ئه‌لف

82ـ أمن، أمن، ئه‌من. ئێمناهی، ر‌حه‌تی یا دل، پشت راست بوون، ئطمینان. ئه‌من و ئه‌مانه‌ت و ئه‌مان د ‌ئه‌صلێ خوه‌ دا ب یێک مه‌عنا یێ نه. « أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا ـ ما‌ گه‌لو خه‌لکێ باژارا د ئێمناهی یێ دانه (دل رحه‌تن، پشت راستن)... ئه‌عراف/ 97».

ئه‌مین، ب مه‌عنا ئسمێ فاعل و ئسمێ مه‌فعوول هاتیه (ئامن، مه‌ئموون) ڤێ گووره‌کێ ل هه‌ر جهه‌کی مرووڤ دکارێ مه‌عنا موناسبێ وێ بدیێ: « وَأَنَا لَكُمْ نَاصِحٌ أَمِينٌ ـ ئه‌ز ژ ھه‌وه‌ را خێر خازم و د خێر خازی یا خوه دا پشت راستم (ئسمێ فاعلکی). ئه‌ز خێر خازم و ژ هه‌وه‌ره جهێ ئیمناهی و پشت راستی یێ مه (ئسمێ مه‌فعوولکی): ئه‌عراف/ 68».

«أَمَنَ» ئه‌گه‌ر بخوه ‌بخوه «موته‌عه‌دد‌ی» بێ ب مه‌عنا ئێمناهیده‌ره «وَآمَنَهُم مِّنْ خَوْفٍ ـ و ئه‌و ژ طرسێ پشت راست کرن ـ ئێمناهی دا وان و دل رحه‌ت کرن ـ قوره‌یش/ 4». مؤمن ـ کو یێک ژ صفه‌تێن خودێ یه، ژ ڤی پێکێ یه ب مه‌عنا ئێمناهیده‌ر ودل رحه‌تکه‌ر و پشت راستکه‌ره «هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ ... حه‌شر/ 23».

«آمَنَ، آمنوا و..» ب مه‌عنا ئیمان ئانینه، و پێ «ب» ئان «ل» موته‌عه‌ددی دبن، بنێرن: به‌قه‌ره/ 41 و 91. ئالێ عمران/ 72، 179، 193. نساء/ 47، 136...

83ـ ایمان، ئیمان. خوه‌یێ ته‌فسیرا میزان دبێژێ: ئه‌و جی گرتنا باوه‌ریا یه د دل دا. راغب دبێژێ: ته‌صدیق کرنا ب دلرحه‌تی یه.

خوه‌یێ قامووسا قورئانێ ته‌عریفه‌ک دی ژ ئیمانێ هه‌یه و دبێژێ: ئیمان ته‌سلیم بوونا ب دلرحه‌تی یه؛ موئمن ئه‌وه کو ب حه‌ق ته‌سلیم بێ و ئه‌و ژی ب عه‌مه‌ل چێدبێ و بێ عه‌مه‌ل مه‌عنه‌یه‌ک ژێرا تنه‌هن. ژ بیرو هزرا خوه را و ژ نه‌دورستیا ته‌عریفا یێن دی را ئه‌ڤا ده‌لیلان تێنێ:

1ـ فرعه‌ونی یا د دلێ خوه‌دا باوه‌ری ب ئایه‌تێن حه‌زره‌تێ مووسا (س) هه‌بوون لێبه‌لێ ته‌سلیم نه‌بوون و ئقرار نه‌کرن: «وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا ـ نه‌مل/ 14».

2ـ فرعه‌ون زانیا کو ئه‌و ئایه‌ت ژ ئالیێ خوداڤه‌نه لێبه‌لێ ته‌سلیم نه‌بی ـ ئسراء/ 102

3ـ شه‌یطان باوه‌ری ب خالقییه‌تا خودێ (ئه‌عراف/ 12) و خوداتی یا وی (حجر/ 39) و رووژا قیامه‌تێ (ئه‌عراف/ 14) و پێغه‌مبه‌ران (موخله‌صین ـ حجر/ 40) هه‌بی لێبه‌لێ قورئان دبێژێ: «وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ ـ به‌قه‌ره/ 34».

٤ـ کوومه‌ک ژ ئه‌هلێ کتاب زانیان ره‌سوولێ خودێ (ص) پێغه‌مبه‌ره و وه‌ک ئه‌ولادێ خوه ئه‌و ناس دکران، لێ دیسا ژی ئنکارا حه‌قی یێ دکران (به‌قه‌ره/ 146). هه‌ر وها بنێرن: ئه‌نعام/ 20. هه‌ر چه‌ند ئه‌ڤا باوه‌ری هه‌بینه، لێبه‌لێ د نه‌زه‌را قورئانێ دا هه‌می ژی کافرن، نه موئمن.