ئه‌لف

ئه‌لیم: گووتنه ئسمێ فاعله ب مه‌عنا ئێشاندنکه‌ر، بئێش، ژانده‌ر. لێ خوه‌یێ قامووسا قورئانێ دبێژێ: با شتر ئه‌وه ئه‌م بێژن: ئه‌لیم، صفه‌تل موشبھه یه دا مه‌عنا ده‌وام و سابت بوونێ بدێ، نه‌خاصما کو ئه‌ڤ که‌لیمه د وه‌صفێ عه‌زابێ ئاخره‌تێ دا هاتیه. مه‌عنا وێ دبێ ئه‌ڤ: عه‌زابێ بئیش و ئێشاوێ به‌رده‌وام.

ته‌ئله‌مون، 2 جاران، یه‌ئله‌مون، جاره‌كی، ئه‌لیم، 58 جاران «ألیماً» 14 جاران د قورئانا پیروزدا هاتیه.

ئه‌لف لام میم را، ده‌سپێکا سووره‌تێ «ره‌عد»ه‌.

ئه‌لف لام میم صاد، ده‌سپێکا سووره‌تێ «ئه‌عراف»ه‌.

66ـ أل‌ه، إله ‌ـ ئلاه. مه‌صده‌رێ وێ ب مه‌عنا عباده‌ت و حه‌یره‌ت هاتیه. «ه‌ئه‌له‌هه یه ئله ه» ژبابێ « منع یمنع» ب مه‌عنا عباده‌ت و په‌ره‌ستنه. ژ بابێ «عَلِمَ یَعلَم» ب مه‌عنا حه‌یره‌ت و شاشی یه. د قورئانا پیروز دا هه‌م ژ مه‌عبوودێ حه‌قیقی را یانی خودایێ عاله‌مێ بکار هاتیه هه‌م ژی ژ مه‌عبوودێن نه‌حه‌ق‌ را هاتیه. لێبه‌لێ ژ مه‌عبوودێ حه‌قیقی (خودا) را پرتر ئستفاده بویه.

ئلاھ، 80 جاران، ئلاهاً، 16 جاران، ئلاهه‌ک2، ئلاهوکوم10، ئلاهونا1، ئلاهَه2ُ، ئلاهه‌ین2 ، ئالهه18، ئالهه‌ته‌ک1، ئالهه‌توکوم4، ئالهه‌تونا8، ئالهه‌ته‌هم2، ئالهه‌تی1 جارێ و لسه‌ر هه‌ڤ 147 جارا د قورئانێ دا هاتیه.

الله، ئه‌للاھ . ناڤێ خودایێ ته‌عالا یه کو کوومکه‌رێ هه‌می صفه‌تێن وی یه. خوه‌یێ قامووسێ دبێژێ: یا دورستتر ئه‌وه کو: ئه‌للاھ ناڤێ خودا یه (عه‌له‌مه‌) و نه موشته‌ققه. لێ هنه‌کا گوتیه: ئه‌صلێ وێ «ئلاھ»ه، هه‌مزه حه‌زف بویه و ئه‌لف و لام لێ زێده بویه و لام د لامێ دا ده‌غم بوویه و بویه «ئه‌للاھ». ئه‌ڤ که‌لیمه 2697 جارا د قورئانێ دا هاتیه.

اللهم، ئه‌للاهوممه، ب مه‌عنا: یا ئه‌للاهه، میما موسه‌دده د جیێ حه‌رفا ندا یێ دا یه کو حه‌زف بوویه: نایێ گووتن: یا اللهُمّ. ئه‌ڤ له‌فز پێنج جارا د قورئانێ دا هاتیه.

67ـ أل‌و، اُلواً، ئولْوْ (و) ئه‌لو. ته‌قصیر، کێماسی کرن، سستی کرن، صووند خران، ته‌ر‌ک کرن.

د ئه‌قره‌بول مه‌واردێ دا هاتیه کو: ماد‌دا «الو» ژ بابێ «نصر ینصر و ئفتعال و ته‌فعیل»ێ د مه‌عنا ته‌قصیر و کێماسی یێ دا بکار ئانینه و ژ بابێ «ئفعال و تَفَعُّل و ئفتعال» ب مه‌عنا صووندێ گرتنه: ژ ڤێ ماددێ د سێ جێی قورئانێ دا هاتیه: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لاَ يَأْلُونَكُمْ خَبَالاً ـ خێنجی ژ ناڤ خوه سرڤانا نه‌گرن، کو ژ خرابکرنا هه‌وه ‌را کێماسی یێ ناکن ـ ئالێ عمران/ 118».