موعجزه‌ بوونا قورئانێ

به‌لێ؛ مه‌زنترین و گره‌گرێن په‌یڤناسێ وی د‌ه‌می، وه‌ك وه‌لید‌ێ كورێ موغه‌یره‌ یێ مه‌خزوومی و عتبه‌ یێ كورێ ره‌بیعه‌ و طوفه‌یلێ كورێ عه‌مر، ب فه‌صاحه‌ت و به‌لاغه‌تا بێ د‌اوی یا قورئانێ حه‌سیان و شه‌ھد‌ه‌یی د‌ان كو ئه‌وێ سه‌راتره‌ ژ بژارتیترین و زه‌لالترینێ په‌یڤ و ھه‌لبه‌ستێن به‌شه‌رید.‌[6] و پاش بوورینا صه‌د‌سالا ئه‌ول كه‌سێن وه‌ك ئبنێ ئه‌بلی عه‌وجاء و ئبنێ موقه‌ففه‌ع و ئه‌بوو شاكرێ د‌ه‌یصانی و عه‌بد‌ول مه‌لكێ به‌صری بریار د‌ان كو كارینا خوه‌ ل به‌رابه‌رێ قورئانا پیرووز د‌ا بجه‌ربینن و ساله‌ك ته‌مام ھه‌می ھێز و قووه‌تا خوه‌ بكار ئانین، لێبه‌لێ كێمترین و بچووكترین تشته‌كی ژی نه‌كرن و سه‌رئه‌نجام ھه‌می ل به‌رابه‌رێ مه‌زناھیا ئه‌ڤ كتێبا ئلاھی چووكا عه‌جز و حه‌یره‌تێ ل عه‌رد‌ێ د‌ان و گاڤا كو ل مه‌سجد‌ول حه‌رامێ د‌ا بونا لێكوولاند‌نا كار و بارێ خوه‌ یێن یێكسالی د‌ا ل ھه‌ڤ جڤیا بوون، ئمام صاد‌ق (ع) ژ بال وا بووری و ئه‌ڤ ئایه‌تا پیرووز ته‌لاوت كر:

« قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ ھذَا الْقُرْآنِ لاَ يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا » سووره‌تێ ئسرا/ 88

ب_ نه‌خوه‌ند‌ی بوونا ئینه‌رێ

 Ù‚ورئانا پیرووز، ئه‌گه‌ر Ú˜ ئالی حه‌جمێ ڤه‌ نه‌ ئه‌وقاس مه‌زنه‌، لێبه‌لێ د‌اگرێ ئه‌نواع Ùˆ ئه‌قسامێ جووربجوورێ مه‌عارف Ùˆ علم Ùˆ ئه‌حكام Ùˆ قانوونێن فه‌رد‌ی Ùˆ ئجتماعی یه‌ Ùˆ لێكوولاند‌نا ھه‌ر د‌ه‌سته‌ Ú˜ وان د‌كێ لازمێ خوه‌ كو كوومێن موتخه‌صص Ùˆ شاره‌زا كو Ù„ د‌رێژیا چه‌ند‌ین سالان د‌ا ÙˆÛŽ د‌ه‌رحه‌قێ د‌ا د‌ه‌ستپێ ته‌حقیق Ùˆ لێكوولین Ùˆ خه‌باتا علمی بكن Ùˆ ھێد‌ی ھێد‌ی سرر Ùˆ ڤه‌شارتیێن ÙˆÛŽ یێن نخووماند‌ی كفش بكن Ùˆ خوه‌ بگه‌ھینن حه‌قیقه‌ت Ùˆ راستیێن زه‌حفتر، ھه‌رچه‌ند‌ كو كفشا ھه‌می حه‌قایق Ùˆ ڤه‌شارتیێن ÙˆÛŽØŒ Ú˜ بلی وا كه‌سێن كو خوه‌یێ علم Ùˆ زانینا ئلاھی نه‌ Ú˜ ئالیێ خود‌ا ڤه‌ ھاتنه‌ ته‌ئیید‌ كرن Ú˜ كه‌سی را مومكن نینه‌.

ئه‌ڤ به‌رھه‌مێن جووربجوور كو كوورترین و بلند‌ترین مه‌عارف و بالا بلند‌ترین و بقه‌د‌رترینێ د‌ه‌ستووراتێن ئه‌خلاقی، و عاد‌لانه‌ترین و بھێزترین قانوونێن حوقووقی و جه‌زائی، و حه‌كیمانه‌ترین رێكێن عباد‌ی و ئه‌حكامێن فه‌رد‌ی و ئجتماعی، و بكێرترین و بسوود‌ترین وه‌عز و شیره‌تان و بفه‌ید‌ه‌ترین نوكتێن تاریخی و د‌یرووكی، و چێكه‌رترین و ئصله‌حكه‌رترین رێباز و ئاوایێن ته‌علیم و ته‌ربیه‌تێ – ھه‌ڤووتن و په‌روه‌رد‌ه‌كرنێ د‌ خوه‌ د‌ا د‌ھه‌بێنێ؛ و ب كورتی: د‌اگرێ ھه‌می ئه‌صلێن لازم بوونا سه‌عاد‌ه‌ت و به‌خته‌وه‌ریا د‌ د‌نیا و ئاخره‌تێ بونا به‌شه‌ر پێ ئوسلووب و ئاوایه‌ك نوو و خوه‌ش ل ھه‌ڤ كووم كرنه‌، ب وی ئاوایی كو ھه‌می كه‌سان د‌ جامعه‌ و كوومه‌لێ د‌ا بكارن قاس كارین و ئمكانا خوه‌ ژ به‌ھره‌ وه‌رگرن.

ل ھه‌ڤ كووم كرنا ھه‌می وا مه‌عارف و حه‌قیقه‌تان د‌ به‌رھه‌مه‌ك وھا د‌ا، نه‌ د‌ كارینا مرووڤێن عاد‌د‌ی د‌ا یه‌ و كه‌س نكارێ وه‌ك وێ چێكێ. لێبه‌لێ ئه‌وا كو ل سه‌ر عه‌جێبیا وێ زێد‌ه‌ د‌كێ ئه‌ڤه‌ كو ئینه‌رێ ڤێ كتێبا پیرووز یێك كه‌سی یه‌ كو قه‌ت د‌ه‌رس نه‌خوه‌ند‌یه‌ و ته‌علیم نه‌د‌یتیه‌ و قه‌ت قه‌له‌مێ ل سه‌ر په‌لێ نه‌ئانیه‌ و ل جھه‌كی د‌وور ژ ته‌مه‌د‌د‌ون و شاره‌مه‌ند‌یێ د‌ا په‌روه‌رد‌ه‌ بوویه‌. و یا عه‌جێبتر ئه‌ڤه‌ كو ل ژیانا خوه‌ یا چل سالان پێشیا بعسه‌تا خوه‌ نموونه‌یه‌ك ژ وا په‌یڤ و گووتنان كه‌س ژ وی سه‌ح نه‌كربوو و ل د‌ه‌ورانا رساله‌تا خوه‌ د‌ا ژی ئه‌وا كو ب ناڤێ وه‌حیا ئلاھی راد‌ه‌ست د‌كرا، خوه‌یێ ئوسلووب و ئاوایه‌كی ویژه‌ و تایبه‌ت و ھه‌ماھه‌نگ و لھه‌ڤ ھاتی بوو كو بته‌مامی ئه‌وا په‌یڤان ژ په‌یڤێن وی یێن د‌ی جد‌ا د‌كرا و فه‌رقه‌ك رووناھی و ئه‌شكه‌ره‌ د‌ ناڤ به‌ینا ئه‌ڤ كتێب و په‌یڤ و ئاخفتنێن د‌ی یێن وی د‌یار د‌كر.

قورئانا پیرووز پێ ئشاره‌ بال ڤێ نوكته‌یێ كه‌ره‌م د‌كێ: « وَمَا كُنتَ تَتْلُو مِن قَبْلِهِ مِن كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ إِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ» عه‌نكه‌بووت / 48.

و ل جھه‌ك د‌ی د‌بێژێ: « قُل لَّوْ شَاء اللّهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَلاَ أَدْرَاكُم بِهِ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِّن قَبْلِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ » یوونس 16.

یانی: ئه‌گه‌ر خود‌ێ بخوه‌ستا منێ ئه‌ڤ كتێب ژ ھه‌وه‌ ره‌ ته‌لاوه‌ت نه‌كرا و منێ ھه‌وه‌ ژ وێ ئاگاھ نه‌كرا؛ چه‌وا كو پێشیا نھا د‌ا من ژیانا خوه‌ د‌گه‌ل ھه‌وه‌ بووراند‌یه‌ (د‌ وی حالی د‌ا كو نموونه‌یه‌ك ژ ڤا په‌یڤ و گووتنان ژ من سه‌ح نه‌كرنه‌) ما قه‌ی ھوون ھزر ناكن؟!

ئحتمالا زێده‌ ئه‌ڤه‌ كو ئایه‌تا 23 یا به‌قه‌ره‌ « فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ‌» ھه‌ما ئشاره‌ دكێ بال ڤێ جھه‌تێ ژ ئعجازێ، یانی ئحتمالا قه‌وی ئه‌ڤه‌ كو ضه‌میرا « مِّثْلِهِ ‌» ڤه‌دگه‌رێ بال «عبدنا».

وه‌لحاصل: (قه‌ت نه‌مومكنه،‌ ‌لێ) ئه‌گه‌ر بێ فه‌رض كرن كو ب صه‌دان كوومێن زانیار و عالم ل ھه‌ڤ بچڤن و ئاریكاری بدن ھه‌ڤ و كتێبه‌ك وھا به‌رھه‌ڤ بكن ژی، قه‌ت گومانا ڤێ یێكێ نایێ دایین كو مرووڤه‌ك نه‌خوه‌ندی بكارێ به‌رھه‌مه‌ك وھا چێكێ.