فه‌لسه‌فه ‌و حكمه‌تا غه‌یبه‌تێ



د روایه‌ته‌كی دا ژ ئمام رضا (س) سه‌به‌بێ ڤه‌شارتنێ وها به‌یان بوویه: ژ به‌ر كو د وی وه‌ختێ ب شویر قیام دكێ و رادبێ، كه‌سی ل سه‌ر وی به‌یعه‌ت [و په‌یمانه‌ك] تنه‌بێ.[iii]

ئمتحانا خه‌لكێ

ئمتحان كرنا خه‌لكێ یێك ژ سوننه‌تێن ئلاهی یه، ئه‌و عه‌ڤدێن خوه‌ ب شكلێن موخته‌لف دجه‌ربێنێ و ئمتحان دكێ دا كو خوه‌راگری یا وان د رێكا حه‌قیێ دا كفش ببێ، ئه‌لبه‌ت نه‌تیجه ‌و ده‌ستهاتا ئمتحانێ ژ خودا ره‌ كفش و مه‌علوومه ‌لێبه‌لێ د مه‌یدانا ئمتحانا دا به‌نده‌ و عه‌ڤد دورست دبن و ب جه‌وهه‌را خوه‌ دحه‌سهێن.

ئمام كازم (س) كه‌ره‌م كریه: ده‌ما كورێ من یێ پێنجێ غایب بی (هات ڤه‌شارتن) های ژ دینێ خوه‌ هه‌بن دا كه‌س هه‌وه‌ ژ وی ده‌رنه‌ینێ. ژ صاحب الأمر (س) را غه‌یبه‌ته‌ك هه‌یه‌ كو د وێ دا گه‌له‌‌ك ژ په‌یره‌وێن وی باوه‌ریا خوه ‌ژ ده‌ست ددن، ئه‌ڤ غه‌یبه‌ت ئمتحانه‌كه‌ كو خودایێ ته‌عالا به‌ندێن خوه‌ پێ وێ ئمتحان دكێ.[iv]

پارازتنا جانێ ئمام

سه‌به‌به‌ك یێ وێ چه‌ندێ كو پێغه‌مبه‌ران خوه‌ ژ قه‌ومێ خوه‌ ددان پاش، پارازتنا جان بی. ئه‌وا ژ به‌ر وێ چه‌ندێ كو بكارن د ده‌رفه‌ته‌ك دی دا رساله‌تا خوه‌ بجی بینن د هنه‌ك شه‌رطا دا كو دهاتان ته‌هدید كرن خوه‌ خه‌ف دكران، وه‌ك چه‌وا پێغه‌مبه‌رێ ئسلامێ (ص) ژ مه‌كه‌هێ ده‌ركه‌ت و خوه‌ ل شكه‌فتێ دا خه‌ف كر. ئه‌لبه‌ت ئه‌ڤ هه‌می ب فه‌رمان و ئرادا خودایێ ته‌عالا یه.

ده‌رحه‌ق حه‌زره‌تێ مه‌هدی دا (س) و سه‌به‌بێ خه‌ف بوونا وی دا ژی د گه‌له‌ك روایه‌تا دا تشته‌ك وها ھاتیه‌ گووتن.

ئمام صاد‌ق (س) كه‌ره‌م كریه: ئمامێ مونته‌زه‌ر، پێشیا رابینا خوه‌ دا، وێ زه‌مانه‌كی ژ به‌ر چاڤان خه‌ف ببێ. ده‌رحه‌ق سه‌به‌بێ وێ د‌ا پرسیار ژێ هات كرن، كه‌ره‌م كر: ژ به‌ر جانێ خوه‌ د طرسێ دا یه.[v]

هه‌رچه‌ند شه‌هاده‌ت خوه‌ستا مرووڤێن خودایی یه، لێبه‌لێ ئه‌و شه‌هید بوون باشه ‌یا كو د مه‌یدانا پێك ئانینا به‌رپرسیاری یا ئلاهی بێ و د خێرا كوومه‌لێ و دینێ خودێ دا بێ.

لێبه‌لێ ئه‌گه‌ر كوژ‌رانا كه‌سه‌كی به‌مه‌عنا هه‌ده‌ر چوونا وی و ته‌له‌ف بوونێ بێ، طرسا ژ كوشتن، كاره‌ك عه‌قلی و مه‌قبووله. كوژرانا ئمامێ دازدێ كو ئاخرین زه‌خیرا ئلاهی یه ‌ب مه‌عنا هه‌رفینا كه‌عبه ‌و هێڤیا هه‌می ئه‌نبیاء و ئه‌ولیائا یه‌ (س) و ھه‌ر وھا پێك نه‌هاتنا وه‌عدا ئلاهی ژ بونا شكل گرتنا حوكمه‌تا عه‌دلا جهانی.

گه‌ره‌كه‌ بێ گووتن كو د هنه‌ك روایه‌تان دا هنه‌ك سه‌به‌بێن دی ژی ژ بونا غه‌یبه‌تێ هاتنه‌ گووتن، لێ ژ به‌ر درێژ نه‌بوونێ ئه‌م ژ وان نائاخڤین. لێ یا موهم ئه‌وه‌– وه‌ك چه‌وا پێشدا ژی هات گووتن– كو «غه‌یبه‌ت–ڤه‌شارتی بوونا ئمام» سرره‌كه ‌ژ سررێن ئلاهی و سه‌به‌بێ وێ یێ ئه‌صلی و ئه‌ساسی پشتی ئه‌شكه‌ره‌ بوونێ وێ بێ زانین. و ئه‌وا هاتی گووتن ئه‌و سه‌به‌ب و عاملن كو ته‌ئسیر هه‌بوونه‌ د خه‌ف بوونا ئمامێ زه‌مان دا (س).


[i] . ئه و، ج 2، باب 44، ص 204.

[ii] . عله لوششه رايع، باب 179، ص 244.

[iii] . كه مالوددين، ج 2، باب 44، ص 4، ص 232.

[iv] . غه يبه تا طووسي، ڤه بره، ح 284، ص 237.

[v] . كه‌مالود‌د‌ین؛ ج 2، باب 44، ح 7، ص 233.



back 1 2