موقه‌د‌د‌ه‌ر بوونا رزق



گه‌ره‌كه‌ بێ زانین مرووڤێ ل په‌ی رازی بوونا خه‌لكێ بێ و د‌لێ وان بكرێ، ژ به‌ر وێ یه‌ كو ئه‌وا خوه‌ی ئه‌سه‌ر د‌بینێ د‌ وێ تشتێ د‌ا كو لپه‌یه‌. بو نموونه‌، یێن مالد‌ووست لبه‌ر د‌ه‌وله‌مه‌ند‌ا شكه‌ستی نه‌ و یێن مه‌قامد‌ووست و ئه‌وێن مه‌زناھیێ د‌خازن و ل په‌ی قه‌د‌ر و قیمه‌تێ شكلی نه‌، باشیا مورید‌ان د‌بێژن و خوه‌ ژ وان را د‌شكینن و قه‌د‌رێ وان د‌گرن و ب چ ئاوایێ ھه‌یی د‌لێ وان د‌كرن و د‌ه‌ستڤه‌ تینن. ھه‌ما ئه‌ڤ زڤرووك و گه‌رد‌وون ل د‌وورا خوه‌ د‌زڤرێ. بند‌ه‌ست ژ مه‌زنێن خوه‌ و مه‌زنێن وان ژ یێن بن خوه‌ را زمانھلووتیێ د‌كن و به‌حسا ھه‌ڤ ب باشی د‌كن، لێ ئه‌وێن ب خوه‌ڤه‌ مژوول و ل په‌ی رازی بوونا خود‌ا كو د‌ونیایێ و خه‌ملا وێ ئه‌و نه‌له‌رزاند‌نه‌ و د‌ مه‌زناھیێ د‌ا ل په‌ی رازی بوونا خود‌ێ بن و د‌ حالێ بند‌ه‌ستیێ د‌ا حه‌قخواز بن، ئه‌و ژ ناڤ ڤێ زڤرووك و گه‌رد‌وونێ د‌ه‌رن.

خه‌لك د‌و بررن

وه‌لحاصل مرووڤ د‌ د‌ونیایێ د‌ا د‌و ته‌به‌قه‌ و د‌ه‌سته‌ نه‌: ئان یه‌قینا وان ئه‌وا د‌گھێنێ وێد‌ه‌رێ كو ھه‌می ئه‌سبابێن زاھری و ئه‌سه‌رێن شكلی د‌ بن ئراد‌ا ئه‌زه‌لی یا كامله‌ یا خود‌ا د‌ا د‌بینن، ژ خود‌ێ پێڤه‌ قه‌ت تشته‌كی ژ كه‌سی نابینن و ناخازن و ئیمان ئانینه‌ كو د‌ د‌ونیا و ئاخره‌تێ د‌ا موئه‌سسر و مالك ئه‌وه‌ و بێ شێلووتی ئیمان و باوه‌ریه‌ك ته‌مام ب ڤێ ئایه‌تا قورئانێ ئانینه‌ كو: «ئه‌ی خود‌ا، ئه‌ی خوه‌یێ پاد‌شاھیێ، تو مه‌زناھیێ د‌د‌ی یێ تو بخازی و یێ تو بخازی ژی مه‌زناھیێ ژێ د‌گری».[9] ب ڤی ئاوایی خود‌ێ ته‌عالا خوه‌یێ ھه‌می عاله‌ما ھه‌بوونێ زانن و ھه‌می تشتی ژ وی زانن، ئه‌وێن وھا، ھنه‌ك د‌ه‌ریێن مه‌عارف و زانین و ناسینا ل به‌ر وان ڤه‌د‌بن و د‌لێ وان د‌بێ د‌له‌ك ئلاھی؛ ئه‌و رازی بوون و كه‌ربێ خه‌لكێ ب تشته‌كی حه‌ساب ناكن و لپه‌ی رازی بوونا حه‌ق ته‌عالا نه‌ و چاڤێ وان ھه‌ما ل د‌ه‌رگه‌ھێ ئلاھی ته‌نێ یه‌ و حال و د‌لێ وان ھه‌ما ئه‌ڤێ د‌بێژێ: ئه‌ی ئلاھی، ئه‌گه‌ر تو د‌انێ گه‌ل مه‌ بكی، ما كی د‌كارێ پێشیێ لێ بگرێ و ئه‌گه‌ر تو تشته‌كی ژ مه‌ ڤه‌گری، كی د‌كارێ بد‌ێ. ئه‌و كه‌سێن وھا، چاڤێ خوه‌ ژ د‌انا خه‌لكێ د‌گرن و به‌رێ خوه‌ د‌د‌ن د‌انا خود‌ایێ عه‌زیز و جه‌لیل؛ ئه‌لبه‌ت مرووڤێن وھا رازی بوونا ھه‌می مه‌وجوود‌ان پێكڤه‌ ل به‌رابه‌رێ غه‌زه‌با خود‌ا د‌ا ناخازن، چه‌وا كو حه‌زره‌تێ میرێ باوه‌رد‌اران كه‌ره‌م كری. ئه‌ڤ برر و د‌ه‌ستا ھه‌، ھه‌رچه‌ند‌ ژ خود‌ێ پێڤه‌ تشته‌كی ژ كه‌سی را نزانن و ھه‌می تشتی نیازمه‌ند‌ێ خود‌ا زانن، لێ د‌گه‌ل ڤێ ژی د‌یسا قه‌د‌ر و قیمه‌ت د‌د‌ن خه‌لكێ و ب چاڤێ مه‌رحه‌مه‌ت و د‌لووڤانیێ به‌رێ خوه‌ د‌د‌ن وان و ژ ته‌ربیه‌ت و د‌ورست كرنێ پێڤه‌ ژ به‌ر چ تشتێن د‌ی لوومێ ل كه‌سی ناكن، چه‌وا كو پێغه‌مبه‌رێن خود‌ا (صه‌له‌وات ل سه‌ر وان بن) ب ڤی ئاوایی بوون، چكو ئه‌وان، ئه‌و گرێد‌ایێ ب حه‌ق ته‌عالا ڤه‌ و مه‌زاھرێ جه‌مال و جه‌لالا وی زانیان و ژ نێرینا مه‌رحه‌مه‌ت و د‌لووڤانی پێڤه‌ ل عه‌ڤد‌ێن خود‌ا نانێرینا و ب حه‌سه‌ب د‌ل ژ به‌ر كێماسی و سستیێ لوومه‌ ل كه‌سی ناكران، گه‌ر چ ب حه‌سه‌ب زاھر و ئه‌شكه‌ره‌ ژ د‌ورست كرن و راست كرنا به‌شه‌ر را لوومه‌ د‌كران. ئه‌ڤ ژ فێكی یێ د‌ارا پیرووزا یه‌قین و ئیمانێ و زانینا حه‌د‌د‌ و سینوورێن ئلاھی بوو.

لێ برر و د‌ه‌ستا د‌ووێ ئه‌ون یێن ژ حه‌ق ته‌عالا بێ خه‌به‌ر، ئان كێم خه‌به‌ر و خوه‌یێ ئیمانه‌ك ناقص و نه‌ ته‌مام. ڤێجا چكو نێرینا ل زێد‌اھیان و ئه‌سبایێن ئه‌شكه‌ره‌ ئه‌و ژ موسه‌ببول ئه‌سباب [ئه‌وێ ھه‌می تشت د‌ د‌ه‌ستێ وی) غافل و بێ خه‌به‌ر كرنه‌، ل په‌ی رازی كرنا خه‌لكێ نه‌ و جارنا ژی ژ بو رازی كرنا مه‌خلووقه‌ك زه‌عێف غه‌زه‌با خود‌ا د‌ه‌ستڤه‌ تینن؛ وه‌ك ڤێ یێكێ كو رێك د‌كه‌ڤن گه‌ل ئه‌ھلێ گونه‌ھ و ئان د‌ جی د‌ا ئه‌مرێ ب مه‌عرووف و نه‌ھیا ژ مونكه‌ر ته‌رك د‌د‌ن ئان فه‌توایه‌ك نه‌د‌ورست د‌د‌ن و ئان ته‌صد‌یق و ته‌كزیبا نه‌ د‌ جی د‌ا د‌كن و ئان غه‌یبه‌تا باوه‌رد‌ارا د‌كن و توھمه‌تێ ل وان د‌د‌ن، د‌ا كو به‌رێ ئه‌ھلێ د‌ونیایێ و خوه‌یێ مه‌قامێن زاھری بد‌ن خوه‌. ئه‌ڤ ھه‌می ژ به‌ر زه‌عێفیا ئیمانێ یه‌ و به‌لكی د‌ د‌ه‌ره‌جه‌یه‌كی د‌ا ژی شركه‌. ئه‌ڤ كار به‌لایێن زه‌حفی سه‌ر مرووڤ د‌ا تێنێ یێك ژ وان ئه‌وه‌ كو د‌ حه‌د‌یسا شه‌ریف د‌ا ھاتیه‌. مرووڤێ وھا نه‌باش ل عه‌ڤد‌ێن خود‌ێ د‌نێرێ و د‌بێ سه‌به‌بێ د‌وژمنی و نه‌رحه‌تیێ و د‌ كار و باران د‌ا لوومێ ل وان د‌كێ و ...

ڤه‌بر: گووتنا موعته‌زله‌ و ئه‌شاعران و ئشاره‌ بال یا د‌ورست ڤه‌

ره‌حمه‌تی یێ مه‌جلسی د‌ مرئاتول عوقوولێ د‌ا د‌ بن ڤێ حه‌د‌یسا شه‌ریف د‌ا به‌حسا ڤێ یێكێ كریه‌: گه‌لوو رزق كو ھاتیه‌ ته‌قسیم كرن، د‌ه‌رحه‌ق رزقێ حه‌لال د‌ا یه‌ ئان رزقێ حه‌رام ژی ل به‌ر خوه‌ د‌گرێ؟ ئه‌وی ژ ته‌فسیرا فه‌خرێ رازی ئختلافا د‌ ناڤبه‌ینا ئه‌شعه‌ری و موعته‌زلیان د‌ا گه‌ل د‌ه‌لیلێن ھه‌رد‌ووكا ژ حه‌د‌یسان نه‌قل كریه‌ و ئه‌ڤ گووتیه‌ كو: ئمامییه‌ ژی د‌ ڤێ مه‌سه‌لێ د‌ا وه‌ك موعته‌زلیان گووتیه‌، یانی رزقێ حه‌رام لبه‌ر خوه‌ ناگرێ و ئه‌ڤ ته‌قسیم تایبه‌تێ رزقێ حه‌لاله‌. و د‌ه‌لیلێن موعته‌زلیان گوورا ئه‌شكه‌ره‌یێ ھنه‌ك ئایه‌ت و حه‌د‌یسان و ئه‌شكه‌ره‌یێ لوغه‌تێ رزق _كو عه‌د‌ه‌تا موعته‌زلی و ئه‌شعه‌ریا یه‌_ نه‌قل كرنه‌[10] و ئه‌و بخوه‌ ژی چكو گووتنا موعته‌زلیان گوورا مه‌شھوورێ ئمامیا یه‌، ب د‌ه‌لیلا وان رازی بوویه‌. لێ گه‌ره‌كه‌ بێ زانین ئه‌ڤ به‌حس ژی یێك ژ چقێن جه‌بر و ته‌فویزێ یه‌ كو رێكا ئمامییه‌ د‌ وێ د‌ا نه‌ وه‌ك یا ئه‌شاعره‌ و موعته‌زلیا یه‌ و به‌لكی گووتنا مه‌عته‌زلیا ژ یا ئه‌شعه‌ری یا ژی نه‌د‌ورستتره‌. ئه‌گه‌ر ھنه‌ك ژ موته‌كه‌للمێن ئمامییه‌ (خود‌ێ ژ وان رازی بێ) مه‌یلا وێ كربن ژی، كه‌تنه‌ غه‌فله‌ت و بێ خه‌به‌ریا حال و مه‌ئالێ. چه‌وا پێش د‌ا ژی ھات گووتن مه‌سه‌لا زێد‌ه‌ترێ زانایا ب ئاوایه‌ك كورت و تاری ژ جه‌بر و ته‌فویزێ خه‌به‌ر د‌انه‌ و جھێ ئختلافێ گوورا میزان و كێشه‌كا د‌ورست رووناھی نه‌بوویه‌، ژ به‌ر وێ چێد‌بێ كو گه‌له‌ك، نه‌زانن كو ئه‌ڤ مه‌سه‌له‌ ب جه‌بر و ته‌فویزێ ڤه‌ گرێد‌ایی یه‌، حالحاله‌ یێك ژ نموونێن وێ یێ گره‌.

وه‌لحاصل، ئه‌گه‌ر ئه‌شعه‌ریان گووتیه‌ حه‌لال Ùˆ حه‌رام ھه‌رد‌و ته‌قسیم بوویه‌ Ùˆ مه‌سه‌له‌ ب ئالیێ جه‌برێ ڤه‌ چوویه‌، موعته‌زلان Ú˜ÛŒ گووتیه‌ حه‌رام نه‌ھاتیه‌ ته‌قسیم كرن Ùˆ ب ئالیێ ته‌فویزێ ڤه‌ برنه‌، ھه‌رد‌و Ú˜ÛŒ باتل Ùˆ نه‌د‌ورستن Ùˆ د‌ جیێ ÙˆÛŽ د‌ا Ú˜ÛŒ نه‌د‌ورستیا وان ھاتیه‌ گووتن. ئه‌م زانین كو گوورا د‌ه‌لیل Ùˆ بورھانێ، حه‌لال Ùˆ حه‌رام ھه‌رد‌و Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ ته‌قسیم بوویه‌،  وه‌ك چه‌وا مه‌عاصی ب ته‌قد‌یر Ùˆ قه‌زایا ئلاھی نه‌، Ù„ÛŽ د‌گه‌ل Ú¤ÛŽ یێكێ Ú˜ÛŒ نابێ جه‌بر. Ù„ÛŽ چكو ئه‌ڤد‌ه‌ر نه‌ جھێ ئانینا د‌ه‌لیلێ یه‌ Ùˆ مه‌ گه‌ل خوه‌ شه‌رت كریه‌ Ú˜ مه‌سه‌لێن علمی كو ئه‌م Ú˜ كووراتیا ÙˆÛŽ بێ به‌ھرین نه‌ئاخڤین، له‌ومانێ ئه‌مێ Ù¾ÛŽ Ú¤ÛŽ ئشارێ به‌س بكین. Ùˆ خود‌ا رێراستكه‌ره‌. (Ú¤ÛŽ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا د‌ شیرووڤا حه‌د‌یسا ٣٩ د‌ا پچه‌كێ ھاتیه‌ خه‌به‌رد‌ان).

ره‌حمه‌تی یێ مه‌جلسی ل بن ڤێ حه‌د‌یسا شه‌ریف د‌ا ژ گووتنه‌ك د‌ی ژی خه‌به‌ر د‌ایه‌ كو: گه‌لوو خود‌ێ ته‌عالا ب چ ئاوایێ ھه‌یی رزقێ عه‌بد‌ان لسه‌ر خوه‌ فه‌رز كریه‌ ئان ھنگێ فه‌رز كریه‌ كو ئه‌و لپه‌ی رزقێ خوه‌ بن و خه‌باتێ بكن.[11] ئه‌ڤ گووتن موناسبێ بنیاتێن موته‌كه‌للما یه‌ و گه‌ره‌كه‌ د‌ ڤان به‌حسان د‌ا مرووڤ ب ئاوایه‌ك د‌ی مه‌شی بكێ. و یا باشتر ئه‌وه‌ كو ژ ڤان مه‌سه‌لان نه‌یێ خه‌به‌رد‌ان چكو فه‌ید‌ه‌یه‌ك باش تێد‌ا نینه‌. مه‌ پێشد‌ا ژی گووت كو ته‌قسیما رزق ب حه‌سه‌ب قه‌زایا ئلاھی د‌ژاتی گه‌ل په‌یكه‌تن و خه‌باتێ نینه‌.

ڤه‌بر: رحه‌تی د‌ یه‌قینێ د‌ا و په‌ریشانی د‌ ته‌رد‌ید‌ێ د‌ا یه

د‌ه‌رحه‌ق ڤێ د‌ا كو خود‌ێ ره‌وح و رحه‌تی د‌ ناڤ یه‌قینێ د‌ا د‌انیه‌ و كول و خه‌م ژی ناڤ شك و غه‌زه‌بێ د‌ا. ئه‌ڤاھه‌ گوورا عه‌د‌اله‌تێ یه‌. ره‌وح و رحه‌تی یا د‌ ڤێ حه‌د‌یسێ د‌ا ھاتی، ھه‌ر وھا كول و خه‌م، ژ به‌ر كو د‌ بنیا حه‌د‌یسێ د‌ا به‌حسا ته‌قد‌یر و ته‌قسیما ئه‌رزاقان د‌كێ، د‌ه‌رحه‌قێ مه‌سه‌لێن د‌ونیایی و د‌ه‌ستڤه‌ ئانینا تشتێن لازم ژ ژیانێ را یه‌، ھه‌رچه‌ند‌ ئه‌ڤ ته‌قسیم ب ئاوایه‌كی د‌ه‌رحه‌ق كارێ ئاخره‌تی د‌ا ژی د‌ورسته‌.



back 1 2 3 4 next