ئه‌لف

21ـ آخَر. ئاخه‌ر. غه‌یر، یێ ‌دی، که‌سه‌ک‌ دی، یا دی:‌ «.. إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِن أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الآخَرِ.. ھنگێ كو ھه‌رد‌وكا قوربان سه‌ر ژێ كرن ڤێجا ژ یێكی ھات قه‌بوول كرن و ژ یێ دی نه‌هات‌ قه‌بوول کرن. مائده/ 27».

جه‌معا « آخَر»ێ «آخرون»ه: «وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا.. وَأَعَانَهُ عَلَيْهِ قَوْمٌ آخَرُونَ.. کافرا گووتن د‌ ئانینا قورئانێ دا خه‌لکێن دی ئاریکار‌یا وی کرنه. فورقان/ 4».

اُخری ـ موئه‌ننه‌سێ «آخَر»ێ یه: «قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّأُ عَلَيْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَى غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَآرِبُ أُخْرَى ـ ... و د وی چیڤی دا بو من ئحتیاجێن دی ‌ژی هه‌نه‌. طاها/ 18». و جه‌معا وێ « اُخَر»ه‌: « فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ.. ئه‌گه‌ر هوون سه‌فه‌ری ئان نه‌خوه‌ش بن ڤێجا د هنه‌ک رووژێن دی د‌ا رووژی بگرن ـ به‌قه‌ره/ 184».

22ـ أخ (أخ و). ئه‌خ. برا، براده‌ر، هه‌ڤال. د ئه‌صلێ خوه‌ دا «ئه‌خ ـ برا» ژ وا‌ که‌سا را تێ گووتن کو ژ یێك دێ و بابێ بن ئان ژ یێك دایکێ و ئان ژ یێك بابێ. بکار برنا «ئه‌خ‌ ـ برا» وه‌ک‌ که‌لیمێن: «ئه‌ب ـ باب و ئومم ـ دایک و ئوخت ـ خوشک»ێ گه‌له‌ک به‌رفره‌هه.

برایێ راستی و‌حه‌قیقی: «ثُمَّ أَرْسَلْنَا مُوسَى وَأَخَاهُ هَارُونَ بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ ـ مؤمنون/ 45». «وَجَعَلْنَا مَعَهُ أَخَاهُ هَارُونَ وَزِيرًا ـ فورقان/ 35». «وَإِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلاَلَةً أَو امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ.. نساء/ 12». «..يَا أَبَانَا مُنِعَ مِنَّا الْكَيْلُ فَأَرْسِلْ مَعَنَا أَخَانَا.. یوسف/ 63».

براتی ب مه‌عنا ژ یێک قه‌بیله و ملله‌تێ: «وَإِلَى عَادٍ أَخَاهُمْ هُوداً.. ئه‌عراف/ 65» و «وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا.. ئه‌عراف/ 73» و «وَإِلَى مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا.. ئه‌عراف/ 85».

براتی ب‌ مه‌عنا هه‌مشه‌هری، ئان خه‌مخاری و ئان ‌خزم بوونێ: «إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ ـ شوعه‌راء/ 161»، حه‌زره‌تێ لووط (س) خه‌لکێ باژارێ بابلێ بی و دگه‌ل حه‌زره‌تێ ئبراهیم (س) ھاتبی شامێ و ل باژارێ وا دا جیگر بیبی.

براتی یا دینی و فکری: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ.. حوجورات/ 10». «..وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا.. ئالێ عمران/ 103».

براتی ب ‌مه‌عنا شریکاتی و هه‌ڤرێ بوون دکارێ خراب دا: «إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ.. ئسراء/ 27».

براتی یا بهشتی: «وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِينَ ـ حجر/ 47»