عه‌مر Ùˆ ته‌مه‌نێ درێژعه‌مر Ùˆ ته‌مه‌نێ درێژ Ú˜ به‌Øسێن ده‌رØه‌ق ئمام مه‌هدی دا (س) عه‌مرێ ÙˆÛŒ یێ درێژه. Ú˜ هنه‌كا را ئه‌ڤ پرسیار تێ Ù¾ÛŽØ´ كو چه‌وا چێدبێ كو عه‌مرێ كه‌سه‌كی ئه‌ڤقاس درێژ ببێ؟[i] سه‌ر كه‌هنی یا Ú¤ÛŽ پرسیارێ Ùˆ Ú˜ÛŽ ئاخÙتنا ÙˆÛŽ ئه‌ڤه‌ كو جهانا ئیرو د گووره‌كی یا تێ دیتن ته‌مه‌ن Øدوود كری نه ‌و درێژترین عه‌مر ناڤبه‌ینا 80 Øه‌تا ب 100 سالانه.[ii] Ùˆ هنه‌ك Ù¾ÛŽ دیتن Ùˆ Ø³Ù‡â€ŒØ ÙƒØ±Ù†Ø§ ڤا عه‌مرا نكارن عه‌مر Ùˆ ته‌مه‌نه‌ك درێژ باوه‌ر بكن Ùˆ ئان ئه‌وێ دویر Øه‌ساب دكن، Ùˆ ئه‌گه‌ر نه‌عه‌مرێ درێژ Ú˜ نه‌زه‌ر عه‌قل Ùˆ زانینێن به‌شه‌ری ڤه‌ غه‌یرێ مومكنه‌ Ùˆ مرووڤێن زانا Ù¾ÛŽ مطالعه‌ كرنا ده‌رØه‌ق قه‌تێن به‌ده‌نێ دا گهانه‌ Ú¤ÛŽ Øه‌قیقه‌تێ كو چێدبێ مرووڤ پر زێده‌ ساخ بمینێ Ùˆ Øه‌تا پیری Ùˆ ژهه‌ڤكه‌تن Ú˜ÛŒ سه‌ردا نه‌یێ. برنارد شاو دبێژێ: Ú˜ ئه‌صلێن علمی یێن جهێ قه‌بوول كرنا هه‌می زانایێن بیولوژیست ئه‌ڤه‌ كو Ú˜ عه‌مرێ به‌شر را Øه‌د Ùˆ سینووره‌ك نایێ مه‌علووم كرن Ùˆ Øه‌تا ده‌ره‌نگ ژین Ú˜ÛŒ مه‌سه‌له‌یه‌كه‌ كو Øه‌د Ùˆ سینوورا Ú˜ خوه‌ ره ‌قه‌بوول ناكێ.[iii] پروÙسوور ئتینگر دنڤیسێ كو: Ùكرا من ئه‌وه‌ كو Ù¾ÛŽ پێشكه‌تنا تكنیكێ Ùˆ كارێ كو مه‌ ده‌سپێ كریه، مرووڤێ صه‌دێ 21 ÙˆÛŽ بكارێ ھه‌زاران سالا عه‌مر بكێ.[iv] Ú¤ÛŽ گووره‌كێ خه‌باتا زانایا Ú˜ بونا ده‌ستهه‌لاتا Ù„ سه‌ر پیراتی Ùˆ گهانا عه‌مرێ درێژ، نیشانده‌رێ ئمكانا ئه‌ڤێ مه‌سه‌لێ یه، چه‌وا كو د Ú¤ÛŽ رێكێ دا گاڤێن موئه‌سر Ú˜ÛŒ هاتنه‌ ئاڤێتن Ùˆ Ú¤ÛŽ گاڤێ د كونج Ùˆ گووشێن جهانێ دا نه‌ كێمن مرووڤێن Ú˜ به‌ر شه‌رط Ùˆ مه‌رجێن موناسبێن ئاڤ Ùˆ هه‌وایێ Ùˆ خارنا موناسب Ùˆ خه‌باتا باش یا به‌ده‌نی Ùˆ Ùكری Ùˆ سه‌به‌بێن دی نێزیكێ 150 سالا Ùˆ جارنا زێده‌تر عه‌مر دكن. Ú˜ ÙˆÛŽ Ú˜ÛŒ موهمتر د تاریخا ده‌رباز بوویی دا عه‌مرێ درێژ گه‌له‌ك هاتیه‌ ته‌جربه‌ كرن Ùˆ د كتێبێن ئاسمانی Ùˆ تاریخی دا ب ناڤ Ùˆ نیشان Ú˜ گه‌له‌ك مرووڤا هاتیه‌ ئاخÙتن كو عه‌مره‌ك پر درێژ تر Ú˜ عه‌مرێن مرووڤێن ئیروو هه‌بینه. Ú¤ÛŽ ده‌رØه‌قێ دا گه‌له‌ك كتێب Ùˆ نڤیسووك هه‌نه ‌و ژنمونه‌ ره‌ ئه‌مێ چه‌نده‌كا بدن Ù¾ÛŽØ´ چاڤان: 1 - د قورئانا پیرووز دا ئایه‌ته‌ك هه‌یه ‌كو نه ‌تنێ ئمكانا عه‌مرێ درێژ نیشان ددێ به‌لكی نیشان ددێ كو ئمكان هه‌یه‌ عه‌مر Ùˆ ته‌مه‌ن ژهه‌ر Ùˆ هه‌ر ره‌ بمینێ Ùˆ ئه‌و ئایه‌ت ده‌رØه‌ق Øه‌زره‌تێ یونس دا یه‌ (س) كو كه‌ره‌م دكێ: ئه‌گه‌ر ئه‌وی یونس (س) د زكێ ماسیێ دا ØªÙ‡â€ŒØ³Ø¨ÛŒØ Ù†Ù‡â€ŒÚ¯ÙˆÙˆØªØ§Ù†ØŒ Øه‌تا رووژا قیامه‌تێ ÙˆÛŽ د زكێ ماسیێ دا بمانیا.[v] Ú¤ÛŽ گووره‌كێ ئایه‌تا شه‌ریÙه‌ Ú˜ ئمكانا ته‌مه‌نه‌ك پر درێژ (Ú˜ زه‌مانێ یونس (س) Øه‌تا رووژا قیامه‌تێ) كو د ئصطلاØا ژیان ناسان دا Ú˜ÛŽ را تێ گووتن ته‌مه‌نێ بێ خلاسه‌ك Ú˜ مرووڤ ماسی یێ را به‌Øس دكێ.[vi] 2Ù€ قورئانا پیرووز ده‌رØه‌ق Øه‌زره‌تێ Ù†ÙˆÙˆØ (س) دا كه‌ره‌م دكێ: راستی ئه‌ڤه‌ كو مه‌ Ù†ÙˆÙˆØ Ø¨Ø¦Ø§Ù„ÛŒÛŽ قه‌ومێ ÙˆÛŒ ڤه‌‌ رێكر، ڤێجا 950 سالا د‌ ناڤ وا د‌ا ما.[vii]
|