موعجزه‌ بوونا قورئانێموعجزه‌ بوونا قورئانا پیرووز
قورئانا پیرووز، یه‌گانه‌ كتێبا عه‌سمانی یه‌ كو بڤه‌بر Ùˆ صه‌راØه‌تا ته‌مام، د‌یار كریه‌ كو كه‌س نكارێ وه‌ك ÙˆÛŽ كتێبێ Ú˜ بال خوه‌ ڤه‌ بێنێ، Ùˆ Øه‌تا ئه‌گه‌ر ئنس Ùˆ جن ھه‌می Ù„ ھه‌ڤ بچڤن Ùˆ ئاریكاریا ھه‌ڤ بكن Ú˜ÛŒ نكارن ئه‌ڤێ یێكێ Ù¾ÛŽÙƒ بینن.[1] Ùˆ نه‌ ته‌نێ نكارن كتێبه‌ك كامل وه‌ك قورئانێ بینن، به‌لكی نكارن د‌ه‌ھ سووره[2]ی‌ ئان Ú˜ÛŒ كورته‌ سووره‌یه‌ك ته‌نێ بێنن.[3] پاش گه‌له‌ك ته‌ئكید‌ان گازی ھه‌میان د‌كێ Ùˆ پێشنیاریا ئانینا وه‌ك ÙˆÛŽ د‌د‌ێ Ùˆ پشت را نه‌كارینا وان Ú˜ Ú¤ÛŽ یێكێ ره‌ Ú˜ به‌ر خود‌ایی بوونا Ú¤ÛŽ كتێب Ùˆ رساله‌تا پێغه‌مبه‌رێ گرانقه‌د‌رێ ئسلامێ صه‌لات Ùˆ سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن د‌د‌ێ زانین.[4] Ú˜ له‌و نه‌ جھێ شك Ùˆ د‌ود‌لێ یه‌ كو ئه‌ڤ كتێبا پیرووز، ئد‌د‌عا موعجزه‌ بوونا خوه‌ د‌كێ Ùˆ ئینه‌رێ Ú¤ÛŽ كتێبێ، ئه‌وێ سه‌ر ناڤێ موعجزه‌یا جاوید‌ان Ùˆ بورھانه‌ك بڤه‌بر د‌ه‌رØه‌ق پێغه‌مبه‌ریا خوه‌ بونا ھه‌ر Ùˆ ھه‌ر Ú˜ جھانیان را راد‌ه‌ست كریه‌. Ùˆ نھا Ú˜ÛŒ پاش بوورینا چارد‌ه‌ھ قه‌رنان، ئه‌ڤ ند‌ایا ئلاھی ھه‌ر ØµØ¨Ù‡â€ŒØ Ùˆ شه‌ڤ ب رێكا ناڤگینێن د‌وست Ùˆ د‌وژمن ڤه‌ د‌گھێ Ú¯ÙˆÚ¾ÛŽ جھانیان Ùˆ Øوججه‌ت Ùˆ د‌ه‌لیل Ù„ سه‌ر وان ته‌مام د‌كن. Ú˜ ئالیێ د‌ی ڤه‌ ئه‌م د‌زانین كو پێغه‌مبه‌رێ ئسلام صه‌لات Ùˆ سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن Ú˜ یێكه‌م رووژێن د‌یار كرنا د‌ه‌عوه‌ت Ùˆ گازیا خوه‌، د‌گه‌ل د‌وژمنێن كیند‌ار Ùˆ ركد‌ار رووبروو بوو كو قه‌ت خوه‌ Ú˜ د‌ژاتی كرنا د‌گه‌ل ئه‌ڤێ ئایینا ئلاھی پاشد‌ا نه‌د‌ان Ùˆ پشتی كو Ú˜ ته‌ھد‌ید‌ Ùˆ ته‌طمیعێ بێھێڤی بوون بریارا كوشتنا ÙˆÛŒ Øه‌ضره‌تی د‌ان. كو Ù¾ÛŽ ته‌یبیرا ئلاھی، د‌گه‌ل ھجره‌تا بشه‌ڤ Ùˆ خه‌ÙÛŽ ÙˆÛŒ Øه‌ضره‌تی ئه‌ڤێ بریارێ ره‌زیل Ùˆ رسوا بوو. Ùˆ پشتی ھجره‌تێ Ú˜ÛŒ د‌اویا عه‌مرێ ÙˆÛŒ Ù„ جه‌نگ Ùˆ شه‌رێن جووربجوور د‌گه‌ل موشرك Ùˆ یارید‌ه‌رێ وا یێن یه‌ھوود‌ی بووری. Ùˆ Ú˜ رØله‌ت Ùˆ وه‌Ùاتا ÙˆÛŒ Øه‌ضره‌تی Øه‌تا نھا Ú˜ÛŒ موناÙÙ‚ÛŽÙ† ناڤد‌ه‌یی Ùˆ Ùˆ د‌وژمنێن د‌ه‌رڤه‌یی ھه‌ر د‌خه‌بتیان Ùˆ د‌خه‌بتن د‌ا ئه‌ڤ نوورا ئلاھی بڤه‌مرینن Ùˆ ژناڤ ببن؛ Ùˆ قه‌ت خوه‌ پاشد‌ا نه‌د‌ا‌نه‌ Ùˆ ناد‌ن Ùˆ Ú† Ú˜ د‌ه‌ستێ وا ھاتیه‌ Ùˆ تێ كرن Ùˆ د‌كن. Ùˆ ئه‌گه‌ر ئانینا كتێبه‌ك وه‌ك قورئانا پیرووز ئمكان ھه‌بوویا، قه‌ت خوه‌ Ú˜ÛŽ پاشد‌ا نه‌د‌د‌ان Ùˆ به‌رێ خوه‌ Ú˜ نه‌د‌زڤراند‌ن. Ù„ Ú¤ÛŽ چاخێ د‌ا Ú˜ÛŒ كو ھه‌می ھێزخورت Ùˆ مه‌زن د‌ه‌وله‌تێن جھانێ، ئسلام وه‌ك د‌وژمنێ مه‌زن Ù„ د‌ژی د‌اگیر كرن Ùˆ Øوكمد‌اری یا خوه‌ یا زالمانه‌ د‌زانن Ùˆ ب ئاوایه‌ك موجد‌د‌ Ùˆ Ú˜ د‌ل د‌ژاتیا ÙˆÛŽ د‌كن Ùˆ خود‌انێ ھه‌می جووره‌ ئمكان Ùˆ ناڤگینێن مالی، ماد‌د‌ی، علمی، سیاسی Ùˆ ته‌بلیغاتی نه‌؛ ئه‌گه‌ر بكاریان ÙˆÛŽ كورته‌ سووره‌یه‌ك وه‌ك یا قورئانێ بئانیان Ùˆ ئه‌وێ ب رێكا ناڤگینێن كوومه‌لی Ùˆ ته‌بلیغاتی د‌ د‌نیایێ د‌ا به‌لاڤ بكران. چكو ئه‌ڤێ یێكێ، ھێسانترین Ùˆ ئه‌رزانترین Ùˆ بته‌ئسیرترین رێكه‌ بونا د‌ژاتیا د‌گه‌ل ئسلامێ Ùˆ Ù¾ÛŽØ´ÛŒ Ù„ÛŽ گرتنا Ú˜ پێشره‌وی Ùˆ به‌رÙره‌ھیا ÙˆÛŽ. Ú˜ له‌و، ھه‌ر كه‌سێ عاقل Ùˆ Øه‌قیقه‌تخاز پاش ئاگاھی Ú˜ Ú¤ÛŽ یێكێ ÙˆÛŽ یه‌قین بكێ كو قورئانا پیرووز كتێبه‌ك ئستسنائی یه‌ كه‌س نكارێ وه‌ك ÙˆÛŽ Ú†ÛŽÙƒÛŽ Ùˆ به‌رھه‌ڤ بكێ؛ Ú† كه‌س Ùˆ Ú† كوومه‌ك Ù¾ÛŽ Ú† ھه‌ڤووتن Ùˆ زانینان نكارێ وه‌ك ÙˆÛŽ بێنێ. یانی ھه‌می تایبه‌تیێن یێك موعجزه‌ (خارقول عاد‌د‌ه‌ بوون، ئلاھی Ùˆ نه‌قابلێ ته‌قلید‌ بوون، Ùˆ د‌ه‌لیل Ùˆ بورھان بوون Ú˜ ئسباتا د‌ورستیا نوبووه‌تێ) د‌ خوه‌ د‌ا د‌ھه‌بێنێ. Ú˜ به‌ر Ú¤ÛŽ یێكێ باشترین د‌ه‌لیل Ùˆ بورھانا بڤه‌بر بو راستیا د‌ه‌عوه‌ت Ùˆ گازیا پێغه‌مبه‌رێ ئسلام (صه‌لات Ùˆ سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) Ùˆ Øه‌ق بوونا د‌ینێ موقه‌د‌د‌ه‌سێ ئسلامێ یه‌. Ùˆ Ú˜ مه‌زنترین Ùˆ گرانبھاترین نعمه‌تێن ئلاھی Ù„ سه‌ر جامعه‌ Ùˆ كوومه‌لا ئنسانی ھه‌ما ئه‌ڤه‌ كو ئه‌ڤێ كتێبا پیرووز وصا ھنارتیه‌ كو Ú˜ ھه‌ر Ùˆ ھه‌ر را موعجزه‌یه‌ك جاوید‌ان ڤه‌مینێ Ùˆ د‌ه‌لیلا راستی Ùˆ د‌ورستیا خوه‌ د‌ خوه‌ د‌ا بھه‌بێنێ. د‌ه‌لیله‌ك كو د‌ه‌رك Ùˆ Ùێھما د‌ه‌لاله‌تا ÙˆÛŽØŒ نیاز Ùˆ ئØتیاج ب Ùێربوون Ùˆ پسپوریتیێ تنه‌ Ùˆ Ú˜ ھه‌می كه‌سان را قابلێ ÙÛŽÚ¾Ù… Ùˆ په‌ژرینێ یه‌. جھه‌ت Ùˆ د‌ورئالیێن موعجزه‌ بوونا قورئانا پیرووز
نھا كو مه‌ ب كورتی Ùˆ سه‌رگرتی زانی كو قورئانا پیرووز، په‌یڤا ئلاھی یه‌ Ùˆ موعجزه‌یه‌ك مه‌زنه‌؛ ئه‌مێ ھنه‌ك Ú˜ جھه‌ت Ùˆ د‌ورئالیێن ئعجازا ÙˆÛŽ بنڤیسین Ùˆ Ú˜ به‌ر چاڤان ره‌ د‌ه‌رباز بكین. ئـ_ Ùه‌صاØه‌ت Ùˆ به‌لاغه‌تا قورئانا پیرووز
یێكه‌مین وه‌جھ Ùˆ ئالیێ ئعجازا قورئانا پیرووز، شیوایی/شیرینی (Ùه‌صاØه‌ت) Ùˆ ره‌سایی/زه‌لالی (به‌لاغه‌ت) یا ÙˆÛŽ یه‌. یانی خود‌ایێ موته‌عال Ú˜ به‌یانا مه‌خسه‌د‌ Ùˆ رامانێن خوه‌ را د‌ ھه‌ر مه‌قامه‌كی د‌ا شیواترین Ùˆ شیرینترین كه‌لام Ùˆ خوه‌شاھه‌نگترین Ùˆ بژارتیترین ته‌ركیبان بكار ئانیه‌ كو ب ئاوایێ ھه‌ری زه‌لال Ùˆ صاÙØŒ مه‌Ùھووم Ùˆ مه‌عنه‌یا مه‌خسه‌د‌ێن خوه‌ ب خوه‌ند‌ا د‌د‌ێ ÙÛŽÚ¾Ù…ÛŽ. Ùˆ بژارتنا كه‌لیمه‌ Ùˆ ته‌ركیبێن موناسب Ùˆ ھه‌ماھه‌نگ كو مه‌عنی یێن بلند‌ Ùˆ د‌ه‌قیق ھه‌نه‌، ته‌نێ Ú˜ ÙˆÛŒ كه‌سی را ئمكان ھه‌یه‌ كو ئه‌و ب ھه‌می تایبه‌تی یێن كه‌لیمه‌ Ùˆ د‌ورئالیێن مه‌عنی یێن Øه‌قیقی Ùˆ پێوه‌ند‌ا د‌ناڤبه‌ینا وان د‌ا زانابێ Ùˆ بكارێ Ù¾ÛŽ Ù„ به‌ر چاڤ گرتنا ھه‌می د‌ور Ùˆ ئه‌طرا٠و د‌ورئالیێن مه‌عنیێن لازم Ùˆ ھای Ú˜ÛŽ مانا پێد‌ڤێ یێن ره‌وش Ùˆ Øاله‌تێ، باشترینێ كه‌لیمه‌ Ùˆ عباره‌تان ھلبژێرێ. Ùˆ ئØاطه‌ Ùˆ سه‌رد‌ه‌ستیه‌ك وھا بێ وه‌ØÛŒ Ùˆ ئلھاما ئلاھی Ú˜ Ú† یێك Ú˜ ئنسانا ره‌ نه‌ھاتیه‌ د‌انین. خوه‌شی یا ئاھه‌نگا مه‌له‌كووتی Ùˆ د‌لكێشا قورئانێ Ú˜ ھه‌میان را ØŒ Ùˆ شیرینی Ùˆ زه‌لالیا ÙˆÛŽ Ú˜ وا یێن ب عه‌ره‌بی Ùˆ Ùه‌ننێ Ùه‌صاØه‌ت Ùˆ به‌لاغه‌تێ د‌زانن را ØŒ قابلێ Ùێھمه‌؛ لێبه‌لێ تێگه‌ھشتنا موعجزه‌ بوونا Ùه‌صاØه‌ت Ùˆ به‌لاغه‌تا قورئانێ ته‌نێ Ú˜ وا كه‌سا را مومكنه‌‌ كو Ú˜ ھه‌می جھه‌تێن جووربجوورێ ته‌خه‌صصوصی Ùˆ تایبه‌تی یێن په‌یڤ Ùˆ ئاخÙتنێ ئاگاھی ھه‌بن Ùˆ ئه‌وێ (قورئان) د‌انن به‌ر په‌یڤ Ùˆ ئاخÙتنێن د‌ی یێن ÙÙ‡â€ŒØµÛŒØ Ùˆ به‌لیغ Ùˆ ئه‌وا گه‌ل ھه‌ڤ موقایسه‌ بكن؛ Ú¾Ù†Ú¯ÛŽ ته‌وان Ùˆ كارینا خوه‌ Ù„ به‌رابه‌رێ ÙˆÛŽ د‌ا بجه‌ربینن كو ئه‌ڤ كار ته‌نێ Ú˜ د‌ه‌ستێ شاعر Ùˆ ھه‌لبه‌ستڤانێن عه‌ره‌ب د‌ھاتا، چكو مه‌زنترین ھونه‌رێ عه‌ره‌بان، په‌یڤ Ùˆ ئاخÙتن بوو كو Ù„ د‌ه‌مێ نوزوول Ùˆ ھنارتنا قورئانێ د‌ا، گه‌ش بووبوو Ùˆ نموونه‌یێن Ú˜ باشترین شعر Ùˆ ھه‌لبه‌ستان پاش ره‌خنه‌ Ù„ÛŽ كرنا ئه‌د‌ه‌بی، ئه‌وێ سه‌ر ناڤێ باشترین Ùˆ بقه‌د‌رترینێ د‌ه‌ستھاتا ھونه‌ری ھلد‌بژارتن Ùˆ ئه‌وێ به‌لاڤ د‌كران. عنایه‌ت Ùˆ Øكمه‌تا ئلاھی، د‌كێ لازمێ خوه‌ كو موعجزه‌ یا ھه‌ر پێغه‌مبه‌ر ھه‌ڤرێ بێ د‌گه‌ل علم Ùˆ ھونه‌رێ ÙˆÛŒ وه‌ختی، د‌ا كو ئمتیاز Ùˆ سه‌راتیا ئعجازا ÙˆÛŽ Ú˜ به‌رھه‌مێن به‌شه‌ری/ئنسانی ب ھێسانی بێ د‌ه‌رك كرن؛ چه‌وا كو ئمام ھاد‌ی (ع) د‌ جه‌وابا «ئبن سه‌كییه‌ت» د‌ا كو Ú˜ÛŽ پرسی: - «چره‌ خود‌ایێ موته‌عال، موعجزه‌ یا Øه‌ضره‌تێ مووسا (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر بن) وه‌ك یه‌د‌ێ به‌یضا – د‌ه‌ستێ رووناھی Ùˆ ئه‌ژد‌ه‌ھا كرنا گووپالێ، Ùˆ موعجزه‌ یا Øه‌ضره‌تێ عیسی (سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر بن) وه‌ك Ø´Ùاد‌انا نه‌خوه‌شان، Ùˆ موعجزه‌ یا پێغه‌مبه‌رێ ئسلامێ (صه‌لات Ùˆ سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) وه‌ك قورئانا پیرووز د‌یار كر؟» - كه‌ره‌م كر: «ل د‌ه‌مێ Øه‌ضره‌تێ مووسا (ع) سØر Ùˆ جاد‌وو ھونه‌رێ ÙˆÛŒ د‌ه‌می بوو، Ú˜ به‌ر Ú¤ÛŽ یێكێ خود‌ایێ موته‌عال موعجزه‌ یا ÙˆÛŒ Øه‌ضره‌تی وه‌ك كاروبارێ وان Ù„ÛŽ كر Øه‌تا كو ب نه‌كارین Ùˆ عه‌جزێ خوه‌ Ù„ به‌رابه‌رێ ئانینا وه‌ك ÙˆÛŽØ› تێبگه‌ھن. Ùˆ ھونه‌رێ رێكه‌تی د‌ د‌ه‌مێ Øه‌ضره‌تێ عیسا (ع) د‌ا كار Ùˆ Ùه‌ننێ پژیشكی/طه‌بابه‌تێ بوو؛ Ú˜ به‌ر Ú¤ÛŽ یێكێ خود‌ایێ موته‌عال موعجزه‌ یا ÙˆÛŒ Øه‌ضره‌تی د‌ Ø´Ùاد‌انا نه‌خوه‌شێن بێد‌ه‌رمان د‌ا بجھ كر د‌ا ھه‌ركه‌س ب موعجزه‌ بوونا ÙˆÛŽ بØه‌سێ Ùˆ تێبگه‌ھێ. لێبه‌لێ ھونه‌رێ رێكه‌تی Ù„ د‌ه‌مێ پێغه‌مبه‌رێ ئسلامێ (صه‌لات Ùˆ سه‌لامێن خود‌ێ Ù„ سه‌ر ÙˆÛŒ Ùˆ ئالێ ÙˆÛŒ بن) ھه‌ما په‌یڤ Ùˆ ڤه‌ھوونینێ بوو كو Ú˜ به‌ر Ú¤ÛŽ یێكێ خود‌ایێ موته‌عال قورئانا پیرووز ب ئاوایێ ھه‌ری خوه‌ش Ùˆ د‌لكێش ھنارت؛ د‌ا ھه‌می ب ئعجاز Ùˆ خارقول عاد‌د‌ه‌ بوونا ÙˆÛŽ بØه‌سن Ùˆ تێبگه‌ھن.[5]
|