. گووره‌كی جھێ وێ جارنا: نه‌خێر! جارنا ژی: به‌لێ، تێ مه‌عنه‌ كرن. به‌قه‌ره‌/ 111- 112: وَقَالُوا لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَن كَانَ هُوداً أَوْ نَصَارَى ... بَلَى (نه‌خێر..) مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِندَ رَبِّهِ.. و بنێرن: به‌قه‌ره‌/ 260، ئالێ عمران/ 76، 125، ئه‌نعام/ 30، ئه‌عراف/ 172، نه‌حل/ 28، 38، سه‌به‌ء/ 3، یاسین/ 81، زومه‌ر/ 59، 71، موئمن/ 50، زوخروف/ 80، ئه‌حقاف/ 33- 34، حه‌د‌ید‌/ 14، ته‌غابون/ 7، مولك/ 9، قیامه‌ت/ 4، ئنشقاق/ 15.