عه‌لی علیه السڵام له‌ قوتابخانه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله

عه‌لی علیه السڵام له‌ قوتابخانه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله

چه‌ندساڵێك له‌دوای دوباره‌ سازی كه‌عبه‌، وه‌ چه‌ند ساڵیك له‌پێش پێغه‌مبه‌ربوونی موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و اله قه‌یران و برسی یه‌تێكی مه‌زن توشی مه‌ككه‌ بووه‌،ئه‌بو تالیب مامی پێغه‌مبه‌ر كه‌ خیزاتێكی گه‌وره‌ی هه‌بوو، ته‌وژمی ژیانی هاته‌سه‌ر ده‌ست ته‌نگ بوو، موحه‌ممه‌د به‌ته‌گبیر كردنی له‌گه‌ڵا عه‌بباس مامه‌كه‌ی ترى كه‌ ده‌وڵه‌مه‌ندترین هۆزی هاشم بوو پێشنیهادى كرد هه‌ر یه‌كیان منالێك له‌ ئه‌بوتالیب وه‌ربگرن تا باری ژیانی راست بێته‌وه‌، عه‌بباس قه‌بوڵى كرد و جه‌عفه‌ری هێنا ڵاىخۆی، موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و اله عه‌لی هێنا ڵای خۆی عه‌لی له‌ماڵی موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و اله مایه‌وه‌ تا پێغه‌مبه‌رایه‌تی بۆهات، عه‌لی برِوای پێ هێناو په‌یره‌وی لێى كرد[1].

عه‌لى سه‌ڵامی خوای لێی با له‌و كاته‌دا شه‌ش ساڵی ته‌مه‌ن بوو[2]، له‌ ته‌مه‌نێك بوو ئه‌بێ په‌روه‌رده‌ بكرا و كه‌سایه‌تی دورست بكریا. موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و اله ئه‌یویست به‌ به‌خێوكردنی یه‌كا له‌ مناڵه‌كانی ئه‌بو تالیب، زه‌حمه‌ت كێشانی فاتێمه‌ی كچی ئه‌سه‌دو ئه‌بو تالیب قه‌ربوو بكاته‌وه‌ وه‌ له‌ناو مناڵه‌كانی ئه‌بو تالیب عه‌لی به‌ توانا و زیركتر له‌هه‌مووان زانی، دوای ئه‌وه‌ كه‌ گه‌وره‌ی كرد فه‌رموا: «هه‌ر ئه‌وه‌م هه‌ڵبژارد كه‌ خوا ئه‌یویست هه‌ڵیبژێرا»[3].

موحه‌ممه‌د صلی الله علیه Ùˆ اله رێز Ùˆ حورمه‌ت Ùˆ خۆشه‌ویستێكی زۆری بۆ عه‌لی علیه السڵام  Ù‡Ù‡â€ŒØ¨ÙˆÙˆØŒ بۆ په‌روه‌ردكردنی ئه‌و له‌ هیچ شتێك درێغی نه‌ئه‌كرد. فه‌زڵا كوری عه‌بباس (كه‌ یه‌كا له‌ كورِه‌ مامه‌كانی عه‌لی بوو) ئێژا: له‌ باوكم (عه‌بباس كوری عه‌بدو لموته‌لیب) پرسی: «پێغه‌مبه‌ری خوا كام یه‌ك له‌ كورِه‌كانی خۆی زیاتر خۆش ئه‌وێت؟» وتی: عه‌لی كوری ئه‌بوتالیب.

پێغه‌مبه‌ری خوا صلی الله علیه و اله عه‌لی له‌ هه‌موو مناڵه‌كانی زیاتر خۆش ئه‌ویست وه‌ له‌وان زیاتر له‌ گه‌ڵیدا ئه‌دوا، هه‌روه‌ها عه‌بباس ئه‌ڵا: له‌ سه‌رده‌مێك كه‌ عه‌لی مناڵا بوو هه‌رگیز نه‌مبینی له‌خۆی دووری بخاته‌وه‌، مه‌گه‌ر له‌وسه‌فه‌رانه‌ی كه‌ بۆ خه‌دیجه‌ ئه‌نجامی ئه‌دا. هیچ باوكێك بۆ كورِه‌كه‌ی سه‌باره‌ت به‌ پیغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله بۆ عه‌لی نه‌مان بینیوه‌ ئه‌وه‌نده‌ دڵسۆز و میهره‌بان با وه‌ هه‌ر وه‌ها هیچ كورِێك بۆ باوكی سه‌باره‌ت به‌ عه‌لی بۆ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله گوێرایه‌ڵ[4]با. موحه‌ممه‌د صلی الله علیه و اله له‌دوایی پێغه‌مبه‌رایه‌تی ئه‌وه‌نده‌له‌ سه‌ر فێربوون و ناسیاری عه‌لیی له‌گه‌ڵا ده‌ستوره‌كانی ئیسلام داكۆكی ئه‌كرد، تا ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ ئه‌گه‌ر شه‌و وه‌حىى بۆ بهاتایه‌ پێش به‌یانی فێری عه‌لیی ئه‌كرد، وه‌ ئه‌گه‌ر به‌یانی بۆ بهاتایه‌ پێش ئێواره‌ فێری عه‌لی ئه‌كرد.[5]

له‌ عه‌لى یان پرسی: تۆ چۆن له‌هه‌موو ئه‌سحابه‌كانی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله زووتر فه‌رموده‌ فێر ئه‌بی؟ له‌ وڵامییاندا ووتی: هه‌ر كات له‌ پێغه‌مبه‌رم ئه‌پرسی، وڵامی ئه‌دایه‌وه‌، وه‌ هه‌ركات بێده‌نگ بومایه‌، ئه‌و فه‌رموده‌ی بۆ ئه‌وتم[6]. عه‌لی علیه السڵام له‌ سه‌رده‌می خه‌ڵافه‌تى خۆی به‌م جۆره‌ باسی ده‌ورانی په‌روه‌رده‌یی مناڵى خۆی به‌ده‌ستی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله ئه‌كات:

«ئێوه‌ (ئه‌سحابه‌كانی پێغه‌مبه‌ر) له‌ خزمایه‌تی نزێكی من له‌گه‌ڵا پێغه‌مبه‌ری خوا ئاگادارن وه‌ هه‌ر وه‌ها ئه‌زانن چ شوێنێكی تایبه‌تیم هه‌بوو له‌گه‌ڵیدا، وه‌ باش ئه‌زانن كاتا كه‌ مناڵا بووم پێغه‌مبه‌ر له‌ باوه‌شی كردووم و به‌ سینه‌ی خۆیه‌وه‌ نوساندوومی، وه‌ له‌ ناو جێگای خۆی نواندوومی به‌ جۆرێك كه‌ هه‌ستم به‌ له‌شى ئه‌كرد، بۆنی خۆشى ئه‌چوو به‌ لوتمدا ، ئه‌و خواردنی ئه‌كرد به‌ ده‌ممه‌وه‌. هه‌روه‌كو چۆن مناڵا به‌دوای دایكى دا ئه‌رِوات به‌و جۆره‌ بۆ هه‌موو شوێنێك ئه‌كه‌وتمه‌ شوێنی. هه‌ر رۆژێك چاكه‌یه‌كی له‌ چاكه‌كانی ئاكاری خۆی فێرى ئه‌كردم وه‌ فه‌رمانی ئه‌دا په‌یره‌وی لێی بكه‌م، پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله هه‌ر ساڵا بۆ په‌رستن ئه‌چووه‌ چیای «حراء» جگه‌ له‌من كه‌س ئه‌وی نه‌ ئه‌بینی... كاتی وه‌حی بۆ دائه‌به‌زی، ده‌نگی شه‌یتانم ئه‌بیست و به‌ پێغه‌مبه‌رم ئه‌وت: ئه‌م گریه‌ و ناڵه‌یه‌ چىیه‌؟ پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله ئه‌یفه‌رموى: ئه‌وه‌ گری و زاریی شه‌یتانه‌ له‌ به‌ر ئه‌وه‌ وا ئه‌كات كه‌ نائومێد بووه‌، چونكه‌ له‌ سه‌ر زه‌وی په‌رستنی خوا ئه‌كرا. پاشان فه‌رموی: ئه‌وه‌ی كه‌ من ئه‌یبیسم تۆ ئه‌یبیسى، ئه‌وه‌ی كه‌ من ئه‌یبینم تۆ ئه‌یبینی، جیاوازیمان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ تۆ پێغه‌مبه‌ر نیت، به‌ڵكو وه‌زیری (منی) وه‌ له‌ خێرو چاكییی»[7].

هه‌رچه‌نده‌ ئه‌م وتنه‌ی ئیمامی عه‌لی علیه السڵام په‌یوه‌ندى به‌ په‌ره‌ستنی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه و اله له‌ ئه‌شكه‌وتی حه‌را وه‌ هه‌یه‌ و له‌ دوای پێغه‌مبه‌رایه‌تى یه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی شایانی باسه‌ په‌ره‌ستنه‌كانی پێغه‌مبه‌ر له‌ئه‌شكه‌وتی حه‌را، هه‌موو له‌پێش پێغه‌مبه‌رایه‌تی بووه‌، وه‌ بیستنی گریانی شه‌یتان له‌ كاتی پێغه‌مبه‌رایه‌تی و دابه‌زێنی ئه‌وه‌ڵین ئایه‌تی قورئان بووه‌. سه‌ره‌رِای ئه‌وانه‌ پاكیی روحی عه‌لى علیه السڵام په‌روه‌رده‌ كردنی یه‌ك له‌ دوای یه‌كی له‌ ڵایه‌نی پێغه‌مبه‌ره‌وه‌، بۆته‌ هۆی ئه‌وه‌ كه‌ له‌هه‌مان مناڵى یه‌وه‌ به‌ دڵێكی ووریا، دیتنێكی تیژ، گۆیێكی بیسه‌ر، وه‌ چاوێكی دڵی تایبه‌تی شتی وا ببینا و ببیسا كه‌ گوا و چاوی خه‌ڵكی ئاسایی تواناییان نییه‌.