شه‌فاعه‌ت

و دگووتان: « مَا نَعْبُدُهُمْ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَا إِلَى اللَّهِ زُلْفَى - ته‌نێ ئه‌م ژ وی قاسی را عباده‌تێ وان دكین دا مه‌ نێزیكێ خودێ بكن». (زومه‌ر / 3).

و قورئانا پیرووز ژ دوور ئاڤێتنا ئه‌ڤێ فكر و گومانێ را كه‌ره‌م كریه‌: « ... لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللّهِ وَلِيٌّ وَلاَ شَفِيعٌ‌ ... - ژێرا خێنجێ ژ خودێ، مه‌زن و شه‌فیع نینن» (ئه‌نعام / 70 و بنێرن: ئه‌نعام / ٥١، سه‌جده‌ / ٤، زومه‌ر / 44 و ...).

لێبه‌لێ گه‌ره‌كه‌ ب‌رچاڤ بێ گرتن كو نه‌فیا ئه‌ڤا شه‌فیعان و شه‌فاعه‌تا ب ڤی ئاوایی نه‌ ب مه‌عنا نه‌فیا ھه‌می ئاوایێن شه‌فاعه‌تێ یه‌. و د قورئانێ ب خوه‌ دا ھنه‌ك ئایه‌ت ھه‌نه‌ كو «شه‌فاعه‌تا ب ئزنا خودێ» سابت كرنه‌ و ھه‌ وھا شه‌رط و مه‌رجێن یێ شه‌فاعه‌تێ دكێ و ئه‌وێ به‌ر شه‌فاعه‌تێ دكه‌ڤێ به‌یان كرنه‌. و قه‌بوول بوونا شه‌فاعه‌تا شه‌فاعه‌تكه‌رێن ئزنا وان ھاتی دایین ژ ئالیێ خودا ڤه‌ نه‌ ژ به‌ر طرس ئان ئحتیاجا ب وا یه‌، به‌لكی رێیه‌كه‌ كو ئه‌وی ب خوه‌ ژ وان كه‌سان را دانیه‌ كو كێمترین لیاقه‌تا گرتنا ره‌حمه‌تا ئلاھی ھه‌نه‌ و ژ وێ را ھنه‌ك شه‌رط و چارچووڤ و قالبه‌ك دانیه‌. و د حه‌قیقه‌ت دا فه‌رقا د ناڤبه‌ینا شه‌فاعه‌تا دورست و شه‌فاعه‌تا تێكه‌ل شركێ بوویی ھه‌ما ئه‌و فه‌رقه‌ كو د ناڤبه‌ینا باوه‌ریا ب مه‌زناتی و ته‌یبیرا ب ئزنا خودێ و مه‌زناتی ته‌یبیرا ئستقلالێ دا كو د پشكا خوداناسیێ دا ژێ ھات خه‌به‌ردان. (بنێرن پشكا خود‌اناسی، ده‌رسا ١٦).

بوێژا شه‌فاعه‌تێ جارنا ب مه‌عنه‌یه‌ك به‌رفره‌ھتر بكار تێ برن و داگرێ ئه‌شكه‌ره‌ بوونا ھه‌ر ئه‌سه‌ره‌كی باشه‌ ب رێكا ھنه‌ك دی ڤه‌ د مرووڤ دا، چه‌وا كو دا و باب نسبه‌ت ب زارووكان و جارنا به‌رڤاژی، ئان سه‌یدا ژ فه‌قی را و حه‌تا موئه‌ززن نسبه‌ت ب وا یێن پێ ده‌نگێ بانگا وی كه‌تن فكرا نمێژێ دا و چوویین مزگه‌فتێ شه‌فاعه‌ت دكن و د حه‌قیقه‌ت دا ھه‌ما ئه‌و ئه‌سه‌را باش یا د دونیایێ دا ھه‌یین ب ئاوایێ شه‌فاعه‌ت و ده‌ستگری ئه‌شكه‌ره‌ دبێ و د قیامه‌تێ دا ده‌ردكه‌ڤێ مه‌یدانێ.

نوكته‌یه‌ك دی: ئستغفار ژ گونه‌ھكاران را د ڤێ دونیایێ دا ئاوایه‌ك یێ شه‌فاعه‌تێ یه‌ و حه‌تا دوعا كرن ژ خه‌لكێ را و خوه‌ستنا پێك ھاتنا نیاز و ئحتیاجیان ژ خودایێ ته‌عالا ژی د حه‌قیقه‌ت دا «شه‌فاعه‌تا ل بال خودا یه‌»، چكو ئه‌ڤ ھه‌می ناڤجیتی یه‌ ل بال خودایێ ته‌عالا كو خێر و خوه‌شیه‌ك بگھێ كه‌سه‌كی ئان به‌لا و نه‌خوه‌شیه‌ك ژێ بێ دوور كرن.

چارچووڤا شه‌فاعه‌تێ

چه‌وا كو ھات گووتن شه‌رطێ بنیاتیێ شه‌فاعه‌تكه‌ر و یێ شه‌فاعه‌ت ژێرا تێ كرن ئزن و ئجازا خودایێ ته‌عالا یه‌. چه‌وا كو د سووره‌تێ به‌قه‌ره‌، ئایه‌تا 255 ده‌ كه‌ره‌م دكێ: « مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ - كی یه‌ ئه‌وێ خێنجی ب ئزنا وی ل بال وی شه‌فاعه‌تێ بكێ؟».

د سووره‌تێ یوونس، ئایه‌تا ٣ د‌ا ژی كه‌ره‌م دكێ: « مَا مِن شَفِيعٍ إِلاَّ مِن بَعْدِ إِذْنِهِ - چ شه‌فاعه‌تكه‌ر نینن ئلا كو ئه‌و (خود‌ا) ئزنێ بدێ و پشتی ئزنا وی».

و هه‌ر وھا د‌ ئایه‌تا 109 ژ سووره‌تێ طاھا د‌ا كه‌ره‌م دكێ: «يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا - د وێ رووژێ دا شه‌فاعه‌ت قه‌ت فه‌یدێ نادێ خێنجی ژ وی كه‌سی را ئه‌وێ خودێ ئزن دایی و گووتنا وی قه‌بوول كری».

و د سووره‌تێ سه‌به‌ء ئایه‌تا 23 د‌ا كه‌ره‌م د‌كێ: « وَ لا تَنفَع الشَّفَاعَةُ عِندَهُ إِلا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ - و شه‌فاعه‌ت ل بال وی فه‌یدێ نادێ خێنجی ژ وی را كو خودێ ئزنا وی دایی».