ئه‌لف

«تَأویل» حه‌فت جاران، «تَأویلا» 2 جارا و «تَأویلَهُ‌» 8 جارا هاتیه.

د ئایه‌تێن ژێری دا ب مه‌عنا زڤرینا عه‌مه‌له‌کی یه بال خه‌به‌ردانه‌کی ڤه‌:

حه‌زره‌تێ یووسوف (س) د خه‌ونا خوه ‌دا دیتبی 11 ستێر و رووژ و هه‌یڤ ژێره سه‌جده دبن. و خه‌ونا خوه ژ بابێ خوه‌را دبێژێ (یووسوف/ 4). پشتێ‌ وێ سه‌ربووریا درێژ و ب زه‌حمه‌ت ده‌ما زڤری، برێن وی و دێ و بابێ وی چوون سه‌جدێ، ڤێجا ئه‌وی گووت: «وَقَالَ يَا أَبَتِ هَـذَا تَأْوِيلُ رُؤْيَايَ مِن قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّي حَقًّا ـ باب! ئه‌ڤ ته‌ئویلا خه‌ونا من یا پێشیێ دا یه کو حه‌قیقه‌تا وێ ده‌رکه‌ت و ئه‌شکه‌ره بی ـ یووسوف/ 100). ته‌ئویل د ئایه‌تێن: یووسوف/ 6 ، 21، 44، 101 دا ژی ب ڤێ مه‌عنایێ نه.

د مه‌سه‌لا عالم و حه‌زره‌تێ مووسا دا ژی ب مه‌عنا کفش کرن و حه‌قیقه‌تا وا سێ کارا یه (کون کرنا گه‌میێ، کوشتنا زارووک، دورست کرنا دیوار) کو ئه‌وی عالمی کر و ل حه‌زره‌تێ مووسا (س) نه‌خوه‌ش هات (که‌هف/65ـ 82) ئه‌وی گووتێ: «ذَلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِع عَّلَيْهِ صَبْرًاـ ئه‌وه حه‌قیقه‌تا وێ یا ته نه‌کاری تو را گری ـ كه‌ھف/ ٨٢».

ده‌رحه‌ق رێکا ژ ناڤ برنا ئختلافێ، دبێژی: خودێ و پێغه‌مبه‌ر (ص) ژ خوه را بکن حاکم کو مه‌سه‌لێ ڤه‌برێ وپێره دبێژێ: «ذالک خیرٌ و احسن تأویلا ـ ئه‌و باشتره و دو ماهیک و عاقبه‌تا وێ (ته‌ئویلا وێ) قه‌نجتره. عه‌ینێ ڤێ گووتنێ ده‌رحه‌ق پیڤان و کێشانا دورست دا ژی هاتیه: ئسراء/ 35.

خێنجی ئایه‌تێن ژووری «تَأویلَهُ» د ڤا ئایه‌تان دا ژی هاتیه: ئالێ عمران/ 35. ئه‌عراف/ 53، یوونوس/ 39، یووسوف/ 36، 37 و 45.

100ـ آل، ئال. ئال هه‌ما «ئه‌هل»ه کو قه‌لب بویه، ژ مال مه‌زن و مرووڤێن بقه‌در را بکار تێ برن، «آل الله» یانی مرووڤێن گرانقه‌در و ب قیمه‌ت. ئه‌ڤ که‌لیمه 25 جارا د قورئانێ دا هاتیه:

ئالێ ئبراهیم: ئالێ عمران/ 33، نساء/ 54،

ئالێ مووسا: به‌قه‌ره/ 248،

ئالێ عمران: ئالێ عمران/ 33.