د‌ژاتیا بایێ د‌ل

ئه‌زێ حه‌د‌یسه‌ك به‌ركه‌تی ژ شێخێ صه‌د‌ووق بگێرم كو تو ب مه‌سه‌لێ بحه‌سی و بزانی موصیبه‌ت چقا مه‌زنه‌، حالحاله‌‌ ئه‌ڤ حه‌د‌یس د‌ه‌رحه‌ق جه‌ھنه‌ما عه‌مه‌لان د‌ا یه‌ كو ژ ھه‌می جه‌ھنه‌مان سارتره‌. گه‌ره‌كه‌ تو ڤێ ژی بزانی كو: شێخێ صه‌د‌ووق كو ئه‌ڤ حه‌د‌یس ژ وی یه‌، كه‌سه‌كه‌ كو عالم ھه‌می خوه‌ ل به‌رابه‌رێ وی د‌ا بچووك زانن و قیمه‌ت د‌د‌نێ، ئه‌و كه‌سه‌كه‌ كو پێ د‌وعا ئمام سه‌لام لێ بن ھاتیه‌ د‌ونیایێ؛ كه‌سه‌كه‌ كو به‌رێ ئمام زه‌مان (خود‌ێ ھاتنا وی زوو بكێ) كه‌تیێ. نڤیسه‌ر ب رێكێن موخته‌لف ڤه‌ ژ زانایێن مه‌زن یێن ئمامی كو د‌گھێنن شێخێ صه‌د‌ووق حه‌د‌یسێ نه‌قل د‌كێ، و مه‌شایخێن ناڤبه‌را مه‌ و صه‌د‌ووق د‌ا ھه‌می ژ وان كه‌سێن جھێن باوه‌ریێ نه‌. نخوه‌ ئه‌گه‌ر تو ئه‌ھلێ ئیمانی گه‌ره‌كه‌ ته‌ باوه‌ری پێ ھه‌بێ.

حاصلێ حه‌د‌یسێ ئه‌ڤه‌:

رووژه‌كی كو پێغه‌مبه‌ر (صه‌له‌وات ل وی و ئالێ وی بن) روونشتبوو، جبرائیل ب كول و خه‌م ڤه‌ كو ره‌نگێ وی گوھه‌ری بوو ھات بالێ، پێغه‌مبه‌ر گووتێ: «چره‌ ئه‌ز ته‌ خه‌مد‌ار و مه‌ره‌قد‌ار د‌بینم؟ گووت: ئه‌ی موحه‌ممه‌د‌ (ص) چما ئه‌ز نه‌ وه‌ره‌نگ بم حالحاله‌ ئه‌ڤ رووژ رووژێن پفاند‌نا جه‌ھنه‌مێ نه‌، پێغه‌مبه‌ر (صه‌له‌وات ل وی و ئالێ وی بن) گووت: پفاند‌نا جه‌ھنه‌مێ چیه‌؟ گووت: خود‌ێ فه‌رمان د‌ا ئاگر، ئه‌و ھه‌زار سالا شارھا حه‌تا صوور بوو، پشتی وێ ئه‌مرێ وێ كر، ھه‌زار سالا شارھا حه‌تا سپی بوو، پشتی فه‌رمانه‌ك د‌ی كو د‌ایێ ھه‌زار سالا شارھا حه‌تا ره‌ش بوو و نھا ره‌ش و طاری یه‌‌. ئه‌گه‌ر حه‌لقه‌یه‌ك زنجیرا وێ كو 70 زراعه‌ بكه‌ڤێ سه‌ر د‌ونیایێ، بێ شك ژبه‌ر گه‌رما وێ، وێ د‌ونیا بحه‌لھێ، ئه‌گه‌ر د‌لووپه‌ك ژ زققوم و «ضه‌ریع»ا وێ بكه‌ڤێ ناڤ ئاڤا ئه‌ھلێ د‌ونیایێ د‌ه‌ وێ ژبه‌ر بێھنا وێ ئه‌ھلێ د‌ونیایێ ھه‌می بمرن، ڤێجا پێغه‌مبه‌ر گری، جبرائیل ژی گری. ڤێجا خود‌ێ مه‌لائیكه‌ته‌ك ب ئالیێ وان د‌ا رێكر و گووت وان: خود‌ێ سه‌لامان ل ھه‌وه‌ د‌كێ و د‌بێژێ: من ھوون ھه‌ر د‌وو ژ كرنا گونه‌ھان پارازتن و ئێد‌ی ب وێ ئه‌ز ھه‌وه‌ جه‌زا ناكم».

عه‌زیزێم! حه‌د‌یسێن وه‌ك Ú¤ÛŽ گه‌له‌كن، ھه‌بوونا جه‌ھنه‌م Ùˆ عه‌زابێ د‌ژوار Ú˜ÛŒ Ú˜ وان تشتا یه‌ كو د‌ ھه‌می د‌ینان د‌ا ھه‌یه‌ Ùˆ ئه‌ھلێ موكاشفێ Ùˆ خوه‌ی د‌لان د‌ Ú¤ÛŽ د‌ونیایێ د‌ا نموونه‌یه‌ك Ú˜ ÙˆÛŽ د‌یتنه‌. باش د‌ Ú¤ÛŽ حه‌د‌یسێ د‌ا بفكره‌،  ئه‌گه‌ر د‌ه‌رحه‌ق د‌ورستیا ÙˆÛŽ د‌ا ھه‌ما تو گومان Ú˜ÛŒ بكی، گه‌لوو نه‌ حه‌قه‌ كو تو وه‌ك د‌ینان Ù„ چوولێ بكه‌ڤی؟ Ú† بوویه‌ كو ئه‌م ئه‌ڤ قاس كه‌تنه‌ ناڤ بێ خه‌به‌ری Ùˆ جه‌ھاله‌تێ ره‌؟ گه‌لوو مه‌لائیكه‌ته‌ك وه‌ك چه‌وا ھاتی بال پێغه‌مبه‌ر Ùˆ جبرائیل، ھاتیه‌ بال مه‌ كو مه‌ Ú˜ عه‌زابێ ÙˆÛŽ ئێمن بكێ؟ د‌ ÙˆÛŒ حالی د‌ا Ú˜ÛŒ پێغه‌مبه‌رێ خود‌ێ حه‌تا ئاخریكا عه‌مرێ خوه‌ Ú˜ÛŒ Ú˜ طرسا خود‌ێ بێ ته‌بات بوون Ùˆ خه‌و Ùˆ خارنه‌ك رحه‌ت تنه‌بوون. گری Ùˆ زاری Ùˆ موناجات Ùˆ ناله‌نالێن عه‌لی بن حوسه‌ین (س) د‌لا د‌په‌رتێنێ. Ú† Ù„ مه‌ قه‌ومیه‌ كو ئه‌م ئه‌ڤ قاس بێ په‌رد‌ه‌نه‌ Ú˜ كرنا گونه‌ھان را Ùˆ Ù„ حوزوورا روبووبی د‌ا ئه‌ڤ قاس بێ شه‌رمین. ئه‌ی واخ Ú˜ مه‌ Ùˆ بێ خه‌به‌ریا مه‌ را! ئه‌ی وای Ú˜ مه‌ Ùˆ د‌ژواریا سه‌كه‌راتا مرنا مه‌ را! وای Ú˜ مه‌ را د‌ به‌رزه‌خ Ùˆ د‌ژواریێن ÙˆÛŽ د‌ا Ùˆ د‌ قیامه‌تێ Ùˆ طاریتیێن ÙˆÛŽ د‌ا! ئه‌ی واخ Ùˆ وای Ú˜ مه‌ را Ú˜ به‌ر جه‌ھنه‌م Ùˆ عه‌زاب Ùˆ جه‌زایێ ÙˆÛŽ!!

ڤه‌بر: د‌ه‌رحه‌ق عه‌لاجا ئه‌خلاقێن پیس د‌ا یه‌

عه‌زیز! ژ خه‌و ھشیار ببه‌ و ژ بێخه‌به‌ریێ د‌ه‌ركه‌ڤه‌ و خوه‌ زیره‌ك بكه‌ و حه‌تا موھله‌ت ھه‌یه‌ فورصه‌تێ ژ د‌ه‌ست نه‌د‌ه؛ ھێجا كو تو د‌ژی چاره‌یه‌كی ژ خوه‌ ره‌ ببینه‌؛ و حه‌تا ھێزێن ته‌ د‌ ئختیارا ته‌ د‌ا نه‌ و تو جه‌وانی و ئه‌خلاقێن پیس د‌ه‌ستھه‌لاتی سه‌ر ته‌ نه‌كریه‌ و و مه‌له‌كاتێن رزیل د‌ ته‌ د‌ا جی نه‌گرتنه‌، ژ بونا ژناڤ برنا ئه‌خلاقێن خراب و طه‌مراند‌نا ئاگرێ شه‌ھوه‌ت و غه‌زه‌بێ چاره‌یه‌كی ببینه‌.

باشترین رێكا علاجێ كو زانایان ژ بو مه‌ گووتین ئه‌ڤه‌ كو: د‌ه‌ما ته‌ ئه‌خلاقه‌ك ژ ڤان پیس ئه‌خلاقان د‌ خوه‌ د‌ا د‌یت تو مێرمێرانه‌ حه‌تا قه‌د‌ه‌ره‌كی به‌رڤاژیێ وێ عه‌مه‌ل بكی و د‌ به‌رابه‌رێ نه‌فسێ د‌ا رابی و د‌ د‌ژێ وێ خوه‌ستا رزیل د‌ا بكه‌ڤی كار و عه‌مه‌ل. و د‌ ھه‌ر حالی د‌ا ژ خود‌ێ بخازی كو د‌ ڤێ به‌ربه‌ره‌كانیێ د‌ه‌ ئاری ته‌ بكێ، بێ شك پشتی د‌ه‌مه‌ك كورت وێ ئه‌و ئه‌خلاقێ پیس ژناڤ بچێ و شه‌یطان و له‌شكه‌رێ وی وێ ژ وێ چه‌په‌رێ باز بد‌ن و له‌شكه‌رێ ره‌حمانی وێ خوه‌ ل وێد‌ه‌رێ جی بكێ.

مه‌سه‌لا یێك ژ ئه‌خلاقێن رزیل و پیس كو سه‌به‌بێ ژناڤچوونێ و طه‌نگی یا قه‌برێ یه‌ و د‌بێ سه‌به‌بێ عه‌زابێ ل ھه‌رد‌و جھانان، بێ ئه‌خلاقی یا د‌گه‌ل ئه‌ھلێ مالێ و جیرانا و ھه‌ڤكاران و خه‌لكێ گوند‌ و مه‌حه‌للێ یه‌، كو ژێد‌ه‌رێ غه‌زه‌ب و شه‌ھوه‌تێ یه‌. ئه‌گه‌ر مرووڤێ موجاھد‌ د‌ه‌مه‌كی لێ بخه‌بتێ كو كه‌نگێ نه‌خوه‌شی و تشته‌ك نه‌ ل سه‌ر ڤیانا وی ھات پێش كو بوو سه‌به‌به‌بێ گه‌ش بوونا ئاگرێ غه‌زه‌با وی وخوه‌ست کو د‌لا بشه‌وتێنێ و د‌ژوونا بكێ و خه‌به‌ران بێژێ، بلا به‌رڤاژیێ نه‌فسا خوه‌ عه‌مه‌ل بكێ و نه‌تیجه‌ و د‌ه‌ستھاتا ڤی كارێ كووتی و خراب بد‌ێ بیرا خوه‌ و خوه‌ نه‌رم بكێ و له‌عنه‌تێ بد‌ێ شه‌یطان و ژ به‌ر وی ھانا خوه‌ ژ خود‌ێ را ببێ. ئه‌ز سووز د‌د‌م ھه‌وه،‌ ئه‌گه‌ر ھوون ئه‌ڤێ یێكێ بكن، پشتی چه‌ند‌ جاره‌كا وێ ئه‌و ئه‌خلاق ب ته‌مامی بێ گوھه‌رین و ئه‌خلاقێ قه‌نج بكه‌ڤێ شوونا وێ د‌ا و د‌ مه‌مله‌كه‌تێ جانێ ھه‌وه‌ د‌ه‌ جی بگرێ. لێ ئه‌گه‌ر ھون گووره‌كی مه‌یلا نه‌فسێ رابن، چێد‌بێ كو ھه‌ما د‌ ڤێ جھانێ د‌ا ھه‌وه‌ ژناڤ ببێ و خود‌ێ نه‌كری ببێ سه‌به‌بێ كوشتنا كه‌سه‌كی، چێد‌بێ د‌ حالێ غه‌زه‌بێ د‌ا مرووڤ ژ نه‌وامیسێ ئلاھیه‌ را خه‌به‌ران بد‌ێ، چه‌وا كو مه‌ د‌یت ھنه‌كا د‌ حالێ غه‌زه‌بێ د‌ا خه‌به‌ر گووتن و مورته‌د‌ بوون. حوكه‌ما گووتنه‌: «گه‌میا بێ خود‌انا كو د‌ ناڤ مه‌وج و پێلێن د‌ه‌ریایێ را مایه‌، ژ خلاسیێ را نێزیكتره‌ ژ خلاس بوونا مرووڤێ غه‌زه‌ب گرتی».

ئان ئه‌گه‌ر خود‌ێ نه‌كری تو ژ ئه‌ھلێ جد‌ال و خره‌جر و سه‌رخستنا خوه ‌یی، د‌ گووت و بێژێن زانستی د‌ا -چه‌وا كو ئه‌ڤ ئه‌خلاقێ كرێت د‌ ھنه‌ك ژ مه‌ طه‌له‌به‌ و فه‌قیان د‌ا ھه‌یی- د‌ه‌مه‌كی به‌رڤاژیێ نه‌فسێ بكه‌، د‌ جڤاتان د‌ا كو ته‌ژی خوه‌ند‌ا و نه‌خوه‌ند‌ا نه‌، ئه‌گه‌ر گووت و بێژه‌ك چێبوو و ته‌ د‌یت یێ ل به‌رابه‌رێ ته‌ د‌ا گووتنا وی د‌ورسته‌، بێژه‌ ئه‌ز خه‌له‌تم و گووتنا وی ته‌صد‌یق بكه‌، ئه‌ز ھێڤید‌ارم د‌ زه‌مانه‌ك كێم د‌ا ئه‌ڤ رزیله‌تی رابێ. خود‌ێ نه‌كێ ئه‌ڤ گووتنا ھنه‌ك ژ ئه‌ھلێ موكاشفێ د‌ورست بێ كو د‌بێژێ ژ من را موكاشه‌فه‌ چێبوو: «ته‌خاصوما ئه‌ھلێ ئاگر» كو خود‌ێ ژێ به‌حس د‌كێ موجاد‌لا ئه‌ھلێ علم و حه‌د‌یسێ یه‌. ئه‌گه‌ر ئحتمالا د‌ورستیێ ژی بێ د‌ایین گه‌ره‌كه‌ مرووڤ پێ رابێ كو ئه‌ڤی خه‌صله‌تی د‌ورست بكێ.

د‌ حه‌د‌یسێ د‌ا ھاتیه‌ كو پێغه‌مبه‌ر (صه‌له‌وات ل وی و ئالێ وی بن) كه‌ره‌م كر: «خه‌لكێن پێشد‌ا ژ به‌ر موجاد‌له‌ و خره‌جرا د‌ د‌ین د‌ا ژناڤ چوون... ئه‌ھلێ خره‌جرێ خوسرینه‌ ب خوسرینه‌ك ته‌مام... شه‌فاعه‌تا من به‌ر ئه‌ھلێ خره‌جرێ ناكه‌ڤێ... پشتی بوت په‌رێسیێ ئه‌ولین تشتا کو خود‌ێ نه‌ھیا من ژێ كری، خره‌جره‌.

و د‌یسا كه‌ره‌م د‌كێ: «حه‌قیقه‌تا ئیمانا عه‌ڤد‌ كامل نابێ حه‌تا خوه‌ ژ خره‌جرێ ڤه‌نه‌د‌ێ، ھه‌ر چه‌ند‌ حه‌قی ‌گه‌ل وی بێ».

ڤێ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا حه‌د‌یس زه‌حفن. چقا نه‌باشه‌ ژ سه‌ركه‌تنه‌ك كێم را كو چ ئه‌سه‌ر و فێكی ژێرا نینه‌ مرووڤ ژ شه‌فاعه‌تا پێغه‌مبه‌رێ خود‌ێ بێ به‌ھر و مه‌حرووم ببێ و گووت و بێژا علمی یا د‌ورست كو ژ باشترین عباد‌ه‌تا یه‌ مرووڤ بێخێ د‌ د‌ه‌ره‌جا مه‌زنترین گونه‌ھان د‌ا كو د‌ په‌ی بوت په‌رێسیێ را تێ.

د‌ ھه‌ر حال و كاری د‌ا گه‌ره‌كه‌ مرووڤ یێك یێكێ ئه‌خلاقێن كرێت و پیس به‌رچاڤ بگرێ و پێ موخاله‌فه‌ت و به‌رڤاژی عه‌مه‌ل كرنا خوه‌ستا نه‌فسێ، ئه‌وێ ژ مه‌مله‌كه‌تێ روحێ خوه‌ د‌ه‌رێنێ. د‌ه‌ما غاصب د‌ه‌ركه‌ت، خوه‌یێ مالێ وێ ب خوه‌ بێ، ئێد‌ی نه‌ موحتاجێ زه‌حمه‌تی یا كه‌سه‌ك د‌ی یه‌.

ڤه‌بر: چاره‌یا ئه‌خلاق نه‌باشیێ

شه‌ر Ùˆ موجاھد‌ا گه‌ل نه‌فسێ كو د‌ Ú¤ÛŒ مه‌قامی د‌ا خلاس بوو، ده‌ما مرووڤ له‌شكه‌رێ ئبلیس Ú˜ وه‌لات د‌ه‌رانی Ùˆ مه‌مله‌كه‌ت كر جھێ مه‌لائیكه‌تا Ùˆ بنگه‌ھا به‌ند‌ه‌یێن قه‌نجێن خود‌ێ، كارێ به‌رڤه‌چوونا خود‌ێ ھێسان Ùˆ رحه‌ت د‌بێ Ùˆ رێكا د‌ورستا ئنسانیه‌تێ ئه‌شكه‌ره‌ Ùˆ رووناھی د‌بێ Ùˆ د‌ه‌رگه‌ھێن خێر Ùˆ خوه‌شی Ùˆ بھشتان Ù„ به‌ر ÙˆÛŒ ڤه‌د‌بن Ùˆ د‌ه‌ریێن جه‌ھنه‌م Ùˆ د‌ه‌ره‌كاتێن ÙˆÛŽ Ù„ به‌ر ÙˆÛŒ تێن گرتن Ùˆ خود‌ایێ ته‌عالا ب چاڤێ ره‌حمه‌ت Ùˆ د‌لووڤانیێ Ù„ÛŽ د‌نێرێ Ùˆ د‌ ناڤ سلك Ùˆ جلكێ ئه‌ھلێ ئیمانێ د‌ا تێ پێچان Ùˆ د‌بێ Ú˜ ئه‌ھلێ به‌خته‌وه‌ری Ùˆ ئه‌صحابێ یه‌مین Ùˆ رێكه‌ك ب ئالیێ د‌ه‌رگه‌ھێ مه‌عارفێن ئلاھی ڤه‌ ژێرا ڤه‌د‌بێ كو ھه‌د‌ه‌ف Ùˆ ئارمانجا چێكرنا جنن Ùˆ ئنسا یه‌  Ùˆ خود‌ێ ته‌عالا د‌ ÙˆÛŽ رێكا پر خه‌ته‌ر د‌ا ئاریكاریا ÙˆÛŒ د‌كێ.

و مه‌ د‌خوه‌ستا ئه‌م ھنه‌كی ژ سێیه‌مین مه‌قامێ نه‌فسێ و چه‌وانیا جھاد‌ا گه‌ل وێ خه‌به‌ر بد‌ین و ژ حیله‌ پیلێن شه‌یطان باخڤین، لێبه‌لێ مه‌ ئه‌و موناسبێ ڤێد‌ه‌رێ نه‌د‌یت و ئه‌م ژێ د‌ه‌رباز بوون. ئه‌ز ژ ئاریكاریا خود‌ێ ھێڤید‌ارم كو بكارم نڤیسووكه‌ك سه‌ربخوه‌ ڤێ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا بنڤیسم.

[1]- حوسه‌ین بن عه‌بد‌وللاھ بن سینا (نێزیكی یا سالێن ٣٧٠ – ٤٢٧ ئان ٤٢٨ ھ.ك) مه‌شھوور ب «ئه‌بوو عه‌لی سینا»، «شێخ ئه‌رره‌ئیس» ژ مه‌زنێن حه‌كیم و طه‌بیبێن ئسلامی و یێك ژ سه‌ید‌ایێن بناڤ و د‌ه‌نگێ مه‌كته‌با مه‌ششاء یێ فه‌لسه‌فه‌ یه‌ كو د‌ علووم و زانستێن د‌ی د‌ا ژی خوه‌ی مه‌قام بوویه‌. سه‌راتی یا ئستعد‌اد‌ و ژیری یا وی یێك ژ تایبه‌تیێن وی یه‌، ب وی ئاوایی كو ئه‌و كاری ل د‌ه‌مه‌ك كورت د‌ا د‌ه‌رسێن خوه‌ د‌اوی بێنێ و به‌رھه‌مێن گرانقه‌د‌ر د‌ بابه‌تێن جوور ب جوور د‌ا به‌رد‌ه‌ست بكێ. ھنه‌ك ژ به‌رھه‌مێن وی ئه‌ڤن: ئلئشارات وه‌ ئه‌تته‌نبیھات، كو ژ مه‌نطق و طه‌بیعییات پێك تێ كو ژ ئالیێ گه‌له‌ك كه‌سان سه‌ر د‌ا شه‌رح ھاتیه‌ نڤیسین كو مه‌شھوورترینێ وان شه‌رحا فه‌خرێ رازی و خواجه‌ نه‌صیرێ طووسی یه‌؛ شفا، ژ مه‌نطق و ریاضیات، طه‌بیعییات و ئلاھیات پێك ھاتیه‌ كو گه‌له‌ك ب ته‌فصیل ھاتیه‌ نڤیسین؛ ئه‌ننه‌جات، د‌ بابه‌تێ فه‌لسه‌فێ د‌ا؛ ئه‌لمه‌بد‌ه‌ء وه‌ل مه‌عاد‌، قانوون، د‌ بابه‌تێ طببێ د‌ا؛ قه‌صید‌ه‌ عه‌ینییه‌ و ئه‌تته‌علیقات.

[2]- مه‌جمه‌عول به‌یان، ته‌فسیرا ئایه‌تا ١٨ سووره‌تێ سه‌جد‌ه‌.

[3]- ئشاره‌ یه‌ بال ئایه‌تا ١٢٥ - ١٢٦ یا تاھا ڤه‌: قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَقَدْ كُنتُ بَصِيرًا * قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَكَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنسَى.

[4] - میرزا موحه‌ممه‌د‌ عه‌لی كورێ موحه‌ممه‌د‌ جه‌واد‌ حوه‌سین ئاباد‌ی یێ ئصفه‌ھانی یێ شاھ ئاباد‌ی (١٢٩٢ – ١٣٦٩ ھ.ك) فه‌قیھ، ئوصوولی، عارف و فه‌یله‌سووفێ پر بناڤ و د‌ه‌نگێ صه‌د‌سالا چارد‌ه‌ھێ ھجری یه‌. ئه‌ول ل باژارێن ئصفه‌ھان و ته‌ھران و نه‌جه‌فێ د‌ا د‌ه‌رس خوه‌ند‌. برایێ وی شێخ ئه‌حمه‌د‌ و میرزا موحه‌ممه‌د‌ ھاشم یێ چار سووقی دل ئصفه‌ھانێ د‌ا و میرزا ھاشمێ ئشكه‌وه‌ری و میرزا حه‌سه‌نێ ئاشتیانی ل ته‌ھرانێ د‌ا و ئاخووند‌ێ خوراسانی، شه‌ریعه‌تێ ئصفه‌ھانی و میرزا موحه‌ممه‌د‌ ته‌قی یێ شیرازی ل نه‌جه‌فێ د‌ا سه‌ید‌ا یێن وی بوونه‌. ئه‌وی ل د‌ه‌ستپێكێ د‌ا ل باژارێ سامررا یێ عراقێ و گاشێ ل قوم و ته‌ھرانێ ل ئیرانێ د‌ا د‌ه‌ستپێ د‌ه‌رس د‌انێ كر كو ئمام خومه‌ینی (خود‌ێ ره‌حما خوه‌ لێ بكێ) ل باژارێ قومێ د‌ا ل د‌رێژی یا سالێن ١٣٤٧ – ١٣٥٤ ھ.ق، بال وی د‌ه‌رسێن عرفان و ئه‌خلاقێ وه‌رگرت. ئمام خومه‌ینی گه‌له‌ك به‌حسا قه‌نجی یا وی د‌كرا. ره‌حمه‌تی یێ شاھ ئاباد‌ی پشتی ڤه‌گه‌رینا ژ قومێ ل باژارێ ته‌ھرانێ د‌ا جھ گرت و د‌ه‌ستپێ ته‌ربیه‌تا شاگرد‌ان كر و ھه‌ما ل وێ باژارێ د‌ا وه‌فات كر و ل بال قه‌برێ حه‌زره‌تێ عه‌بد‌ول عه‌زیمێ حه‌سه‌نی، ل مه‌قبه‌ره‌ یا ره‌حمه‌تیێ شێخ ئه‌بول فوتووحێ رازی د‌ا ھات بن ئاخ كرن. ژ به‌رھه‌مێ وی نه‌: شه‌زه‌راتول مه‌عارف، ئه‌ل ئنسان وه‌ل فتره‌، ئه‌لقورئان وه‌ل عتره‌، ئه‌ل ئیمان وه‌ررجعه‌، مه‌نازل ئه‌سسالكین، شه‌رح ل سه‌ر كتێبا كفایه‌.

[5] - وَوُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَ. وَلَا كَبِيرَ. إِلَّا أَحْصَاهَا وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا - كه‌ھف/ ٤٩