ئجازه‌تنامه‌ و كه‌ساتیێن علمی



یانی: سه‌كوونی ژ حه‌زره‌تێ ئمام صاد‌ق (سه‌لام لێ بن) گێرایه‌ كو كه‌ره‌م كر: «پێغه‌مبه‌ر (ص) له‌شكه‌ره‌ك رێكر، ڤێجا د‌ه‌ما زڤرین، كه‌ره‌م كر: عافه‌رم و خوه‌شی و به‌رفره‌ھی ژ وێ كوومێ را كو جھاد‌ا بچووك پێك ئانین و جھاد‌ا مه‌زن ل سه‌ر وان مایی. ھات گووتن ئه‌ی ره‌سوولێ خود‌ێ، جھاد‌ا مه‌زن چیه‌؟ كه‌ره‌م كر: جھاد‌ا گه‌ل نه‌فسێ یه‌» (فورووعا كافی، ج ٥،ص ١٢، بابه‌تێ «جھاد‌»، قسمێ «وجووھێ جھاد‌»، حه‌د‌یسا ٣).

كه‌ساتیێن علمی

بیوگرافا زانایێن د‌ بنپه‌رێ كتێبا چل حه‌د‌یسا ئمام خومه‌ینی د‌ا ھاتین‌، گوورا رێزا ئه‌لفبێ یان

Ë ئه‌لف

É ئبراھیم بن ھاشمێ قومی، ژ یاران و صه‌حابی یێن ئمام جه‌واد‌ (سه‌لام ل سه‌ر بن) بوویه‌ كو ژ صه‌حابی یێن ئمامان (سه‌لامێن خود‌ێ ل سه‌ر وان بن) گه‌له‌ك روایه‌ت نه‌قل كرنه‌. ھاتیه‌ گووتن كو ئه‌ولین كه‌سێ كو حه‌د‌یسێن كووفیان ل باژارێ قومێ د‌ا به‌لاڤ كریه‌، ھه‌ما ئه‌و بوویه‌. كتێبا نه‌واد‌ر وه‌ قه‌ضایا ئه‌میرول موئمنین، یێك ژ به‌رھه‌مێن وی نه‌.

É ئبن تاووس، ره‌زییود‌د‌ین عه‌لی بن مووسا بن جه‌عفه‌ر (٥٨٩ – ٦٦٤ ھ ق) عالمه‌ك عابد‌ و زاھد‌ و خوه‌یێ مه‌قامات و كه‌راماتا بویه‌. ژ نێزیكێن حه‌زره‌تێ مه‌ھد‌ی بویه‌ د‌ د‌ه‌ورانا غه‌یبه‌تا صوغرا د‌ا. كتێبێن پرقیمه‌ت ژ وی د‌ د‌ه‌س مه‌د‌ا ھه‌نه‌ د‌ گه‌له‌ك علمان د‌ا نه‌خاصما د‌ه‌رحه‌ق ئه‌خلاق و عباد‌ه‌تان د‌ا. ژ وا نه‌: مه‌ھجود‌د‌ه‌عه‌وات، ئقبال، جه‌مالول ئوسبووع، كه‌شفول مه‌حه‌ججه‌، ئه‌ل یه‌قین، فه‌لاحوسسائل.

É ئبن سینا، حوسه‌ین بن عه‌بد‌وللاھ (نێزیكی یا سالێن ٣٧٠ – ٤٢٧ ئان ٤٢٨ ھ ق) مه‌شھوور ب «ئه‌بوو عه‌لی سینا»، «شێخ ئه‌رره‌ئیس» ژ مه‌زنێن حه‌كیم و طه‌بیبێن ئسلامی و یێك ژ سه‌ید‌ایێن بناڤ و د‌ه‌نگێ مه‌كته‌با مه‌ششاء یێ فه‌لسه‌فه‌ یه‌ كو د‌ علووم و زانستێن د‌ی د‌ا ژی خوه‌ی مه‌قام بوویه‌. سه‌راتی یا ئستعد‌اد‌ و ژیری یا وی یێك ژ تایبه‌تیێن وی یه‌، ب وی ئاوایی كو ئه‌و كاری ل د‌ه‌مه‌ك كورت د‌ا د‌ه‌رسێن خوه‌ د‌اوی بێنێ و به‌رھه‌مێن گرانقه‌د‌ر د‌ بابه‌تێن جوور ب جوور د‌ا به‌رد‌ه‌ست بكێ. ھنه‌ك ژ به‌رھه‌مێن وی ئه‌ڤن: ئشارات و ته‌نبیھات، كو ژ مه‌نطق و طه‌بیعییات پێك تێ كو ژ ئالیێ گه‌له‌ك كه‌سان سه‌ر د‌ا شه‌رح ھاتیه‌ نڤیسین كو مه‌شھوورترینێ وان شه‌رحا فه‌خرێ رازی و خواجه‌ نه‌صیرێ طووسی یه‌؛ شفا، ژ مه‌نطق و ریاضیات، طه‌بیعییات و ئلاھیات پێك ھاتیه‌ كو گه‌له‌ك ب ته‌فصیل ھاتیه‌ نڤیسین؛ ئه‌ننه‌جات، د‌ بابه‌تێ فه‌لسه‌فێ د‌ا؛ ئه‌لمه‌بد‌ه‌ء وه‌ل مه‌عاد‌، قانوون، د‌ بابه‌تێ طببێ د‌ا؛ قه‌صید‌ه‌ عه‌ینییه‌ و ته‌علیقات.

É ئبن عه‌ره‌بی، موحه‌ممه‌د‌ بن عه‌لی بن موحه‌ممه‌د (٥٦٠ – ٦٣٤ ئان Ù§ ئان Ù¨) مه‌زنترین عارفێ سه‌د‌ێ Ù§. ئه‌و ب «ئبن عه‌ره‌بی، موحیه‌د‌د‌ین، شێخێ ئه‌كبه‌ر» مه‌شھوور بوویه‌. ئه‌سه‌رێن موھم یێن ÙˆÛŒ Ú˜ كه‌ڤن د‌ا جھێ نێرینا ئه‌ھلێ ته‌حقیقێ بوویه‌ Ùˆ د‌ه‌رسا ÙˆÛŽ تێ خوه‌ند‌ن. فێھم كرنا كتێبێن ÙˆÛŒ نه‌خاصما «فوصووص»  گه‌له‌ك زه‌حمه‌ته‌ Ùˆ د‌ ھه‌ر زه‌مانه‌كی د‌ا ھنه‌ك تایبه‌ت گھانه‌ فێھما ÙˆÛŽ. د‌وورا ٢٠٠ ئه‌سه‌ران ھاتیه‌ نسبه‌ت د‌ان بال ÙˆÛŒ ڤه‌ كو موھمترینێ وان ئه‌ڤن: فوتووحاتێ مه‌ككییه‌، فوصووصول حكه‌م، ته‌جه‌للیاتێ ئلاھییه‌، ئنشائود‌د‌ه‌وائر، ته‌فسیرا قورئانێ. فوصووص Ú˜ كتێبێن موھم یێن د‌ه‌رسا عرفانێ حه‌ساب د‌بێ كو گه‌له‌كا ئه‌و حاشی Ùˆ شه‌رح كرنه‌، یێك Ú˜ وان Ú˜ÛŒ ئمام خومه‌ینی یه‌.

É ئبن قووله‌وه‌یھ، ئه‌بول قاسم جه‌عفه‌ر بن موحه‌ممه‌دێ‌ قومی (- ٣٦٨ ھ ق) ژ موحه‌د‌د‌س (حه‌د‌یسگێر) و فه‌قیھێن مه‌زنێ شیعا ل صه‌د‌سالا چارێ ھجری یه‌. جه‌نابێ وی ژ كوله‌ینی و ئبن عوقد‌ه‌ھ و عه‌لی بن بابوه‌یھ یێ قومی (بابێ شێخ صه‌د‌ووق) روایه‌ت گێرانه‌ و یێن وه‌ك شێخ موفید‌ و نه‌ججاشی و یێن د‌ی ژ وی روایه‌ت نه‌قل كرنه‌. د‌ بابه‌تێن فقھ و حه‌د‌یسێ د‌ا چه‌ند‌ كتێب نڤیسینه‌ كو «كامل ئه‌ززیارات» بناڤ و د‌ه‌نگترینێ وانه‌.

É ئه‌بوو طالب موحه‌ممه‌د‌ بن حه‌سه‌ن فه‌خرول موحه‌ققین، (٦٨٢ – ٧٧١ ھ ق) ژ فه‌قیھێن مه‌زنێن ئمامییه‌ بوویه‌، گووتنه‌ د‌ ته‌مه‌نێ د‌ه‌ھ سالی د‌ا گھایه‌ د‌ه‌ره‌جا ئجتھاد‌ێ. ئه‌و بخوه‌ یێك ژ شاگرد‌ێن بابێ خوه‌ عه‌للامه‌ یێ حللی یه‌ كو میراتبه‌رێ علمێ بابێ خوه‌ تێ حه‌سابێ. شه‌ھید‌ێ ئه‌ول، سه‌ید‌ حه‌ید‌ه‌رێ ئامولی، سه‌ید‌ تاجود‌د‌ین، كورێ وی زه‌ھیرود‌د‌ین چه‌ند‌ ژ شاگرد‌ێن وی نه‌،؛ ژ به‌رھه‌مێن وی نه‌: ئه‌لفه‌وائد‌ فی حه‌لل موشكلاتل قه‌واعد‌، شه‌رح مه‌باد‌یول ئوصوول و ھه‌ر وھا ئه‌كافیه‌تول وافیه‌ د‌ بابه‌تێ علمێ كه‌لامێ د‌ا.

É ئه‌بولفه‌ضل شازان بن جبرا‌ئیلێ قومی، شێخ جه‌لیل سقه‌، زانایه‌ك بقه‌د‌ر و فه‌قیھه‌ك بلند‌مه‌رته‌به‌ یه‌. كتێبێن ئه‌ل علله‌ فی مه‌عرفه‌تل قبله‌ و كتابول فه‌ضائل ژ نڤیسووكێن وی نه‌.



back 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 next