فه‌ده‌ك



یێك ژ كارێن كرین ئه‌ڤ بی كو زمانێ ئبن قه‌رایا برین، چکو ئه‌وی په‌صنێ ئالێ موحه‌ممه‌د دابوو و ھنه‌ک شعر ده‌رحه‌ق مه‌د‌حێ وان دا گووتبوون، ڤێجا خه‌لکێ به‌غدایێ که‌تن رێ و چوون بال قازی، قازی پێ ڤێ مادده‌یا قانوونی کو: ئه‌وی پێ په‌صندان و سه‌راگرتنا عه‌لی (س) ژ قه‌در و قیمه‌تێ صه‌حابیان کێم کریه‌، حوکوم دا کو زمان و د‌ه‌ستێ وی ژێکن.

خوه‌زکا ھه‌ما مه‌سه‌له‌ ل ڤێده‌رێ بسه‌کنیا و خلاس ببیا، لێ خه‌لک که‌تن په‌ی و کوچ و که‌ڤر لێ وه‌راندن، ئه‌وی ژی خوه‌ ئاڤێت رووبارێ دجله‌ دا و خه‌نقی. ڤێجا چوون که‌لاشێ وی ژ ئاڤێ ده‌رانین و شه‌وتاندن، ئه‌ڤ مه‌سه‌لا ھه‌نێ د سالا پێنجصه‌د و ھه‌فتھ و چارێ ھجری دا (٥٧٤ ھ) بوو سه‌به‌بێ قه‌ومینه‌کی ل ناڤبه‌ینا سوننی و شیعه‌یان دا.[21]

ل بال قازی شه‌ره‌فوددینێ مالکی ده‌لیل سه‌ر عه‌لی کورێ حه‌سه‌ن کورێ موحه‌ممه‌د کورێ ئه‌بووبه‌کرێ شیعی دا ئانین کو ئه‌وی سه‌ببا صه‌حابیان کریه‌، ڤێجا حوکوم ل سه‌ر ھات دایین کو سطووێ وی ژێکن و ل ناڤ کولانێن دمشقێ دا بگه‌رینن، ئه‌ڤ مه‌سه‌لا ھه‌ د‌ مه‌ھا جه‌مادییا یێکێ سالا ھه‌فتصه‌د و چل و چارێ ھجری دا بویه‌‌.[22]

ل تاریخێ دا پر تشتێن وھا چێبوونه‌، مه‌ ھنه‌ک ژ وان ئانین دا کو ئه‌م پێ بحه‌سن کانێ سیاسه‌تا ده‌وله‌تێ ل به‌رابه‌رێ شیعه‌یان دا چه‌وا بویه‌‌. ئبن ره‌ببھ ژ ره‌یاشی وھا نه‌قل دکێ: من ژ موحه‌ممه‌دێ کورێ عه‌بدول حه‌مید بھیست، دگووتا: من گووت کورێ ئه‌بوو حه‌فصه‌: چره‌ تو ئه‌ڤقاس که‌ربێ خوه‌ ژ زارووکێن عه‌لی تێنی؟ ئه‌وی وھا جه‌واب دا: قاسی وان که‌س ل بال من شیرین و مه‌حبووب نینه‌، لێ ل بال ڤایێن ھه‌نێ ئه‌ز تشته‌کی ب فه‌یده‌تر ژ ڤێ که‌رب ئانینێ نابینم.

ل ڤێده‌رێ تشته‌ک ھه‌یه‌ کو لازمه‌ ئه‌م ھنه‌کی ل سه‌ر خه‌به‌ر بدین و ڤێ ده‌رحه‌قێ دا پرسیارێ بکین.

ئه‌و ژی ئه‌ڤاھه‌نێ یه‌: رژاندنا خوونا مرووڤێ موسلمان ب ناڤێ شه‌ریعه‌تێ حه‌قیقه‌ته‌ن زێده‌گاڤیه‌ک مه‌زنه‌. كه‌سێ كو ژ ئالیه‌کی ڤه‌ خوونا مرووڤێ موسلمان برێژێ و ژ ئالیێ دی ڤه‌ ده‌عوا وی ئه‌ڤ بێ كو گوورا شه‌ریعه‌تێ عه‌مه‌ل دکێ، رێكه‌ك یا وی ھه‌بێ کو خه‌لک د دژێ وێ دا رانه‌بن، حوكومد‌اران ژی د‌ گه‌له‌ك مه‌سه‌لێن موخالفێ ئسلامێ د‌ا ل سه‌ر رێچكه‌كی مه‌شیانه‌.

ڤێجا ئه‌م بنێرین ل به‌رابه‌رێ ڤان کارێن نه‌باشێن خوه‌ دا ل به‌رابه‌رێ معه‌مله‌تا دگه‌ل شیعه‌یان دا چ رێک گرتنه‌ به‌ر خوه‌؟ ما گه‌لو ناڤ ئوممه‌تێ دا عالم و زانا تنه‌بوونه‌ کو ھشیاریێ بدن حوكمه‌تێ و ئه‌ڤێ خه‌له‌تیا وان ژ وان را بێژن؛ بێژن وان كو پێ رژاند‌نا خوونێ ب نه‌حه‌قی د‌ژاتیا کتێب و سوننه‌تێ دکن. چه‌وا عالم و زانا ل به‌رابه‌رێ ڤی کارێ نه‌قه‌نج دا بێده‌نگ بوونه‌؟ ڤێجا سیاسه‌تا وان حوکومداران ھه‌ما ل وێد‌ه‌رێ نه‌سه‌کنی کو خوونێ برژێنن و به‌لا و موصیبه‌تان سه‌ر شیعه‌یان دا بێنن به‌لکی ژ ڤێ چه‌ندێ را ژی رابوون کو ل به‌رابه‌رێ باوه‌ریێن شیعه‌یان دا راوه‌ستن و خرابیێ بێنن سه‌ر.

به‌لێ ئه‌و حوکومدار ژ ڤێ یێکێ نه‌ غافل بوون و ته‌یبیرا خوه‌ د‌انێ کو ل به‌رابه‌رێ مونکرێن خوه‌ دا بکار بێنن، ژ وان ته‌یبران ئه‌ڤێنھه‌نێ نه‌:

یێک- ب ئاوایه‌ک گشتی و موتله‌ق مه‌قام و مه‌رته‌به‌یا صه‌حابیان برن ژورێ و نه‌ھێلان خه‌لک ده‌رحه‌ق وان دا و كارێن ژ وان چێبوویین خه‌به‌ر بدن، ھه‌ر وھا ده‌ره‌جه‌یا مه‌عصوومیه‌تێ دان وان و ئه‌و دانین د کێله‌کا ره‌سوولێ ئه‌عزه‌م د‌ا (ص) و ئاخفتنا ژ وان وه‌ک وێ حه‌سباندن کو ژ ره‌سوولێ خودا (ص) بێ ئاخفتن. وه‌ره‌نگ نیشان دان کو خرابی ئانینا ل سه‌ر گووتنا وان ھه‌ما خرابی ئانینا ل سه‌ر حه‌دیسا ره‌سوولێ خودا (ص) یه‌.

ل بال ره‌شید ده‌رحه‌ق ڤێ حه‌دیسا ئه‌بوو ھوره‌یره‌ دا به‌حس ھات کرن: کو مووسا راست ئادم ھات و گووتێ: تویی ئه‌و ئاده‌مێ کو ئه‌م ژ جه‌ننه‌تێ ده‌رانین؟ ڤێجا قوره‌شییه‌كی گووت: مووسا و ئاده‌م ل کووده‌رێ راست ھه‌ڤ ھاتن؟ كه‌ربێ ره‌شید‌ ژ ڤێ گووتنێ ھات، عه‌نری و گووت: رایێخا سه‌رژێکرنێ و شوور بێنن، ئه‌ڤ زندیقێ ھه‌نێ خرابیێ تێنێ سه‌ر حه‌دیسا ره‌سوولێ خودا (ص)![23]



back 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 next