ئجازه‌تنامه‌ و كه‌ساتیێن علمی



É عه‌بد‌وللاھ بن عه‌بباس د‌ زارووكاتی یا خوه‌ د‌ا د‌گه‌ل پێغه‌مبه‌ر بویه‌ ص و ژ یار و ھه‌ڤالێن حه‌زره‌تێ عه‌لی یێ میرێ باوه‌رد‌ارا یه‌، موفه‌سسرێن مه‌شھوورێن قورئانێ ژ تابعی یا فه‌قھێن وی حه‌ساب د‌بن. ئه‌و پێ ناێن خاری ھاتیه‌ ناڤ كرن و په‌صنێ وی ھاتنه‌ د‌ایین: ته‌رجومانول قورئان، فارسول قورئان، صه‌برا ئوممه‌تێ، ره‌ئیسێ موفه‌سسران و سه‌ید‌ایێ وان.

É عه‌یاشی، موحه‌ممه‌د‌ بن مه‌سعوود‌ بن عه‌یاشێ، سلمی یێ سه‌مه‌رقه‌ند‌ی، پێ ناڤ و د‌ه‌نگێ عه‌یاشی مه‌شھوور بویه‌. ژ راویێن ته‌به‌قا ھه‌شتێ یێ سه‌د‌ێ سسێ یه‌. سقه‌یه‌ و پر حه‌د‌یس زان. ژێرا د‌وصه‌د‌ ته‌صنیف گووتنه‌ كو مه‌شھوورترینێ وان ته‌فسیرا قورئانێ یه‌ ب ناڤێ: ته‌فسیرا عه‌یاشی.

Ð غ

É غه‌زالی، ئه‌بو حامد‌ موحه‌ممه‌د‌ بن موحه‌ممه‌د‌ (٤٥٠ - ٥٠٥ ھ) له‌قه‌با وی حوججه‌تول ئسلامه‌، ژ مه‌زنترین فه‌قیھێن شافعییایه‌ و د‌ عه‌قید‌ێ د‌ا ئه‌شعه‌ری بویه‌. ل نیشابوورێ كه‌ت ناڤ فه‌قھێن ئمامل حه‌ره‌مه‌ین جووه‌ینی د‌ا و ژ وی گه‌له‌ك قه‌د‌ر و قیمه‌ت د‌یت. وه‌زیرێ نزامول مولكێ تووسی ژ به‌ر قه‌د‌ر و قیمه‌تێ وی، مه‌د‌ره‌سا پر موھم یا نزامییه‌ یا به‌غد‌ایێ سپارت د‌ه‌ستێ وی. غه‌زالی پشتی د‌ه‌مه‌كی ژ به‌ر گوھه‌رینه‌ك مه‌زن یا روحی، كو تێد‌ا په‌ید‌ا بی ژ علمێن ره‌سمی د‌ه‌ست كشاند‌ و رێكا ته‌صه‌ووفێ ژ خوه‌ را بژارت.ئه‌سه‌رێن ژێری ھنه‌ك ژ كتێبێن وی نه‌: ئه‌ل وه‌سیت و ئه‌ل به‌سیت، د‌ علمێ فقھێ د‌ا؛ ئحیائو عولووم ئه‌د‌د‌ین؛ ئه‌ل موسته‌صفا، د‌ علمێ ئوصوولێ د‌ا؛ معیارول علم؛ ته‌ھافوتول فه‌لاسفه‌.

Ð ف‌

É فه‌یزێ كاشانی، موحه‌ممه‌د‌ موحسن كورێ شاه‌مورته‌زا. د‌ سالا ١٠٩١ ھ ق وه‌فات كریه‌. موحه‌د‌د‌س و فه‌قیھ و عارف و حه‌كیمێ سه‌د‌ێ ١١. ئه‌و فه‌قیێ شێخێ بھائی و سه‌ید‌ ھاشمێ به‌حرانی و صد‌رول موته‌ئه‌للھین بویه‌ و ئه‌سه‌را فكرێن صه‌د‌رول موته‌ئه‌للھین د‌ ئه‌سه‌رێن فه‌یز را خویا د‌كن. عه‌للامه‌ یێ مه‌جلسی، سه‌یید‌ نعمه‌توللاھێ جه‌زائری، قازی سه‌عید‌ێ قوممی و.. ژ فقیێن وی بوونه‌. د‌وورا ٩٠ ئه‌سه‌را نسبه‌ت د‌انه‌ بالێ ڤه‌، كتێبێن ژێری ھنه‌ك ژ وانه‌: ته‌فسیرا صافی، كتێبا حه‌د‌یسی یا وافی، مه‌حه‌ججه‌تول به‌یزاء فی ته‌زیب ئه‌ل ئحیاء،شافی، علمول یه‌قین، ئه‌ل حه‌قایق، كه‌لماتون مه‌كنوونه‌،ئه‌ل ئوصوول ئه‌ل ئه‌صلییه‌.

Ð ق‌

É قازی سه‌عید‌، موحه‌ممه‌د‌ سعید‌ێ قمی ژ مه‌زنێن زانایێن شیعا یه‌ و ژ عالمێن مه‌زنێن حه‌د‌یس و حكمه‌ت و ئه‌د‌ه‌بییاتێ حه‌ساب د‌بێ و مه‌یلا بال عرفانێ ڤه‌ پر د‌ وی د‌ا ھه‌بی. ئه‌و ژ فه‌قیێن موللا موحسنێ فه‌یز و موللا عه‌بد‌و رره‌زاقێ لاھیجی و مللا ره‌جه‌ب عه‌لی یێ ته‌بریزی یه‌. ل سالا ١١٠٣ ھ ق ل باژارێ قومێ وه‌فات كریه‌. ئه‌سه‌رێن ژێری ژ وی نه‌: ئه‌ربه‌عون حه‌د‌یس، ئه‌سرارو صصه‌لات، حاشیه‌ یا ئشاراتێ، حقیقه‌توصصه‌لات، شه‌رحا ته‌وحید‌ا صه‌د‌ووق، به‌وارقول مه‌له‌كووتییه‌، كلید‌ا بھشتێ.

Ð ك

É كوله‌ینی یێ رازی، موحه‌ممه‌د‌ بن یه‌عقووب بن ئسحاق مه‌شھوور ب «سقه‌تول ئسلام» (- ٣٢٨ ئان ٣٢٩ ھ ق) یێك ژ مه‌زنێ موحه‌د‌د‌س و حه‌د‌یسگێرێن شیعا و ھه‌ر وھا سه‌ید‌ایێ سه‌ید‌ایێن ئه‌ھلێ حه‌د‌یسێ یه‌ و ل ڤی علمی د‌ا ل تاریخێ د‌ا سه‌راترین كه‌س تێ حه‌سابێ. ئه‌و بال زێد‌ه‌تر ژ چل كه‌سان علمێ حه‌د‌یسێ فێر بوو. گه‌له‌ك ژ مه‌زنێن ئه‌ھلێ حه‌د‌یسێ ژ وی حه‌د‌یس نه‌قل كرنه‌، یێن وه‌ك: جه‌عفه‌ر بن موحممه‌د‌ بن قوولوه‌یھ، ھاروون بن مووسا یێ تلعكبری. كوله‌ینی ئه‌ولین نڤیسه‌ر ژ نڤیسه‌رێن چار كتێبێن سه‌ره‌كی یێن شیعا یه‌ كو د‌ د‌رێژیا چه‌ند‌ سالا د‌ا كتێبا پر به‌ركه‌تی یا «كافی» د‌ سێ به‌شێن «ئوصوول» و «فورووع» و «ره‌وضه‌» د‌ا به‌رھه‌ڤێ سه‌رھه‌ڤ كر. ژ به‌رھه‌مێن وی نه‌: كتاب ئه‌ررجال، ره‌سائل ئه‌لئه‌ئممه‌، كتاب ره‌د‌د‌ قه‌رامه‌ته‌ و ھه‌ر وھا كتاب ته‌عبیر ئه‌رروئیا.



back 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 next