ئه‌خلاقێ پێغه‌مبه‌ر صلی الله‌ علیه‌ و آله‌

15- خوه‌شروویی و خوه‌شگوویی

ئه‌خلاقێن باش و بژاره‌

ره‌سوولێ خود‌ا صلی الله‌ علیه‌ و آله‌ موسلمان گازی كرنه‌ ژ وی قاسی را كو خوه‌ پێ ئه‌خلاقێن قه‌نج و ھێژایی بخه‌ملینن، ئه‌و تشتا كو د‌ راگرتنا كۆمه‌لا ئسلامی د‌ا گرنگترینه‌، ئه‌ڤه‌ ژی ھنه‌ك ژ حه‌د‌یسێن وی. كه‌ره‌م كریه‌:

1- اِنَّكُم لَن تَسَعوُا النّاسَ بِاَموالِكُم فَسَعوُھُم بِاَخلاقِكُم - راستی ئه‌ڤه‌ كو كو ھوون پێ مالێ خوه‌ نكارن به‌رفره‌ھیێ ژ خه‌لكێ را چێكن، نخوه‌ پێ ئه‌خلاقێ خوه‌ به‌رفره‌ھیێ ژ وان را چێكن.[1]

ئه‌خلاقێ به‌ركه‌تی ئه‌وه‌ كو د‌ ناڤبه‌ینا شوعوور و عاتفان د‌ا ھه‌ڤگرتنێ چێد‌كێ و حه‌زكرنێ د‌ ناڤ خه‌لكێ د‌ا بلاڤ د‌كێ و ئه‌سه‌ر و شوونا وێ پرتره‌ ژ د‌انا مال كو ره‌ھێن ژیانێ یه‌.

2- اَفاضِلُكُم اَحسَنُكُم اَخلاقاً، المُوَطِّئونَ اَكنافاً؛ الَّذینَ یَالَفونَ و یُؤلَفون و تُوَطَّأُ رِحالُھُم – باشترێ ھه‌وه‌، ئه‌وه‌ یێ خوه‌ش ئه‌خلاقتر بێ؛ ئه‌وێ ھمبێز ڤه‌كری كو ل خه‌لكێ د‌جڤن و خه‌لك لوان د‌جڤن و به‌رێ خوه‌ د‌د‌ن وان.[2]

ھه‌ما براستی ژی ب قه‌د‌ر و قیمه‌تترینێ خه‌لكێ ئه‌ون یێن خوه‌یێن ئه‌خلاقێن بژاره‌ كو ھه‌م ئه‌و د‌چن جه‌م خه‌لكێ و ل وان د‌جڤن و خه‌لك ژی ژ وان ناره‌ڤن و تێن جه‌م وان و مێھڤانا خوه‌ی د‌كن و موحتاج و نیازمه‌ند‌ به‌رێ خوه‌ د‌د‌ن وان و بارێ خوه‌ لبال وان د‌اتینن.

3- خێرا رۆژیگرێ ژ خود‌ارا عباد‌ه‌ت د‌كێ ژ وی كه‌سی را ھه‌یه‌ ئه‌وێ خوه‌ش ئه‌خلاق بێ.[3]

4- علیكم بحسن الخلق : خوه‌ش ئه‌خلاق بن چكو بێ شك خوه‌ش ئه‌خلاقی د‌ بھشتێ د‌ا یه‌.[4] ئه‌ڤاھه‌ سووزا خود‌ا یه‌ ژ خوه‌ش ئه‌خلاقان را.

5 – حه‌زره‌تێ پێغه‌مبه‌ر ص د‌ وه‌صیه‌تا خود‌ا ژ میرێ باوه‌رد‌اران و د‌ه‌ریێ علم و زانینا خوه‌ حه‌زره‌تێ عه‌لی را د‌بێژێ: تو د‌خازی ئه‌ز بێژم كا كی ژ ھه‌وه‌ ئه‌خلاقێ وی پتر وه‌ك یێ منه‌؟ گووت: به‌لێ، ئه‌ی ره‌سوولێ خود‌ا.