حه‌د‌یسا سه‌قه‌له‌ین و غه‌دیر

ئبن حه‌جه‌ر د‌ صه‌واعقێ د‌ا ئانیه‌ و گووتیه‌ كو ب رێكا بیست و چه‌ند‌ صه‌حابییان ڤه‌ روایه‌ت بویه‌ (په‌رێ ١٣٦) ھه‌ر وھا شه‌براوی د‌ ئتحافێ د‌ا(په‌رێ ٢٢)، سیووتی د‌ ئحیائول مه‌ییتێ د‌ا و عه‌د‌وی د‌ مه‌شارقول ئه‌نوارێ د‌ا (په‌رێ ١٤٦) و نوعمان ئه‌فه‌ند‌ی یێ ئالووسی د‌ غایه‌تول مه‌واعزێ د‌ا (٢/٨٧) نڤیسینه‌.[7]

ئبن حه‌جه‌رێ ھه‌یته‌می د‌ «شه‌رحول ھه‌مزه‌»یێ د‌ا د‌ه‌ما به‌حسا ئالێ پێغه‌مبه‌ر (ص) د‌كێ وھا د‌بێژێ: د‌ حه‌د‌یسێ د‌ا ھاتیه‌ كو: صووند‌ ب وی یێ جانێ من د‌ د‌ه‌ستێ وی د‌ا عه‌ڤد‌ باوه‌ریێ ب من ناینێ نه‌حه‌تا حه‌ژ من بكێ و حه‌ژ من ناكێ نه‌حه‌تا حه‌ژ نێزیكێن من بكێ، ئه‌ز د‌ شه‌رێ واند‌ا مه‌ یێن گه‌ل وان بكه‌ڤن شه‌ر و ئه‌ز ئێمنھی مه‌ ژ وان را یێن گه‌ل وان خوه‌ش بن و ئه‌ز د‌ژمنم گه‌ل د‌ژمنێ وان. ھه‌یھێ! كه‌سێ ئه‌زیه‌تا نێزیكێن من بكێ ئه‌وی ئه‌زیه‌تا من كریه‌ و یێ ئه‌زیه‌تا من بكێ ئه‌وی ئه‌زیه‌تا خود‌ێ كریه‌. د‌ په‌ی را ڤێجا حه‌د‌یسا سه‌قه‌له‌ین گووتیه‌ كو تایبه‌تێ ئالێ موحه‌ممه‌د‌ه‌ (ص)[8].

(ئالائورره‌حمان: عالمێن ئمامى يا پێ گه‌له‌ك سه‌نه‌د‌ا ژ ئمامێ باقر سه‌لام لێ بن و ژ ئمامێ رزا سه‌لام لێ بن و ژ ئمامێ كاظم سه‌لام لێ بن و ئمامێ صادق سه‌لام لێ بن ژ باب و باپێرێن خوه ژ پێغه‌مبه‌رێ خودێ صلى الله عليه وآله و پێ هنه‌ك سه‌نه‌د‌ێن دى ژ ئمام عه‌لى و عومه‌ر، و ئوبه‌ى و ئه‌بى سه‌عد و زه‌يد بن ئه‌رقه‌م وزه‌يد بن سابت و حوزه‌يفه بن ئوسه‌يد و ئه‌ببوو ھوره‌يره و غه‌يرێ وان ئه‌ڤ حه‌د‌یس ژ پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وآله نه‌قل كرنه.

عه‌للامه‌يێ فيروزئابادى د‌ فه‌ضائل ئه‌ل خه‌مسه‌.. په‌رێ ٦١ د‌ا دنڤيست كو حه‌د‌یسا سه‌قه‌له‌ين ێ موسلم ل صه‌حیحا خوه دا و ئه‌حمه‌د‌ێ حه‌نبه‌ل ل موسنه‌د‌ێ ج ٤ په‌ر٣٦٦ و ج ٣ په‌ر ١٧، به‌یھه‌قى ل سونه‌نێ ج ٢ په‌ر١٤٨و ج٧ په‌ر٣٠، و دارمى ل سونه‌نێ ج ٢ په‌ر٤٣١، موتته‌قى ل كه‌نزول عوممال ج ١ په‌ر ٤٥ و ج ٧ په‌ر ١٠٢ و ته‌حاوى ل موشكلول ئاسار ج ٤ په‌ر ٣٦٨ و ترمزى ل صه‌حیحێ ج ٢ په‌ر ٣٠٨ و ئبن ئه‌سیرێ جزه‌رى ل ئوسد‌ول غابه‌ ج ٢ په‌ر ١٢ و سيوطى ل د‌وررول مه‌نسوورێ بن ئایه‌تا مه‌وه‌د‌د‌‌ه‌‌تێ ل سووره‌تێ شوورا و حاكم ل موسته‌د‌ره‌ك ئه‌صصه‌حیحه‌ین ێ ج ٣ په‌ر ١٠٩ و ج ٣ په‌ر ١٤٨ و نه‌سائى ل خه‌صائصێ په‌ر ٢١ دا ب سه‌نه‌د‌ا خوه ژ ئه‌بى سه‌عيدێ خودرى وھا روایه‌ت كرنه‌:

إِنی اَوشكُ أَنْ ادعى فاجيب و إِنّي تارِكٌ فيكُمُ الثقلين كتابَ اللّه عَزَّ وَجَلَّ و عِتْرَتي، كِتابَ اللّه حَبْلُ مَمْدُودٌ مِنَ السَّماءِ إِلى الأَرْض وَ عِتْرَتى أھل بَيْتي وَ إِنَّ اللَّطيفَ أَخْبَرَني إِنَّھما لَنْ يَفْتَرِقا حَتّى يَرِدا عَلىَّ الْحَوْض فَانْظُروا بِمَ تُخَلِّفوُنى فيھما[9].

ب ڤى ئاوايى ئه‌م ته‌واتورا له‌فظى و مه‌‌عنه‌‌وی يا ڤێ حه‌‌د‌یسێ كو ئه‌‌ھلێ به‌يت كريه‌ ھه‌‌ڤال و قه‌رينێ قورئانێ دبينين، و ژ ڤێده‌رێ ئه‌م تێدگه‌ھین كو ئه‌‌ھلێ به‌يت سه‌‌لام ل وان بن پاش قورئانێ به‌رووك و به‌رگه‌ھێ ئوممه‌‌تێنه‌ و ئه‌مينێن خودێنه‌ ل سه‌ر موسلمانا و ژ ھه‌‌ڤ ڤه‌نابن حه‌تا ھه‌‌ر دو دگه‌ل ھه‌‌ڤ لسه‌ر حه‌وزێ كه‌وسه‌رێ بگھێن پێغه‌‌مبه‌‌ر صلى الله عليه وآله.

شێخ عه‌‌بد‌وره‌‌حمانێ نه‌‌قشبه‌‌ند‌ی د‌ عه‌قد‌ول وه‌حید‌ێ د‌ا به‌حسا ئه‌ھلێ به‌یتێ د‌بێژێ: ئه‌و ستێرێن د‌ین و ژێد‌ه‌را شه‌ریعه‌تا مه‌ گره‌گرێن صه‌حابییا نه‌، ئسلام ژ وان بلاڤ بی و ستوونێن وێ قاھیم بین، ھه‌ما ژ به‌ر ڤێ یه‌ كو د‌ حه‌د‌یسا صه‌حیح د‌ا ھاتیه‌: ئه‌ز د‌و تشتان ناڤ ھه‌وه‌ د‌ا د‌ھێلم ئه‌گه‌ر ھون خوه‌ پێ بگرن وند‌ابوون ژ ھه‌وه‌ را نینه‌، كتێبا خود‌ێ و عتره‌تا من، ڤێجا بنێرن كا ھوونێ گه‌ل وان چه‌وا بن. ھه‌ر وھا د‌ حه‌د‌یسا صه‌حیح د‌ا ھاتیه‌: كه‌سێ بخازێ خێرا وی بێ كێماسی ژێرا بێ د‌ایین د‌ه‌ما صه‌له‌واتێ د‌د‌ێ بلا بێژێ: یاره‌ب! صه‌له‌واتان بد‌ه‌ سه‌ر موحه‌ممه‌د‌ و ئالێ موحه‌ممه‌د‌. و ژ شافعی نه‌قل بویه‌ كو صه‌له‌واتا سه‌ر ئال، د‌ ته‌شه‌ھھود‌ا پاشین د‌ا فه‌رز و واجب زانیه‌. ھه‌ر وھا ژ وی گێرانه‌ كو د‌ شعره‌ك یا خوه‌ د‌ا گووتیه‌:

ئه‌ی ئه‌ھلێ مالا پێغه‌مبه‌ر حه‌زكرنا ژ ھه‌وه‌ فه‌رزه‌ كو د‌ قورئانێ د‌ا ھاتیه‌

ژ قه‌د‌ر و قیمه‌تێ ھه‌وه‌ را ئه‌ڤ به‌سه‌ كو كه‌سێ صه‌له‌واتان سه‌ر ھه‌وه‌ نه‌د‌ێ ئه‌و بێنمێژه‌[10]

ژ به‌ر قه‌د‌ر و قیمه‌تێ قورئان و ئه‌ھلێ به‌یتێ كه‌لیما«ثقل» ژ وان را بكار ھاتیه‌، د‌ قامووسول موحیط، ماد‌د‌ا «ثقل» ھه‌ر وھا د‌ «تاج» یا موحببود‌د‌ین ل بن ڤێ ماد‌د‌ێ د‌ا ئه‌ڤ حه‌د‌یس ئانینه‌ و ئشاره‌ ب ڤێ گووتنێ كرنه‌. زوھه‌ری ژی پشتی گووتنا حه‌د‌یسا: ئه‌ز دو تشتێن گران بھا پاش خوه‌ ڤه‌ ناڤ ھه‌وه‌ د‌ا د‌ھێلم، كتێبا خودێ و عتره‌تا خوه، ژ محه‌مه‌د‌ێ ئسحاق نه‌قل د‌كێ كو ئه‌و حه‌د‌یس باش و صه‌حیح زانیه‌. ب ڤێ پێكێ ژ زه‌ید‌ێ ئه‌رقه‌م و ئه‌بووسه‌عید‌ێ خود‌ری ژی نه‌قل كریه‌ و گووتیه‌ د‌ ھنه‌ك ژ ڤان حه‌د‌یسان د‌ا گووتیه‌: عتره‌تا من، ئه‌ھلێ به‌یتا من. و عتره‌ت نه‌سل و زارووكێن مرووڤن ژ پشتا مرووڤ، ڤێجا عتره‌تا پێغه‌مبه‌ر (ص) زارووكێن فاطیمایێ نه‌ سه‌لام لێ بن[11].