فه‌ید‌ێن ئمامێ ڤه‌شارتی (غائب)

شبهاندنا ئمام ب رووژێ و غه‌یبه‌ت و ڤه‌شارتی بوونا وی ب وێ رووژا كه‌تی بن عه‌ورا دا گه‌له‌ك نوكته‌ تێدا هه‌نه‌ كو ئه‌مێ ئشاره‌ بكین بال هنه‌كا ڤه:

رووژ د زڤرووكا شه‌مسی دا مه‌ركه‌زیه‌ت ژێ را هه‌یه ‌و كورات و سه‌یارات ل دوورا وێ دزڤرن و د حالێ حه‌ره‌كه‌تێ دا نه ‌وه‌ك چه‌وا كو وجوود‌ا گرانقه‌درا ئمامێ عه‌صر مه‌ركه‌زێ نزاما هه‌بوونێ یه:

ببقائه‌ بقیت الدنیا و بیمنه ‌رزق الوری و بوجوده ‌ثبتت الأرض و السماء - ژ به‌ر هه‌بوونا وی، دنیا مایه‌ و ب به‌ره‌كه‌تا وجوود‌ا وی، عاله‌م رزقێ وێ تێ دایین و ژ به‌ر وجوود‌ا وی، عه‌رد و عه‌سمان د جیێ خوه‌ د‌ا مانه.[iv]

شه‌وقا رووژێ هه‌ر بێهن ددێ جهانێ Ùˆ هه‌ركه‌س گووره‌كی گرێدانا خوه‌ ب رووژێ ڤه‌ Ú˜ نوورا ÙˆÛŽ ئستفاده ‌دكێ، وه‌ك چه‌وا وجوود‌ا وه‌لی یێ عه­ØµØ±ØŒ واسطا گرتنا هه‌می نعمه‌تێن مادی Ùˆ مه‌عنه‌وی یێن خوه‌یكه‌رێ عاله‌مێ یه‌ Ú˜ عه‌ڤدان را؛ لێبه‌لێ هه­Ø±­ÙƒÙ‡­Ø³ گووره­ÙƒÛŒ گرێدان Ùˆ رابطا خوه ‌ژ ÙˆÛŽ سه‌ركه‌هنی یا كه‌مالاتا ئستفاده‌ دكێ Ùˆ به‌هره­Ù…Ù‡­Ù†Ø¯ دبێ.

ئه‌گه‌ر ئه‌ڤ رووژا Ù„ پش عه­ÙˆØ±Ø§ دا Ú˜ÛŒ تنه‌بێ ÙˆÛŽ سه­Ø±Ù…ا Ùˆ طاریتی Ùˆ­Ù‡­Ù„ÛŽ Ù„ عه‌ردێ بكێ كو ئێدى نه‌ جهێ سه‌كنێ بێ. چه‌وا كو ئه‌گه‌ر عاله­Ù… Ú˜ وجوودا ئمام - هه‌رچه‌ند Ù„ پش په­Ø±Ø¯Ø§ غه‌یبێ دا - مه‌حرووم بێ ÙˆÛŽ دژواری Ùˆ هێرشا ئه‌شكالێن به‌لایا ژیانێ نه‌مومكن بكێ.

ئمام مه­Ù‡Ø¯ÛŒ (س) د نامه‌یه­ÙƒÛŒ دا Ú˜ شێخێ موفید را نڤیسیه: إنا غیر مهملین لمراعاتكم Ùˆ لا ناسین لذكركم Ùˆ لولا ذالك لنزل بكم اللأوا’ Ùˆ اصطلمكم الأعداء - قه‌ت مه‌هوون ب Ù‡ÛŽÚ¤ÛŒ یا هه‌وه‌ڤه ‌نه‌هشتنه‌ Ùˆ قه‌ت مه‌ هوون Ú˜ بیر نه‌كرنه ‌و ئه‌گه‌ر نه‌ ئه‌و بیا موحه‌قه‌ق ÙˆÛŽ دژواری Ùˆ به‌لایێن زه‌حفی سه‌ر هه­ÙˆÙ‡â€Œ د‌ا بهاتان Ùˆ ÙˆÛŽ دوژمنا هوون Ú˜ ناف ببران.[v]

ڤێ گووره‌كێ شه‌وقا وجوودا ئمام ل عاله‌ما وجوودێ ددێ و فه‌یزێ دگهینێ عاله‌ما هه‌بوونێ و د ڤێ ناڤبرێ دا ژ بونا به‌شه‌ر و كوومه‌لا موسلمانا و كوومه‌لا په‌یره‌وێن ئه‌هلێ به‌یتێ كو باوه‌ری ب وی هه‌نه‌ به‌ره‌كات و خێرێن زه‌حفتر هه‌نه‌، كو ئه‌مێ ئشاره‌ بكین بال هنه‌ك نمونێن وێ ڤه.

هێڤیداری

ژ سه‌رمایا موهم یا ژیانێ هێڤی یه؛ هێڤی، مایا ژیان و گه‌شی و پێش كه‌تنێ یه، هێڤی سه‌به‌بێ حه‌ره‌كه‌ت و ده‌سپێ كرنا كارا یه، وجوود‌ا ئمام د عاله‌مێ دا سه‌به‌بێ به‌رهێڤی بوونا ژ داهاته‌ك رووناهی و سه‌راسه‌ر شه‌وق و كه‌یفه، شیعان ئله‌ھ د درێژیا تاریخا هه‌زار و چارده‌ ساله‌ دا ب شكلێن موخته‌لف كه‌تیه‌ به‌ر به‌لا و دژواری یا و ئه‌وا بوویی سه‌به‌ب كو نه‌كه‌ڤێ و هێز و قووه‌تا كو بوویی سه‌به‌بێ خوه‌راگریێ و ته‌سلیم نه‌بوونێ و ده‌وام دانا بزاڤ و حه‌ره‌كه‌تێ ئه‌و هێڤیدار بوونا وا بیه ‌ب داهاته‌كه‌ خوه‌ش بو موئمن و دینداران. داهاته‌ك كو نه‌ خیالی و ئه‌فسانه‌یی یه؛ داهاته‌ك كو نێزیكه ‌و دكارێ نێزیكتر ببێ. چكو ئه‌وێ كو گه‌ره‌كه‌ ره‌هبه‌ری یا شوورشێ لخوه‌ بگرێ ساخه‌ و حازرێ بزاڤ و رابینێ و ئه‌ڤ ئه‌ز و تو و ئه‌مین كو گه‌ره‌كه‌ حازر ببین.

خوه‌راگری یا مه‌كته‌بێ