ئایین و مه‌زهه‌ب له‌ نیمچه‌ دورگه‌ی عه‌ره‌ب و ده‌ور و به‌ری

په‌ره‌ستنی جنۆكه‌ و فرشته‌

بێجگه‌ له‌ په‌یره‌وانی ئه‌و ئایینانه‌ی كه‌ باسمان كرد. گرۆپێك له‌ خه‌ڵكی نیمچه‌ دورگه‌ی عه‌ره‌ب جنۆكه‌و فرشته‌یان ئه‌په‌ره‌ست، عه‌بدوڵڵا كورِی زه‌بعه‌ری كه‌ له‌ مه‌زنانی مه‌ككه‌ بوو. ئه‌یوت: ئێمه‌ فرشته‌كان ئه‌په‌ره‌ستین، جووه‌كان عوزه‌یر وه‌ گاوره‌كان عیسا ئه‌په‌ره‌ستن! چوو له‌ پێغه‌مبه‌ری پرسى: ئێمه‌ له‌گه‌ڵا ئه‌و هه‌مووانه‌ی كه‌ ئه‌یان په‌ره‌ستین ئه‌چینه‌ دۆزه‌خ[45]؟

به‌نى مه‌لیح كه‌ لقَیك له‌ هۆزی خوزاعه‌ بوون جنۆكه‌یان ئه‌په‌ره‌ست[46]. ئه‌ڵێن یه‌كه‌مین كه‌سێك كه‌جنۆكه‌ ئه‌په‌ره‌ست گرۆپێك له‌ خه‌ڵكی یه‌مه‌ن بوون، پاش ئه‌وان هۆزی به‌نی حه‌نیفه‌ بوو، پاش ئه‌وانه‌ هێواش هێواش له‌ ناو نیمچه‌ دورگه‌كه‌ بڵاو بووه‌وه‌[47]. هه‌ر وه‌كو هه‌ندا له‌ موفه‌سران ئێژن ده‌سته‌یه‌ك هه‌بوو باوه‌رِیان وابوو كه‌ خوای میرو مه‌زن چنۆكه‌ی خواستووه‌، فریشته‌كان له‌و دووه‌ په‌یدا بوونه‌[48].

خوای میرو مه‌زن په‌ره‌ستنی جنۆكه‌ و فریشته‌ و كه‌سانێك كه‌ باوه‌ری چه‌وتیان هه‌یه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌ لۆمه‌ ئه‌كات و ئه‌فه‌رمێ:

[وه‌ بۆ خوا هاوبه‌شانێكیان له‌ جنۆكه‌ دائه‌نا، له‌ حالێكدا خوا هه‌موو ئه‌وانه‌ی خه‌ڵق كردووه‌][49].

[وه‌ رۆژی (هه‌ستانه‌وه‌) كه‌ هه‌موویان كۆ ده‌كه‌نه‌وه‌، له‌ پاشان به‌ فرشته‌كان ئه‌وترا: ئه‌مانه‌ ئێوه‌یان ئه‌په‌ره‌ست؟ (ئه‌وان له‌ وڵامدا) وتیان: تۆ با غه‌وش و ته‌نیای، تۆ سه‌روه‌ر و پیشتیوانی ئێمه‌ى نه‌ك ئه‌وان، به‌ڵكو ئه‌وانه‌ جنۆكه‌یان ئه‌په‌ره‌ست وه‌ زۆربه‌یان باوه‌رِیان پیان بوو][50].

هه‌ر وه‌كو روونه‌ ئه‌و جۆره‌ پرسینه‌ ڵایه‌نی پرسیاو و به‌ده‌رخستنی شتێكی نادیار نییه‌، چونكه‌ خوا ئاگای له‌ هه‌موو شت هه‌یه‌، به‌ڵكو ئامانجی ئه‌و پرسیاره‌ ئه‌وه‌یه‌ راسته‌قینه‌ له‌ سه‌ر زمانی فرشته‌كان بۆترا تا سه‌ر له‌وانه‌ی كه‌ ئه‌یان په‌ره‌ستن بشێوێنا وه‌ هه‌روه‌ها له‌ وڵامدانه‌وه‌ی فرشته‌كان روون ئه‌بێته‌وه‌ حه‌ز ناكه‌ن گورۆپێك له‌ ئاده‌میزاد بیان په‌ره‌ستا به‌ڵام جنۆكه‌ حه‌زیان ئه‌كرد، وه‌ به‌ په‌ره‌ستنیان رازی بوون.

كه‌واته‌ په‌رستنی ئه‌و دوده‌سته‌یه‌ له‌و مه‌خلوقاته‌ نادیارانه‌ با هۆنه‌ بوه‌ له‌ گه‌ڵا ئه‌و ئایینه‌ دوگانه‌یانه‌. چونكه‌ ئه‌وانه‌ (جنۆكه‌) سه‌رچاوی شه‌رِو ئازار، وه‌ فرشته‌ سه‌رچاوه‌ی رووناكی و ره‌حمه‌ت و به‌ره‌كه‌ت ئه‌زانی. هه‌ندا له‌ عه‌ره‌به‌ بیاوانىیه‌كان كاتا شه‌و به‌ناو دۆڵا و ده‌رِه‌كاندا تێئه‌په‌رین ئه‌یان ووت:

«له‌ شه‌رِی سه‌فیهه‌كانی (ساده‌لو) ئه‌م سه‌رزه‌وىیانه‌ په‌نا ئه‌به‌ین بۆ ڵاى مه‌زنه‌كانیان»[51].

باوه‌ریان وابوو به‌ وتنی ئه‌و جۆره‌ قسانه‌ مه‌زنانی جنۆكه‌كان له‌ شه‌رِو ئازاری ساده‌لوكانیان ئه‌یان پارێزن، خوای میرو مه‌زن ئایه‌تێك له‌قورئانی پیرۆز هێناوه‌ كه‌ داكۆكى له‌ سه‌ر ئه‌و مانایه‌ ئه‌كات: [به‌راستی پیاوانا له‌ به‌ره‌ی مرۆڤــ به‌ پیاوانا له‌ جنۆكه‌ په‌نیان ده‌برد، جا ئه‌و باوه‌ره‌ ئه‌بووه‌ هۆی زیاد بوونی ڵارِایی و مل بادانیان] [52].

په‌یدا بوونی شاری مه‌ككه‌

رابردووی شاری مه‌ككه‌ ئه‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ سه‌رده‌می حه‌زره‌تی ئیبراهیم كه‌ به‌ فه‌رمانی په‌روه‌ردگار خێزانه‌كه‌ی هاجه‌رو كورِه‌ كۆریه‌كه‌ی ئیسماعیل له‌ شامه‌وه‌ هێنا بۆ سه‌رزه‌وێكی په‌ژ و با ئاوو[53] گیا. دوای ئه‌وان ئاوی«زه‌مره‌م» په‌یدا بوو، بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و دوانه‌ سوودی لێى وه‌رگرن، هۆزی جور هوم كه‌ له‌ هۆزه‌كانی باشوور بوو له‌ به‌ر برسییه‌تی وپه‌ژساڵى به‌ره‌و باكوور كۆچیان كرد بوو، له‌و شوێنه‌ بۆ خۆیان مانه‌وه‌[54]، ئیسماعیل كه‌ به‌ته‌مه‌نی ڵاویه‌تی گه‌یشت له‌گه‌ڵا كچێكی جورهومی په‌یمانی ژن و مێردایه‌تی گرا[55]دا، پاشان حه‌زره‌تی ئیبراهیم به‌ فه‌رمانی خوا وه‌ به‌ یارمه‌تی ئیسماعیلی كورِی كه‌عبه‌یان دروست كرد[56]. وه‌ به‌دروستكردنی كه‌عبه‌ به‌ردی بناغه‌ی شاری مه‌ككه‌ دارِێژرا، وه‌ رۆژ به‌ رۆژ كورِه‌كانی ئیسماعیل له‌ مه‌ككه‌ زۆر بوون.