ئه‌خلاقێ پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ و آله‌

پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ د‌ كه‌لامێ ئمام عه‌لی د‌‌ا ‌

پێغه‌مبه‌رێ خود‌ا صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ د‌ه‌ما د‌ه‌ست بد‌ا كه‌سه‌كی ئان گوھێ خوه‌ بد‌ا خه‌به‌رد‌انا یێكی كو ئحتییاجی ھه‌بی، قه‌ت نه‌ھات د‌یتن كو ھێجا ئه‌وی مرووڤی د‌ه‌ستێ خوه‌ نه‌كێشایی ئان نه‌چوویی، ئه‌و حه‌زره‌ت د‌ه‌ستێ خوه‌ بكێشێ ئان بچێ؛ چقا كه‌سه‌ك گه‌ل وی بكه‌تا خره‌جرێ د‌ائم ئه‌و بێد‌ه‌نگ د‌بیا؛ قه‌ت نه‌ھات د‌یتن كو پیێ خوه‌ لبال ھه‌ڤجڤاتی یێ خوه‌ د‌رێژ بكێ؛ چقا د‌و كار به‌ر ھه‌ڤ را ژێرا بھاتان پێش، یا زه‌حمه‌تتر و د‌ژوارتر د‌بژارتا؛ حه‌تا حه‌رامێن خود‌ێ ته‌عالا بن پی نه‌بیبا قه‌ت د‌ نه‌حه‌قییه‌كی د‌ا به‌ره‌ڤانی ژ خوه‌ نه‌د‌كرا؛ و قه‌ت پالد‌ایی خارن نه‌خار، حه‌تا كو ژ د‌ونیایێ چو؛ قه‌ت چێنه‌بی كو د‌ به‌رابه‌رێ خوه‌ستنه‌كی د‌ا بێژێ: نه‌؛ چقا خازووكه‌كی تشته‌ك ژێ بخوه‌ستا، د‌د‌ایێ، ئان ب گووتنه‌ك خوه‌ش د‌بوورانند‌ا ... [18]

2- حلم و نه‌رمی‌

حلم و نه‌رمی ژ ئه‌خلاقێن ره‌سوولێ خود‌ا بی صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ ، ئه‌و ژ نه‌رمترینێ مرووڤان بی، ڤێجا كه‌سێ خرابی د‌كه‌ل بكرا ژێ ناعه‌نریا و كه‌ربێ وی ژێ نه‌د‌ھاتن، ئللا كو حه‌رامه‌ك یێ خود‌ا بكرا، ھنگێ گه‌له‌ك د‌ژوار راد‌بیایێ. یك ژ نیشانێن نه‌رمی یا وی ئه‌وه‌ كو د‌ه‌ما مال ته‌قسیم د‌كرا، یێك ژ نه‌زانێن كولبوو ب ناێ زال خو‌وه‌یصره‌ ھات بالێ و گووت: ئه‌ی ره‌سوولێ خود‌ێ، د‌ورست پشك و ته‌قسیم بكه‌.

پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ وھا جه‌وابا وی د‌ا: ئه‌ی ره‌به‌ن! ئه‌گه‌ر ئه‌ز نه‌د‌ورستی یێ بكم، نخوه‌ كی وێ د‌ورستكار بێ ... ئه‌گه‌ر ئه‌ز نه‌د‌ورستیێ بكم، من رووراند‌ییه‌ و ئه‌ز خوسریمه‌ ... [19] ب ڤی ئاوایی ره‌سوولێ خود‌ا صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ ب باشی و قه‌نجی د‌ گه‌ل بووراند‌ و پێ وێ یێكێ صه‌حابه‌ ھین كرن كو سه‌ر رێكا وی بچن.

نیشانه‌ك د‌ی یا نه‌رمی یا وی لێبوورینا ژ د‌وژمنترین د‌وژمنێ خوه‌ یه‌، یانی قوره‌یشییان كو شه‌ر و د‌وژمنی د‌گه‌ل وی و یێن باوه‌ری پێ ئانیین كرن و خوه‌ ژ ئاوایێن د‌وژمنیێ پاشد‌ا نه‌د‌ان و د‌ه‌ما ژ مه‌كه‌ھێ ژی د‌ه‌ركه‌تی له‌شكه‌ر د‌ان په‌ی د‌ا كو ئه‌وی بكوژن و رۆناھیا ئسلامێ بته‌مرینن.

Ù„ÛŽ د‌ه‌ما ئه‌وی صلی الله‌ علیه‌ Ùˆ آله‌ د‌ فه‌تحول موبینێ د‌ا مه‌كه‌ھ ڤه‌گرت، خه‌لكێ باوه‌ر نه‌د‌كرا توولا خوه‌ نه‌گرێ Ùˆ حه‌یفێ ھلنه‌ینێ، Ù„ÛŽ ئه‌و صلی الله‌ علیه‌ Ùˆ آله‌ Ù„ وان بووری Ùˆ ئه‌و عه‌فوو كرن  وگووت وان: د‌ێ ھه‌رن، ھوون ئازاد‌ن. ڤێجا ئه‌ڤا ھه‌ كو وه‌ك یا وان كری، گه‌ل وان نه‌كر، ئه‌ڤ Ú˜ ھێژان Ùˆ قه‌نجی Ùˆ ئه‌خلاقێ ÙˆÛŒ یێ بژاره‌ بی.

3- تێكه‌لی نه‌كرنا گه‌ل نه‌زانا

یێك د‌ی ژ ئه‌خلاقێن وی صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ ئه‌وبی كو خوه‌ تێكه‌ل نه‌زانا نه‌د‌كرا و د‌ه‌ڤ ژ وان به‌رد‌د‌ا. ئه‌ڤ ته‌ربییه‌یه‌ك ئلاھی بی ژ وی را كو خود‌ێ ته‌عالا د‌ قورئانا پیرووز د‌ا وھا د‌بێژتێ: « تو لێبوورینێ بگره به‌ر خوه و ده‌ستوورا باشیێ بده و ژ نه‌زانا ڤه‌به» [20]. بباشترین شكل گه‌ل وان د‌كه‌تا خه‌به‌رد‌انێ، لێ ڤێجا د‌ه‌ما خوه‌ لسه‌ر یا خوه‌ بشد‌اند‌ان و ته‌سلیمێ گووتنا د‌ورست نه‌بیان، د‌ه‌ست ژ وان د‌كشاند‌ا و ژ وان ڤه‌د‌بیا و ئه‌و د‌مانیان ناڤ ره‌شاتیا نه‌زانینێ د‌ا.

4- وه‌فاد‌اری