[30] ـ سوره‌ته‌كانی به‌قه‌ره‌ ئایه‌تی 62 وه‌ مائیده‌ ئایه‌تی 69 وه‌ حه‌ج ئایه‌تی 17.

[31] ـ له‌ قه‌راغی رووباری كارون، ئه‌هواز، خوره‌مشه‌هر، ئابادان، شادگان وه‌ ده‌شتی میشان، ئه‌ژین.

[32] ـ له‌ ده‌ورو به‌ری دجله‌ و فورات، به‌غداد، حیله‌، ناسریه‌، عیماره‌، كوت، دیاله‌، كه‌ركوك، موسل، رومادی، سوله‌یمانی و كه‌ربه‌لا.

[33] ـ بۆ ئه‌وه‌ی زیاتر بزانیت له‌باره‌ی ره‌گ و ریشه‌ی وشه‌ی سابی (صابئی) كه‌ ئایا عه‌ره‌بىیه‌ یان عیبرى وه‌ مانای چییه‌؟ وه‌ هه‌روه‌ ها له‌ باره‌ى بییرو باوه‌ریانه‌وه‌ كه‌ په‌یره‌وی كام پێغه‌مبه‌رن ته‌ماشای ئه‌م سه‌رچاوانه‌ بكه‌. بلوغ الارب فی معرفه‌ الاحوال العرب، آلوسی ب2، ل223 و228، اسلام و عقاید و آراء بشری، یحیى نوری، تاران مۆسسه‌ مطبوعاتی فراهانی چاپی دوه‌م ل431 و432 الملل والنحل، شهرستانی لیێكولێنه‌وه‌ی محمد سید كیلانی، ب1، ل230 وب2، ل5.

[34] ـ تاریخ یعقوبی ب1، ل226.

[35] Ù€ فجر الاسلام، احمد امین Ù„108 Ù€ ایران Ùˆ اسلام، داود الهامی، Ù„392. بیرونی دوای ئه‌وه‌ ئاماژه‌ ئه‌كات كه‌ مزدكیان په‌یره‌وىیان له‌ زه‌ند ئه‌كرد (ته‌فسیرى ئاویستا) بۆیه‌ زه‌­Ù†Ø¯Ù‚ه‌یان پا ئه‌وترا، له‌م باره‌وه‌ ئه‌نوسآ «مانوىیه‌كان مه‌جازه‌ن زه‌ندیقیان پا ئه‌وترآ هه‌روه‌ها به‌ گوروپی باتنیه‌ش  له‌ ئیسلامدا، هه‌ر ئه‌و ناوه‌یان پا ئه‌ڵێن. چونكه‌ ئه‌م دو ده‌سته‌یه‌ له‌ باسكردنی خوای میرو مه‌زن وه‌ له‌ هه‌ندآ شىكردنه‌وه‌ی رواڵه‌تى وه‌كو مزدكیان وان. آپار الباقیه‌، Ù„312. عبدالحسین زرین كوب له‌ نه‌شرقی Ùˆ نه‌ غه‌ربی، انسانی Ù„110 له‌م باره‌وه‌ ئه‌نوسآ: بێژه‌ی زه‌ندیق له‌ بێژه‌ی (زندیك) ىپه‌هله‌وی وه‌رگیراوه‌، ئه‌مرۆ نه‌ماون Ùˆ حه‌موویان موسلمانن، به‌لآم له‌ سه‌رده‌می ÙƒÛ†Ù†ÛŒ ئیسلام به‌ مانىیان مانو، یان هه‌ر كه‌سێك كه‌ مولحید Ùˆ گومانی هه‌بوایه‌و بآ باوه‌ر بوایه‌به‌و بێژه‌یه‌ تۆمه‌تی Ù„ÛŽÙ‰ ئه‌درا.

[36] ـ شه‌هرستانی، سه‌رچاوی پێشوو ل244، یه‌كی له‌ رۆژهه‌لآتناسه‌كان ئێژێ: «ئه‌گه‌ر بڵین ئایینی مانی تێهه‌لكێشی زه‌ردوشی و گاوره‌ ئه‌وا له‌راسته‌قنه‌وه‌ نزیك بووینه‌ته‌وه‌، به‌لآم ئه‌گه‌ر به‌ پیچه‌وانه‌وه‌ بڵین (گاور له‌گه‌ل زه‌ردوشتی) ئه‌و دروست نییه‌. احمد امین، فجر الاسلام ل104 له‌ باره‌ی مانی و ئایینه‌كه‌ى ئه‌و، عبدالحسین زرین كوب ـ نه‌شرقی و نه‌غربی، انسانی ل72 تا 76.

[37] Ù€ المعارف ابن قتیبه‌، Ù„621ØŒ الابهشی، المستطرف فی كل فن مستظرف ب2ØŒ Ù„88ØŒ الاعلاق النفسیه‌ ابن رسته‌، وه‌رگێرانی قره‌چانلو Ù„264ØŒ فجر الاسلام، احمد امین Ù„108. له‌ سه‌ر قسه‌ی محمد بن حبیب البغدادی له‌ قوره‌یش سه‌خه‌ر كوری حه‌رب (ابو سفیان) عه‌قبه‌ كوری ئه‌بی موعیت، ئوبه‌ی كوری خه‌له‌ف، ئه‌بوعزه‌، نه‌زه‌ر كوری حارس، نوبیهه‌ Ùˆ مونه‌به‌هه‌ كوره‌كانی حه‌حجاج كورى عامری سه‌همی، عاس كوری وایل سه‌همی، وه‌ لید كوری موغیره‌ی مه‌خزومی له‌و ده‌سته‌یه‌ بوون، المنمق فی اخبار قریش، Ù„288 تا 289ØŒ المحبر Ù„161ØŒ به‌لآم له‌و قسانه‌ Ùˆ ده‌ربرِینانه‌ كه‌ له‌ به‌رامبه‌ر ئیسلام ده‌ریان ئه‌برى هیچ به‌لگه‌یه‌ك به‌ده‌سته‌وه‌ نییه‌ تا داكۆكی له‌ سه‌ر ئه‌و مانایه‌ بكات، به‌لآم شاهیدو به‌لگه‌ وا نیشان ئه‌ده‌ن كه‌ ئه‌وانه‌ بتپه‌ره‌ست بوونه‌. عبدالحسین زرین كوب له‌باسی زه‌ندیق Ùˆ زه‌ندیق Ùˆ زه‌ندیقیه‌كان ئه‌نوسآ هه‌روه‌كو «ثعلب» ئه‌گێریته‌وه‌: بێژه‌ى زه‌ندیق به‌ ده‌هری یه‌ش ئه‌وترا، ده‌هرى بریتین  له‌و كه‌سانه‌ی سه‌رچاوه‌ی روداوه‌كان Ùˆ كاروباری جیهانیان ئه‌گه‌راندنه‌وه‌ بۆ خالقێكی موختار. به‌لآم زه‌نده‌قه‌كانى قوره‌یش كه‌ ناوی ئه‌بوسوفیان Ùˆ عه‌قه‌به‌ كوری ئه‌بی موعیت Ùˆ نه‌زر كوری حارس Ùˆ عاس كوری وایل Ùˆ وه‌لید كوری موغیره‌ له‌گه‌ڵیاندا هاتبون، له‌ راستیدا خاوه‌ن ئه‌و باوه‌ره‌ بوون. به‌لآم له‌ هه‌والأ Ùˆ شیعرێك كه‌ له‌ باره‌ى سه‌روكه‌كان Ùˆ ریش سپیانی مه‌زن هاتووه‌، ئه‌وه‌ رائه‌گه‌ینی زه‌ندیقه‌كانی قوره‌یش باوه‌ریان به‌ نه‌بوونی خالق بوو، ورۆژی حه‌شر Ùˆ زیندو بوونه‌وه‌ Ùˆ رۆژى هه‌ستانه‌وه‌یان ره‌ت ئه‌كرده‌وه‌. نه‌شرقی نه‌غربی، انسانی Ù„107».

[38] ـ تفسیر المیزان ـ سید محمد حسین طباطبایی ب19، ل49.

[39] ـ بلوغ الارب فی معرفه‌ احوال العرب، ئالوسی ب2، ل220.

back

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

next