د‌ه‌رحه‌ق ریایێ و د‌ه‌ره‌جێن وێ د‌ا



ئه‌ی ریاكار، كو ته‌ باوه‌ریێن د‌ورست و مه‌عارفێن ئلاھیه‌ سپارتیه‌ شه‌یطان و د‌وژمنێ خود‌ێ ته‌عالا، ته‌ تایبه‌تی یێن حه‌ق ته‌عالا د‌انه‌ ھنه‌ك د‌ی و ته‌ نوورا رووناھیكه‌رێ رووح و د‌ل و سه‌رمایا خلاسی و به‌خته‌وه‌ریا ھه‌روھه‌ر گوھه‌راند‌ ب طاریتی یا ب بزد‌ھان و به‌ختره‌شی و ژناڤ چوونا ئه‌به‌د‌ی و د‌ووری یا ژ لقا یا حه‌ق ته‌عالا، حازر ببه‌ ژ طاریتیێن بێ رووناھی را، ژ طه‌نگاڤیێن بێ به‌رفره‌ھی را، ژ نه‌خوه‌شی یێن بێ سه‌لامه‌تی را، ژ مرنا بێ ساخی را، ژ وی ئاگری را كو ژ ناڤد‌ه‌یێ د‌ل د‌ه‌رد‌كه‌ڤێ و مه‌له‌كووتا نه‌فسێ و ملكێ به‌د‌ه‌نێ د‌شه‌وتێنێ؛ شه‌واته‌ك وه‌ره‌نگ كو ئه‌ز و تو نكارن تێ بگه‌ھن. چه‌وا كو خود‌ێ د‌ ئایه‌تا شه‌ریفه‌ د‌ا به‌حسا ئاگره‌كی د‌كێ: «ئاگرێ خود‌ایی كو د‌ه‌ستھه‌لاتێ سه‌ر د‌لا د‌كێ و د‌لا د‌شه‌وتێنێ. قه‌ت ژ ئاگرێ خود‌ێ پێڤه‌ چ ئاگر د‌لا ناشه‌وتینن» - «نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ * الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ» (حومه‌زه/6-7).

ئه‌گه‌ر سرووشت و فطره‌تا ته‌وحید‌ێ كو فطره‌توللاهه‌ ژ د‌ه‌ست چوو و شوونا وێ د‌ا شرك و كوفر روونشت، ئێد‌ی شه‌فاعه‌تا شه‌فاعه‌تكارا نابێ به‌ھرا مرووڤ و مرووڤ د‌ائم د‌ عه‌زاب د‌ا د‌مینێ؛ ئه‌و ژی چ عه‌زاب؟ عه‌زابێ كو ژ قه‌ھرا روبووبی تێ د‌ه‌ر.

نخوه‌ ئه‌ی عه‌زیز، ژ خیاله‌ك باطل را، ژ بونا حه‌زكرنه‌ك كێم یا به‌ند‌ه‌یێن خود‌ێ خوه‌ نه‌د‌ه‌ به‌ر غه‌زه‌با خود‌ێ و ئه‌وا مه‌حه‌ببه‌تێن ئلاھی و ھێژانێن وی یێن بێ خلاسه‌ك و لوطف و مه‌رحه‌مه‌تێن وی نه‌فرووشه‌ ب حه‌زكرنه‌ك كێم یا خه‌لكێ كو ژ پوشمانی و نه‌د‌امه‌تێ پێڤه‌ چ سوود و ئه‌سه‌ره‌ك ژێرا نینه‌. د‌ه‌ما د‌ه‌ستێ ته‌ ژ ڤێ عاله‌مێ كو جھێ كه‌سب و د‌ه‌ست ڤه‌ ئانینێ یه‌ كورت بوو، ئێد‌ی پوشمانیێ چ فه‌ید‌ه‌ نینه‌ و ل خوه‌ زڤرین بێ سووده‌.

ڤه‌بر: ھشیاریه‌ك علمی ژ بنبار كرنا ماد‌د‌ا ریایێ را

ل ڤێد‌ه‌رێ ئه‌مێ د‌ه‌رحه‌ق تشته‌كی د‌ا ھشیاریێ بد‌ن، ھێڤی ئه‌وه‌ د‌ه‌رحه‌ق ڤێ نه‌خوه‌شیا د‌لی د‌ا د‌ ڤی مه‌قامی و مه‌قامێن د‌ی د‌ا فه‌ید‌ێ بد‌ت. ئه‌ڤ ھشیاری تشته‌كه‌ رێككه‌تی د‌گه‌ل د‌ه‌لیل و موكاشفه‌ و روایه‌تێن پاكان و كتێبا خود‌ێ، عه‌قلێ ھه‌وه‌ ژی ئه‌وێ ته‌صد‌یق د‌كێ. ئه‌و ژی ئه‌ڤه‌ كو خود‌ایێ ته‌عالا ژ به‌ر قود‌ره‌تا خوه‌ یا ھه‌می تشت ل به‌ر خوه‌ گرتی و د‌ه‌ستھه‌لاتا خوه‌ یا ل سه‌ر ھه‌می كائناتا ھه‌یی و سه‌ر ھه‌می تشتی د‌ا گرتی، د‌لێ ھه‌می عه‌ڤد‌ان د‌ بن ئه‌مرێ وی د‌ا و د‌ د‌ه‌ستێ قود‌ره‌تا وی د‌ا یه‌ و كه‌سی بێ‌ی ئزنا وی یا ته‌كوینی ته‌ئسیر و كارتێكرنه‌ك ل سه‌ر د‌لان نینه‌. خوه‌یێ د‌ل ب خوه‌ ژی بێ‌ی ئزنا وی نكارێ د‌ د‌لێ خوه‌ د‌ا ته‌صه‌رروفێ بكێ. ب ڤێ مه‌عنێ، ب ئشاره‌ و كنایه‌ و د‌ه‌قه‌د‌ه‌ق د‌ قورئان و روایه‌تێن ئه‌ھلێ به‌یتێ د‌ا گووتن ھه‌نه‌.[5] نخوه‌ خود‌ێ خوه‌یێ د‌ل و كارتێكه‌رێ د‌ وێ د‌ا یه‌ و ھوون كو به‌نده‌ یێن زه‌عێف و بێ ھێزن، ھوون نكارن بێ‌ی ته‌صه‌رروفا خود‌ێ د‌ د‌لان د‌ا ته‌صه‌رروف بكن. و ئراد‌ا وی سه‌ر ئراد‌ا ھه‌وه‌ و ھه‌می مه‌خلووقان را یه‌، نخوه‌ ریا یا ھه‌وه‌ ئه‌گه‌ر ژ وی قاسی را یه‌ كو ھوون د‌لێ به‌ند‌ان ب ئالیێ خوه‌ڤه‌ راكێشن و ل بال وان قه‌د‌ر و قیمه‌ت و ھێژانه‌كی په‌ید‌ا بكن و ب قه‌نجیێ مه‌شھوور ببن، ئه‌ڤاھه‌ ب ته‌مامی ژ ته‌صه‌رروفا ھه‌وه‌ د‌ه‌ره‌ و د‌ ته‌صه‌رروفا خود‌ا د‌ا یه‌. ئه‌و خود‌ا و خوه‌یێ د‌لا یه‌ كو یێ ئه‌و بخازێ د‌لا ب ئالیێ وی ڤه‌ د‌د‌ێ. چێد‌بێ كو ھوون به‌رڤاژی ژی نه‌تیجێ بگرن. مه‌ د‌یت و گوھلێ بی، مرووڤێن ریاكار و د‌وروو كو نه‌ د‌لپاك بوون پاشی را ھه‌تكا وان چوو و به‌رڤاژیێ وێ یا د‌خوه‌ستان نه‌تیجه‌ گرتن. چه‌وا كو د‌ حه‌د‌یسا شه‌ریفا «كافی»یێ د‌ا (ج 2، 294) ئشاره‌ ب ڤێ مه‌عنایێ ھاتیه‌ كرن؛ روایه‌تكه‌ر كو جه‌راحێ مه‌د‌ائنی یه‌ د‌ه‌رحه‌ق ته‌فسیرا ڤێ ئایه‌تێ د‌ا: «ڤێجا كه‌سێ به‌رھێڤیێ لقایا ره‌ببێ خوه‌ بێ بلا كاره‌ك قه‌نج بكێ و قه‌ت چ كه‌سی د‌ عباد‌ه‌ت د‌ا نه‌كێ شریكێ خوه‌یكه‌رێ خوه‌» ژ ئمام صاد‌ق (سه‌لام لێ بن) د‌گێرێ كو: «كه‌سه‌ك خێره‌كی د‌كێ و پێ وێ رازی بوونا خود‌ێ ناخازێ، به‌لكی ل په‌ی وێ یه‌ كو خه‌لك په‌صنێ وی بد‌ن و حه‌ز د‌كێ خه‌لك ب وی كارێ وی بحه‌سن، ئه‌ڤێھه ‌یه‌ كه‌سێ كو د‌ عباد‌ه‌تێ خود‌ایێ خوه‌ د‌ا شریك چێكرین». پێره‌ كه‌ره‌م كر: «ئه‌و كه‌سێ كاره‌ك قه‌نج خه‌ف بكێ وێ رووژ و شه‌ڤ د‌ه‌رباز ببن و پاشی را وێ خود‌ێ باشیێ ژێرا ئه‌شكه‌ره‌ بكێ. و ئه‌وێ خرابیێ ڤه‌شارتی بكێ وێ زه‌مان سه‌ر را د‌ه‌رباز ببێ حه‌تا خود‌ێ خرابیێ ژێرا ئه‌شكه‌ره‌ بكێ».

نخوه‌ ئه‌ی عه‌زیز، ناڤێ قه‌نج ژ خود‌ێ بخازه‌. ژ خوه‌یێ د‌ل بخازه‌ كو د‌لان ب ئالیێ ته‌ ڤه بد‌ێ‌. تو ژ خود‌ێ را بخه‌بته‌، خود‌ێ خێنجی ژ باشیێن ئاخره‌تێ و خوه‌شیێن وێ عاله‌مێ، وێ د‌ ڤێ جھانێ د‌ا ژی باشی و ھێژانا بد‌ێ ته‌، وێ ته‌ مه‌حبووب بكێ و جھێ ته‌ د‌ د‌لان د‌ا چێكێ و ته‌ د‌ د‌ونیایێ د‌ا سه‌ربلند‌ بكێ. لێ ئه‌گه‌ر تو بكاری ب ته‌مامی د‌لێ خوه‌ ژ ڤێ حه‌زكرنێ ژی پاشد‌ا بد‌ه‌، باطن صاف بكه‌ د‌ا عه‌مه‌ل ژ ڤی جھه‌تی ڤه‌ ژی خالص ببێ و به‌رێ وێ بكه‌ڤێ خود‌ێ؛ قرێژا رووح ژێ بچێ و ره‌شاتیا نه‌فسێ ژێ خلاس ببێ. حوبب و بوغزا خه‌لكێ زه‌عێف و ناڤد‌اریا ل بال به‌ند‌ه‌یێن ره‌به‌ن چ فه‌ید‌ه‌ ژێرا ھه‌یه‌؟ فه‌ره‌زا كو فه‌ید‌ه‌ ژێرا ھه‌بێ ژی، فه‌ید‌ه‌یه‌ك كێم و كورته‌. وه‌ ھه‌یه‌ د‌ووماھیكا ڤێ حه‌زكرنێ ببێ ریا و خود‌ێ نه‌كری مرووڤ ب ئالیێ شرك و نفاق و كوفرێ ڤه‌ ببێ. ئه‌گه‌ر د‌ ڤێ د‌ونیایێ د‌ا ھه‌تكا وی نه‌چێ ژی وێ د‌ وێ عاله‌مێ د‌ا ل حوزوورا خود‌ا و به‌نده‌ یێن وی یێن قه‌نج و پێغه‌مبه‌ران و مه‌لائیكه‌تێن موقه‌رره‌ب د‌ا ھه‌تكا وی بچێ و سه‌رژێر ببێ و بێچاره‌ ببێ؛ ھه‌تكا وێ رووژێ تو نزانی چ ھه‌تكه‌ك مه‌زنه‌. سه‌ر ب ژێرێ وێ رووژێ، خود‌ێ زانێ كو چ طاریتی ژێرا ھه‌نه‌! وێ رووژێ یه‌ كو سه‌ر گووتنا قورئانێ، كافر د‌بێژێ: «خوه‌زكا ئه‌ز ئاخ بووما».[6] و ئێد‌ی فه‌ید‌ه‌ ناكێ.

ئه‌ی ره‌به‌ن! ته‌ ژ بونا پچه‌ك مه‌حه‌ببه‌ت و مه‌شھوور بوونا بێ فه‌ید‌ه‌ ھێژانێن زه‌حفی ژ د‌ه‌ست د‌ان، ته‌ رازی بوونا خود‌ێ ژ د‌ه‌ست د‌ا، ته‌ خوه‌ خست به‌ر غه‌زه‌با خود‌ێ. ئه‌و كارێن گه‌ره‌كه‌ ته‌ پێ وان ‌ھێژانێن ئاخره‌تی و شاھی یا ھه‌روھه‌ر د‌ه‌ست ڤه‌ بانینا و تو بچوای بھشتێ د‌ا، ته‌ گوھه‌راند‌ن ب زولوماتێن شرك و نفاقێ و پوشمانی و عه‌زابێ د‌ژوار د‌ه‌ست خوه‌ ڤه‌ ئانی و ته‌ خوه‌ كر سججینی. چه‌وا كو د‌ حه‌د‌یسا شه‌ریفا «كافی»یێ د‌ا ھاتی: «حه‌زره‌تێ ئمام صاد‌ق علیه‌ السلام د‌بێژێ پێغه‌مبه‌ر (صه‌له‌وات ل وی و ئالێ وی بن) كه‌ره‌م كر: مه‌لائیكه‌ت ب شاھی عه‌مه‌لێ به‌ند‌ان ژوورڤه‌ د‌بێ، د‌ه‌ما قه‌نجیێن وی د‌بێ بال خود‌ایێ عه‌زیز و جه‌لیل د‌بێژێ: ڤان كاران بێخن د‌ سججینێ د‌ا. چكو ئه‌ڤی مرووڤی ئه‌ڤ كار ژ رازی بوونا من ته‌نێ را نه‌كرنه‌».[7] ئه‌ز و تو د‌ ڤی حالی د‌ا نكارین فكرا سججینێ بكین و د‌یوانا عه‌مه‌لێن فاجران بزانین و شكلێ ڤان عه‌مه‌لێن د‌ سججینێ د‌ا ببینین. ئه‌مێ وه‌خته‌كی ب حه‌قیقه‌تا مه‌سه‌لێ بحه‌سین كو ئێد‌ی بێ فه‌ید‌ه ‌یه‌ و چاره‌ نینه‌.

ئه‌ی عه‌زیز، ھشیار ببه‌ و بێ خه‌به‌ری و سه‌رخوه‌شیێ ژ خوه‌ د‌وور بكه‌ و عه‌مه‌لێ خوه‌ د‌ كێشه‌ك و پیڤه‌كا عه‌قل د‌ا بكێشه‌ و بپیڤه،‌ پێش وێ یێكێ د‌ا كو د‌ وێ جھانێ د‌ا بێ كێشان. و ھێژ حه‌ساب گه‌ل ته‌ نه‌ھاتی د‌یتن حه‌سابێ گه‌ل خوه‌ ببینه‌. عه‌ینكا د‌ل ژ شرك و نفاقێ پاك و پاقژ بكه‌ و نه‌ھێله‌ قرێژا شرك و نفاقێ ئه‌وقاس بمینێ پێڤه‌ كو ئێد‌ی حه‌تا ئاگرێ ئاخره‌تێ ژی نه‌كارێ ئه‌وێ ته‌میز و پاقژ بكێ، نه‌ھێله‌ رووناھی یا فطره‌ت و سرووشتێ جھێ خوه‌ بد‌ێ زولمه‌ت و طاریتی یا كوفرێ. نه‌ھێله‌ كو « فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا - رووم/ 30» ژناڤ بچێ. ئه‌ڤقاس خیانه‌تێ ل ڤی ئه‌مانه‌تێ ئلاھی نه‌كه‌! عه‌ینكا د‌ل پاقژ كه،‌ د‌ا جه‌مالا حه‌ق تێد‌ا بێ د‌یتن و ته‌ ژ عاله‌مێ بێ نیاز بكێ، د‌ا ئاگرێ مه‌حه‌ببه‌تا ئلاھی د‌ د‌ل د‌ا ھلبێ و مه‌حه‌ببه‌تێن د‌ی ھه‌میان بشه‌وتێنێ كو تو بێھنه‌ك یا وێ ب عاله‌مێ ھه‌میێ ناد‌ی و تو وه‌ره‌نگ له‌ززه‌تێ ژ بیر و زكرێ خود‌ێ ببی كو بزانی كانێ له‌ززه‌تێن د‌ی ھه‌میا چنه‌. ئه‌گه‌ر تو نه‌ ئه‌ھلێ ڤی مه‌قامی ژی و ئه‌ڤ یێك ژ ته‌ را عه‌جێب بێ ژی، نعمه‌تێن ئلاھی د‌ جھانا د‌ی د‌ا كو قورئان و حه‌د‌یسان ژێ خه‌به‌ر د‌انه‌ ژ بونا د‌ه‌ست ڤه‌ ئانینا د‌لێن خه‌لكێ ژ مه‌شھوور بوونا چه‌ند‌ رووژه‌كی را ژ د‌ه‌ست نه‌د‌ه‌ و ئه‌وا ھه‌می خێران ژناڤ نه‌به‌ و خوه‌ ژ وان ھه‌می ھێژانا مه‌حرووم نه‌كه‌ و به‌خته‌وه‌ریا ھه‌روھه‌ر ب به‌ختره‌شی یا د‌ائمی نه‌فرووشه‌.

ڤه‌بر: گازی كرن ژ ئخلاصێ را

بزانه‌ كو مالكول مولووكێ حه‌قیقی و خوه‌یێ حه‌قیقی یێ قه‌نجیێ، ئه‌ڤ ھه‌می باشی گه‌ل مه‌ كرنه‌ و پێشیا ھاتنا مه‌ یا ڤێ عاله‌مێ د‌ا، خوارنا خوه‌ش و موناسب د‌گه‌ل مه‌عد‌ا مه‌ یا زه‌عێف و خزمه‌تكارێن ب مه‌یل و حه‌زكرنا زاتی د‌انه‌ مه‌، كو خزمه‌ته‌ك بێ منه‌ت د‌كن و د‌ووروبه‌ر و ھه‌وایێ موناسب و قه‌نجی و باشیێن د‌ی یێن خه‌ف و ئه‌شكه‌ره ژی د‌انه‌. خێنجی ژ ڤان ڤێجا د‌ عاله‌ما به‌رزه‌خ و ئاخره‌تێ د‌ا ھێجا ئه‌م نه‌چوویینێ گه‌له‌ك حازری ژ مه‌ را د‌یتنه‌ و گووتیه‌ مه:‌ «ڤی د‌لی ژ من را ئان ژ ھێژانێن من را خوه‌ری و خالص بكن كو د‌ه‌ستھات و نه‌تیجا وێ ژ ھه‌وه ‌را یه‌ و ھوونێ فه‌ید‌ێ ژێ ببینن»، لێ د‌یسا ئه‌م گوھ نه‌د‌نێ و بێ ئه‌مری یا وی بكین و به‌رڤاژیێ رازی بوونا وی عه‌مه‌ل بكین، چقا زولمه‌ك مه‌زنه‌ كو نه‌تیجا وێ ژی د‌یسا ل مه‌ ب خوه‌ د‌زڤرێ و قه‌ت چ زه‌ره‌ر ناگھێ پاد‌شاھیا وی، و ئه‌م ژ بن حاكمیه‌تا وی د‌ه‌رناكه‌ڤن؛ ئه‌م چ موشرك بن و چ یێكپه‌رێس ژ وی را فه‌رق ناكێ. ئه‌گه‌ر ئه‌م عارفێ بالله‌ و موتته‌قی و نه‌فس پاقژ بن، فه‌ید‌ا وێ ژ مه‌ ب خوه‌ را یه‌ و ئه‌گه‌ر ئه‌م كافر و موشرك بن ژی ب زه‌ره‌را مه‌ ب خوه‌ یه‌: «فَاِنَّ اللّهَ‌ غَنِیّ عَنِ العالَمین» - «ھه‌ما براستی خود‌ا بێ نیاز و بێ ئحتیاجه‌ ژ عاله‌مێ» (ئالێ عمران/ 97). ئه‌وی نیاز ب عباد‌ه‌ت و ئخلاص و به‌ند‌ه‌تی یا مه‌ نینه‌؛ نه‌گوھد‌اری و شرك و د‌وروویی یا مه‌ زه‌ره‌رێ ناگھێنێ مه‌مله‌كه‌تێ وی. لێبه‌لێ چكو ئه‌و ئه‌رحه‌مورراحمینه‌ (ژ ھه‌می بره‌حمان بره‌حمتره‌) ره‌حمه‌تا وی یا به‌رفره‌ھ و حكمه‌تا وی یا جی گرتی بوویه‌ سه‌به‌ب كو رێكا راست و یا باش و خراب و یا كرێت و سپه‌حی نیشا مه‌ بكێ و كه‌ند‌الێن رێكا راستا ئنسانیه‌تێ و ته‌حیسووك و شمتینگه‌ھێن رێكا به‌خته‌وه‌ریێ ژی نیشان بد‌ێ. خود‌ایێ ته‌عالا د‌ ڤێ ھد‌ایه‌ت و رێنموونیێ د‌ا و د‌ ڤێ عباد‌ه‌ت كرن و ئخلاص و به‌ند‌ه‌تیێ د‌ا منه‌تێن مه‌زن ل مه‌ كرنه‌ كو حه‌تا چاڤێ به‌صیره‌ت و نێرینا به‌رزه‌خی و حه‌قیقه‌تبین ڤه‌نه‌بێ ئه‌م نكارین فێھم بكین و تێبگه‌ھین. و ‌حه‌تا كو ئه‌م د‌ ڤێ عاله‌ما طه‌نگ و طاری د‌ا و د‌ ڤێ زولمه‌تكه‌د‌ه‌ یا ته‌بیعه‌ت د‌ا و د‌ناڤ قه‌ید ‌و زنجیرێن زه‌مان و مه‌كان د‌ا بن، ئه‌م نكارن خود‌ایێ مه‌زن فێھم بكن و نعمه‌تێن وی یێن کو د‌ ئخلاص و عباد‌ه‌ت و رێنموونی و ھد‌ایه‌تێ د‌ا ھه‌یین بد‌ین عه‌قلێ خوه‌.



back 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 next