حه‌رفا بێ

ژ سه‌فه‌ری را تێ گووتن: «ئبن سه‌بیل - کورێ رێکێ» ئه‌ڤاهه به‌لکی ژ به‌ر وێ بێ کو مرووڤێ رێونگی ژ که‌سێن خوه‌ قه‌تیایه و حه‌چوه‌کو رێک، باب و دیا وی بن - به‌قه‌ره/ 177 و..

« ئبنول علم- کورێ زانینێ. ئبنول له‌یل - کورێ شه‌ڤێ. ئبنول به‌طن - کورێ زک» ژی هاتیه گووتن.

کفش بی کو «ئبن» جارنا چێدبێ کورێ حه‌قیقی بێ وه‌ک «‌ئبن عه‌لی- کورێ حه‌قیقی یێ عه‌لی» و جارنا چێدبێ کو نه حه‌قیقی بێ و ژ به‌ر گرێدان و په‌یوه‌نده‌کی بێ کو د ناڤبه‌ینا دوتشتا ئان دووکه‌سا دا هه‌یه.

جارنا ژی د‌ه‌ما نسبه‌تا وێ بێ دایین بال خوداڤه مه‌عنا ته‌شریف و قه‌د‌ر و قیمه‌تێ تشته‌کی نیشان ددێ و نه‌ ب مه‌عنا کورێ حه‌قیقی یه‌ كو ژێرا «وه‌له‌د» تێ گووتن. وه‌ک چه‌وا یه‌هودی و فله‌ھا گووتین: «نَحْنُ أَبْنَاء اللّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ - ئه‌م کورێن خودێ و حه‌زكریێن وینه‌ - مائده‌/ 18» مه‌خسه‌د‌ ته‌شریف وخوه مه‌زن کرنه، نه‌کو کورینیا حه‌قیقی. ئان: « وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللّهِ وَقَالَتْ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللّهِ - و یه‌هودی یان گووت: عوزه‌یرکورێ خودێ یه و فلان گووت: مه‌سیح كورێ خود‌ێ یه‌ - ته‌وبه/ 30» چه‌وا کو ئه‌ل میزان ب ڤێ مه‌عنا یێ دبێژێ: پشتی كو بوختوننه‌صر یه‌هوودێ په‌لشاندین و ته‌ورات ژ ناڤ بری، عوزه‌یر (ئه‌وێ یه‌هوودی ژێرا دبێژن عه‌زرا) ئه‌وه یێ ‌دینێ یه‌هوود نوو و تازه کری وته‌ورات نڤیسیی و دیسا کووم کری و ب ئزنا کوورش پادشاهێ ئیرانێ به‌نی ئسرائیل برین فلسطینێ (457 سالا پێشیا میلادێ ده). و یه‌هودی یان ژ به‌رڤێ خز‌مه‌تێ قه‌در و قیمه‌ت دانێ و ژێرا گووتن: کورێ‌ خودێ‌. نه‌ کو مه‌خسه‌د کورینی یا حه‌قیقی بێ.

بُنَیَّ: مو‌صه‌غغه‌رێ «ئبن»ه‌کو هاتیه ئزافه کرن بال «یاء»ا موته‌که‌للم ڤه، و ژ ته‌صغیر و ئزافێ دلووڤانی و مه‌رحه‌مه‌ت ئستفاده دبێ.

ئه‌بناء و به‌نون: جه‌معا «ئبن» ێ نه: « أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ - ئان كورێن وان ئانکورێن مێرین وان- نوور/ 31».

« يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ - رووژا کو مال وکور فه‌یدێ نادن - شوعه‌راء/ 26». « بَنی اِسرائیِل- کورێن ئسرائیل (كو حه‌زره‌تێ یه‌عقووبه‌) - به‌قه‌ره/ 40»، « بَنی آدَم- کورێن ئاده‌م - یاسین/ 60»، « وَوَصَّى بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى لَكُمُ الدِّينَ فَلاَ تَمُوتُنَّ إَلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ - و ئبراهیم و یه‌عقووب وه‌صیه‌تا وێ ل کورێن خوه‌کرن: ئه‌ی کورێن من خودێ ئه‌ڤ دین ژ ھه‌وه ره بژارتی یه ڤێجا خێنجی ب موسلمانكی نه‌مرن- به‌قه‌ره/ 132»، «وَقَالَ يَا بَنِيَّ لاَ تَدْخُلُوا مِن بَابٍ وَاحِدٍ - ئه‌ی کورێن من دیێک دلاریێ ته‌نێ ره نه‌چن - یووسف/ 64».

ئبنه‌ی، د‌و كور. یێک جارێ د قورئانێده هاتیه د به‌حسا دو کورێن ئاده‌م، قابیل و هابیل د‌ه‌ - مائده/ 27.

د ته‌فسیرا ده بنێرن ڤا ئایه‌تا ژی: ئالێ عمران/ 14 ، 45، نساء/ 36، 157، 171. مائده/ 17، 46، 72، 78، 110، 116. ئه‌عراف/ 150، 172. ته‌وبه/ 31، 60. طاها/ 94. لوقمان/ 13. که‌هف/ 46.

195- بنت: که‌چ، كچ، كه‌چك، قیز. «ئبنه‌ت» ژی ‌ژ که‌چێ را تێ گووتن: « وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ - و مه‌ریه‌ما که‌چا عمران- ته‌حریم/ 12». به‌نات جه‌معا وێ یه‌ و 17 جاران هاتیه.