جهادا ل به‌ر به‌فسێ

چێد‌بێ خود‌ێ نه‌كری ژ به‌ر بنكه‌تنا له‌شكه‌رێ ره‌حمانی د‌ وی مه‌مله‌كه‌تی د‌ه‌ و ڤاله‌ ھشتنا وی وه‌لاتی ژ له‌شكه‌رێ غاصب و نه‌ ئه‌ھلێن شه‌یطانی ره‌ ھه‌لاكه‌ته‌ك ھه‌روھه‌ر ژ مرووڤ را بێ پێش كو نه‌یێ جوبران كرن و شه‌فاعه‌تا مه‌ھد‌ره‌كاراران به‌ر وی نه‌كه‌ڤێ و ئه‌رحه‌مورراحمین ژی خود‌ێ نه‌كری ب نه‌رحه‌تی و غه‌زه‌ب به‌رێ خوه‌ بد‌یێ و مه‌ھد‌ه‌ركارێن وی گه‌ل وی ببن د‌وژمن. ژاری و ره‌به‌نی ژ وی را یه‌، یێ مه‌ھد‌ه‌ركارێن وی ببن د‌وژمنێن وی. خود‌ا زانێ كانێ چ عه‌زاب و طاریتی و زه‌حمه‌ت و به‌ختره‌شیه‌ك د‌ په‌ی ڤێ غه‌زه‌با ئلاھی و د‌وژمنیا ئه‌ولیائێن خود‌ا ره‌ ھه‌یه‌ كو ئاگرێ جه‌ھنه‌مێ و زققوم و مار و د‌ووپشكێن وێ پێكڤه‌ ل به‌رابه‌رێ وێ د‌ه‌ قه‌ت نه‌ تشته‌كه‌، خود‌ێ نه‌كێ ئه‌وا حوكه‌ما و ئه‌ھلێ عرفان و سولووكێ د‌ه‌رحه‌ق ڤا عه‌زابا د‌ا د‌بێژن ب سه‌رێ مه‌ یێن زه‌عێف و بێچاره‌ د‌ا بێ، كو د‌ به‌رابه‌رێ وێ د‌ا ھه‌می عه‌زابێن د‌ی سه‌ھل و ھێسانن و ھه‌می جه‌ھنه‌مێن كو ھه‌وه‌ گوھلێ بوویین ل به‌رابه‌رێ وێ د‌ا ره‌حمه‌ت و بھشتن. والحمد‌ لله‌

غالب وه‌صفێ جه‌ھنه‌م و بھشتێ كو د‌ كتێبا خود‌ێ و خه‌به‌رێن ئه‌نبیا و ئه‌ولیا د‌ه‌ ھاتین، جه‌ھنه‌م و بھشتا عه‌مه‌لا یه‌ كو ژ بونا جه‌زا و كرھا كارێن باش و خراب ھاتنه‌ حازر كرن. جارنا ژی ئشاره‌یه‌ك ڤه‌شارتی د‌كێ بال بھشت و جه‌ھنه‌ما ئه‌خلاقی ڤه‌ كو موھمتره‌، جارنا ژی به‌حسا بھشتا لقا و رابه‌ر بوونێ و جه‌ھنه‌ما فراق و جد‌ا بوونێ د‌كن كو ژ ھه‌میا موھمتر و گرینگترن؛ لێ به‌حس كرنا وێ ھه‌می نخوماند‌ی یه‌ و تنێ ژ ئه‌ھلێ وێ را ھاتیه‌ به‌حس كرن. ئه‌ز و تو نه‌ ئه‌ھلێ وێ نه‌. لێ یا باش ئه‌وه‌ ئه‌م ئنكار ژی نه‌كن و مه‌ باوه‌ری ھه‌بێ ب ھه‌می وێ یا خود‌ێ و وه‌لی یێن وی گووتین، د‌ا به‌لكی ئه‌ڤ ئیمان و باوه‌ریا گشتی ژی بكێر مه‌ بێ. جارنا ژی چێد‌بێ كو ژ به‌ر ئنكارا نه‌ د‌ جی د‌ه‌ و ره‌د‌ كرنا بێ وه‌خت و بێ‌ی فێھم و زانین ژ بونا مه‌ زه‌ره‌رێن زه‌حفی تێد‌ا ھه‌بن و د‌ ڤێ د‌ونیایێ د‌ا ئه‌م پێ نه‌حه‌سن. مه‌سه‌لا د‌ه‌ما ته‌ گوھلێ بوو كو فلان حه‌كیم و عارف ئان فلان مورتازی تشته‌ك گووت كو رێك نه‌كه‌ڤێ گه‌ل سه‌لیقه‌ و ڤیان و خوه‌ستا ته‌ د‌ جی د‌ا نه‌بێژه‌ گووتنه‌ك پووچ و خیاله‌. به‌لكی ئه‌وێ گووتنێ سه‌ركانیه‌ك كتێبی، حه‌د‌یسی و عه‌قلی ھه‌بێ كو ته‌ نه‌د‌یتبێ. چ فه‌رق د‌كێ كو تو فه‌قیھه‌كی ژ به‌ر فه‌تواد‌انێ د‌ه‌رحه‌ق خوونبھایێ د‌ا كو زانینا ته‌ وێ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا كێمه‌ و بێ د‌ه‌لیل و مه‌د‌ره‌ك تو وی ره‌د‌ بكی، ئان یێك ژ ئه‌ھلێ سولووكا إلی الله‌ و عارفێ بالله‌ گووتنه‌كی د‌ه‌رحه‌ق زانینێن خود‌ایی ئان ئه‌حوالێ بھشت و جه‌ھنه‌مێ د‌ه‌ بێژێ و تو بێ د‌ه‌لیل و مه‌د‌ره‌ك ئنكارا وی بكی. ھێسانه‌ ھوون توھین و بێ ئه‌د‌ه‌بیێ بكین.

چێد‌بێ ئه‌وێ ئه‌ھل و پسپوورێ وێ فه‌ننێ د‌ه‌لیله‌ك ژ كتێبا خود‌ێ ئان ئه‌خبارێن ئمامێن ھد‌ایه‌تكه‌ر ھه‌بن و نه‌كه‌تبێ د‌ه‌ستێ ھه‌وه‌، ھنگێ بێ‌ی عوزرێ بێ قه‌بوول كرن ھه‌وه‌ ئنكارا خود‌ێ و پێغه‌مبه‌ر كریه‌. و كفشه‌ كو گووره‌كی من نه‌ تشته‌ك د‌ورست بوو، ئان زانینا من نه‌گھا بوو وێد‌ه‌رێ، ئان من به‌رڤاژیێ وێ ژ ئه‌ھلێ منبه‌رێ بھیستبێ، نه‌ عوزره‌.

وه‌لحاصل بلا‌ ئه‌ز ژ مه‌خسه‌د‌ێ د‌وور نه‌كه‌ڤم. ئه‌وا د‌ه‌رحه‌ق بھشتا ئه‌خلاق و مه‌له‌كه‌تا د‌ا و جه‌ھنه‌م و د‌ه‌ره‌كاتا د‌ه‌ ھاتی گووتن موصیبه‌ته‌كه‌ كو ئه‌م نكارین گوھلێ ببین ژی.

نخوه‌ ئه‌ی عه‌زیز، فكر بكه‌ و چاره‌كی په‌ید‌ا بكه‌ و رێكه‌ك یا خلاسیێ و وه‌سیله‌كی د‌ه‌ستڤه‌ بینه‌ و ھانا خوه‌ ژ خود‌ایێ پر ب ره‌حم و د‌لووڤان را ببه‌ و د‌ شه‌ڤێن تاری د‌ا ب گری و زاری ڤه‌ گازی وی بكه‌ كو ژ ڤێ جھاد‌ا گه‌ل نه‌فسێ را ئاری ته‌ بكێ، د‌ا ب حه‌ز كرنا وی تو سه‌ر بكه‌ڤێ و مه‌مله‌كه‌تێ (وجود‌ا) خوه‌ بكی ره‌حمانی و له‌شكه‌رێن شه‌یتانی ژ وێ د‌ه‌رێنی و مالێ بد‌ی د‌ه‌ستێ خوه‌یێ وی یێ ئه‌صلی؛ د‌ا به‌خته‌وه‌ری و ره‌حمه‌تێن خود‌ا بد‌ن ته‌ كو ھه‌می وه‌صفێن بھشتی و حوور و قه‌سرێن وێ د‌ به‌رابه‌رێ وێ د‌ا قه‌ت نه‌ تشته‌كه‌ ژی؛ ئه‌و ژی حاكمیه‌تا گشتی یا خود‌ا یه‌ كو وه‌لی یێن خود‌ێ ژێ خه‌به‌ر د‌انه‌ و سه‌راتر ژ وێ ئه‌و تشتن كو نه‌ گوھێ كه‌سی سه‌ح كریه‌ و نه‌ چاڤه‌كی د‌یتیه‌ و نه‌ د‌ د‌له‌كی را د‌ه‌رباز بوویه‌.[41]

ڤه‌بر: د‌ه‌رحه‌ق ھنه‌ك ھێزێن ناڤد‌ه‌یی

بزانه‌ كو خود‌ایێ ته‌عالا ب قود‌ره‌ت و حكمه‌تا خوه‌ د‌ عاله‌ما نه‌د‌یار و ناڤد‌ه‌یی د‌ا ھێز ئافراند‌نه‌ كو گه‌له‌ك فه‌ید‌ێن وان ھه‌نه‌. ئه‌وا ل ڤێد‌ه‌رێ ب به‌حسا مه‌ ڤه‌ گرێد‌ایی سێ ھێز و قووانه‌. و ئه‌و سێ: ھێزا «واھمه‌» و «غه‌زه‌بیه‌» و «شه‌ھوه‌تێ» یه‌. كو ھه‌ر یێك ژ وان گه‌له‌ك فه‌ید‌ه‌ ھه‌نه‌ ژ پارازتنا مرووڤ و ... را. تشتا كو ل ڤێد‌ه‌رێ گه‌ره‌كه‌ ئه‌ز ژێ باخڤم ئه‌ڤه‌ كو ئه‌ڤ سێ ھێز سه‌ركانیا ھه‌می مه‌له‌كاتێن قه‌نج و پیسه‌ و ژێد‌ه‌را ھه‌می صووره‌تێن ڤه‌شاری یێن مه‌له‌كووتی یه‌.

ته‌فصیلا ڤێ خه‌به‌رد‌انا كورت ئه‌وه‌ كو: وه‌ك چه‌وا مرووڤ د‌ ڤێ د‌ونیایێ د‌ا روومه‌ته‌ك د‌ونیایی ھه‌یه‌ كو خود‌ێ ته‌عالا ئه‌و گه‌له‌ك باش و قه‌نج و چێكرنه‌ك بێ نموونه‌ چێكریه‌، ب ئاوایه‌ك وه‌ره‌نگ كو عه‌قلێ فه‌لاسفه‌ و مه‌زنان ژ به‌ر وێ د‌ حه‌یری و شاشیێ د‌ا مایه‌ و حه‌تا نھا زانستێن ھه‌یین نه‌كارینه‌ ب د‌ورستی ناس بكن ... ب وی ئاوایی ژ ڤی مرووڤ را ڤێجا شكل و د‌یمه‌نه‌ك مه‌له‌كووتی و ڤه‌شارتی ھه‌یه‌ كو ئه‌و شكل ل په‌ی مه‌له‌كاتێن نه‌فسانی و خولقێ ناڤد‌ه‌یی یێ پشتی مرنێ یه‌، چ به‌رزه‌خ بێ ئان قیامه‌ت. ئه‌گه‌ر خولقێ باتن و مه‌له‌كه‌ و سه‌ریرا مرووڤ ئنسانی بێ، صووره‌ت و شكلێ مه‌له‌كووتی یێ وی ژی ئنسانی یه‌. لێبه‌لێ ئه‌گه‌ر مه‌له‌كێن وی نه‌ ئنسانی بن، صووره‌تێ وی ژی نه‌ ئنسانی یه‌ و ل په‌ی ئه‌وێ سه‌ریره‌ و مه‌له‌كێ یه‌. مه‌سه‌لا: ئه‌گه‌ر مه‌له‌كا شه‌ھه‌وی و حه‌یوانی ل سه‌ر باتن و ناڤد‌ه‌یێ وی خورت ببێ و حوكمێ مه‌مله‌كه‌تێ ناڤد‌ه‌یی (باتن) ببێ حوكمێ حه‌یوانی، ھنگێ گووره‌كی وی خولقی، صووره‌تێ وی یێ مه‌له‌كووتی شكلێ حه‌یوانه‌كی بخوه‌ د‌گرێ. و ئه‌گه‌ر مه‌له‌كا غه‌زه‌ب و د‌ره‌ند‌ه‌ییێ سه‌ر ناڤد‌ه‌یێ سیره‌تا وی بكه‌ڤێ و حوكمێ مه‌مله‌كه‌تێ باتن و سه‌ریرێ ببێ حوكمێ د‌راند‌ن، صووره‌تێ ڤه‌شارتی یێ مه‌له‌كووتی د‌بێ شكلێ یێك ژ د‌رند‌ان. و ئه‌گه‌ر وه‌ھم و شه‌یته‌نه‌ت بوو مه‌له‌كه‌ و ناڤد‌ه‌یێ وی و سیره‌تا وی بوو خوه‌یێ مه‌له‌كاتێن شه‌یتانی وه‌ك: حیله‌، ل ھه‌ڤ زڤراند‌نا كار و مه‌سه‌لان، بوختان و خه‌به‌رگێری و غه‌یبه‌ت، شكلێ ڤه‌شارتیێ مه‌له‌كووتی یێ وی، وێ گووره‌كێ شكلێ یێك ژ شه‌یتانا یه‌. و جارنا چێد‌بێ د‌وو ئان چه‌ند‌ مه‌له‌كه‌ ببن بنگه‌ھا شكلێ مه‌له‌كووتی؛ ھنگێ ل سه‌ر شكلێ چ یێك ژ حه‌یوانا نابێ، به‌لكی شكله‌ك عه‌جێب و غه‌ریب ژێرا په‌ید‌ا د‌بێ كو د‌ ڤێ عاله‌مێ د‌ا مرووڤ نكارێ نموونه‌یه‌ك وه‌ك وێ ژێرا ببینێ. ژ پێغه‌مبه‌رێ خود‌ێ (ص) ھاتیه‌ گێران كو رووژا قیامه‌تێ ھنه‌ك ژ خه‌لكێ ب شكلێن وه‌ره‌نگ مه‌حشوور د‌بن كو مه‌یموون به‌ر وان د‌ا نه‌ تشته‌كن.[42] به‌لكی چێد‌بێ د‌ وێ جھانێ د‌ا كه‌سه‌كی چه‌ند‌ شكل و صووره‌ت ھه‌بن، چكو ئه‌و جھان نه‌ وه‌ك ڤێ جھانێ یه‌ كو ژ شكله‌كی پێڤه‌ قه‌بوول نه‌كێ. ئه‌ڤ گووتن گه‌ل بورھانێ ژی رێك د‌كه‌ڤێ كو د‌ جیێ خوه‌ د‌ا ژێ ھاتیه‌ خه‌به‌ر د‌ان.

و بزانه‌ كێشه‌ك و میزان د‌ ڤان شكلێن جوور ب جوور د‌ا كو یێك ژ وان مرووڤ و ئنسانه،‌ د‌ وه‌ختێ د‌ه‌ركه‌تنا رووح ژ به‌د‌ه‌نێ یه‌؛ كو د‌ عاله‌ما به‌رزه‌خێ د‌ا په‌ید‌ا د‌بێ و ل ئاخره‌تێ د‌ا تێ د‌یتن كو د‌ه‌سپێكا وێ به‌رزه‌خه‌. د‌ه‌ما رووح ژ به‌د‌ه‌نێ د‌ه‌رد‌كه‌ڤێ پێ چ مه‌له‌كه‌یێ ژ د‌ونیایێ بچێ صووره‌ت و شكلێ ئاخره‌تێ ب خوه‌ د‌گرێ و چاڤێ مه‌له‌كووتیێ به‌رزه‌خی ئه‌وی د‌بینێ و ئه‌و ب خوه‌ ژی د‌ه‌ما چاڤێ خوه‌ یێ به‌رزه‌خی ڤه‌كێ شكلێ خوه‌ د‌بینێ، ئه‌گه‌ر چاڤ ھه‌بێ. ئه‌و كه‌سێ د‌ ڤێ جھانێ د‌ا ب شكله‌كی یه‌، نابێ كو د‌ وێ جھانێ د‌ا ژی ب وی شكلی بێ. خود‌ێ ته‌عالا ل سه‌ر زمانێ ھنه‌كا د‌ حه‌شرێ د‌ا وھا د‌بێژێ: «چكو ته‌ ئایه‌تێن مه‌ ژبیر كرن، ئیروو تو ھاتیی ژ بیر كرن».[43] ئه‌ی بێچاره‌، ته‌ چاڤێ ملكی یێ ئه‌شكه‌ره‌بین ھه‌بوو، لێ ناڤد‌ه‌یێ مه‌له‌كووتی یا ته‌ كوور بوو، تو نھا ب كووری یا خوه‌ حه‌سایی، لێ تو ژ ئه‌ول ڤه‌ كوور بوویی، ته‌ چاڤێ د‌ل كو ئایه‌تێن خود‌ێ پێ تێن د‌یتن تنه‌بوو. ئه‌ی بێچاره‌، ته‌ به‌ژن و بالا و شكلێ سپه‌حیێ ملكی ھه‌یه‌، میزان و كێشه‌كا مه‌له‌كووت و باتن نه‌ ئه‌وه‌، گه‌ره‌كه‌ تو د‌ورستیا باتن و ناڤد‌ه‌یی په‌ید‌ا بكی حه‌تا تو د‌ قیامه‌تێ د‌ا سه‌ربلند‌ بی. گه‌ره‌كه‌ رووحێ ته‌ رووحێ مرووڤ بێ، حه‌تا كو شكلێ ته‌ یێ عاله‌ما به‌رزه‌خ و قیامه‌تێ شكلێ مرووڤ بێ. تو گومان د‌كی عاله‌م و جھانا ڤه‌شارتی و باتن كو جھانا كفش بوونا خه‌فان و ئه‌شكه‌ره‌ بوونا مه‌له‌كاتا یه‌ وه‌ك جھانا ئه‌شكه‌ره‌ و د‌ونیایێ یه‌ كو ته‌ڤھه‌ڤی و خه‌له‌تی تێد‌ا چێد‌بێ؟ چاڤ و گوھ و د‌ه‌ست و پی و ئه‌ند‌امێن ته‌ یێن د‌ی، ھه‌می پێ زمانێن مه‌له‌كووتی، به‌لكی سه‌ر گووتنا ھنه‌كا، پێ شكلێن مه‌له‌كووتی ل سه‌ر حه‌چی تشتا ته‌ كری وێ شه‌ھد‌ه‌ییێ بد‌ن.

ڤێجا ئه‌ی عه‌زیز چاڤێ د‌ل ڤه‌كه‌ و خه‌باتێ بكه‌ و ره‌حمێ ب حالێ خوه‌ ببه‌، د‌ا به‌لكی تو بكه‌ڤی سه‌ر شكلێ مرووڤان و ب شكلێ مرووڤان ژ ڤێ د‌ونیایێ د‌ه‌ركه‌ڤی؛ ھنگێ تو ژ خلاس بوویان و ئه‌ھلێ به‌خته‌وه‌ریێ یی. نه‌وه‌بێ تو گومان بكی ئه‌ڤ وه‌عز و خه‌به‌رد‌انه‌، ئه‌ڤ نه‌تیجه‌ و د‌ه‌ستھاتا بورھانا حوكمی یا حوكه‌مایێن مه‌زن و ئه‌خبارێن راستگوو و پاكا یه‌؛ ل ڤێ د‌ه‌رێ مه‌ نه‌ ل به‌ره‌ كو ئه‌م د‌ه‌لیلێ بینن و روایه‌تان بگێرن.