چه‌ند نوكتێن گرینگ و موھم



چه‌ند نوكتێن گرینگ و موھم

 

پێشه‌كی

ھنه‌ك ژ وا یێن دگه‌ل فه‌رھه‌نگا ئسلامی ناس ئان ناسیبوونه‌ك باش نه‌یین و پێ پیڤه‌كێن نه‌دورست بھا و قیمه‌تێ كارێ مرووڤا دپیڤن و نیه‌ت و ھه‌ده‌فا كاركه‌ر ژی موھم نزانن و وه‌ك دبێژن: «حوسنا فاعلی» (د به‌رابه‌رێ حوسنا فعلی ده‌) تنه‌ھن و ئان كێشه‌كا بھایێ كار و عه‌مه‌لان ته‌نێ د ئه‌سه‌را رحه‌تیا ژ یا دونیایی دا گومان دكن، مرووڤێن وھا د ڤه‌ژه‌نینا گه‌له‌ك ژ باوه‌ری و زانینێن ئسلامی دا ژ رێ ده‌ردكه‌ڤن و ئان فێھم و به‌یانا وا دا نه‌كار دبن. یێك ژ وا تشتا ئه‌سه‌را ئیمانێ و گرێدانا وێ ب عه‌مه‌لێ صالح ڤه‌ یه‌ و ھه‌ر وھا د ئه‌سه‌را ویرانكه‌را كوفر و شركێ دا دكه‌ڤن خه‌له‌تێ، مه‌سه‌لا وھا فكر دكن كو كاشفێن مه‌زن كو وه‌سیلا رحه‌تیێ ژ خه‌لكێ را ئانینه‌، ئان ئازادی خازێن كو د رێكا ئازادی یا ملله‌تێ خوه‌ دا خه‌بات و فداكاری كرنه‌ گه‌له‌كه‌ مه‌قام و مه‌رته‌با وان یا ئاخره‌تی ژی گه‌له‌ك بلند و خوه‌ش بێ، ھه‌رچه‌ند ئیمان ب خودێ و رووژا قیامه‌تێ نه‌بن ...

ھه‌رچه‌ند نوقتا زه‌عێفی و خه‌له‌تیا ڤێ فكرێ ژ ده‌رسێن بووریێ كفش بوون، لێ چكو ئه‌ڤ فكرێن ھه‌ ھنه‌كی د ڤی زه‌مانی دا بلاڤ بوونه‌ و ژ نه‌سلا ھێژبێ را خه‌ته‌ر تێدا ھه‌یه‌ گه‌ره‌كه‌ ل ڤێده‌رێ ئه‌م پتر ل سه‌ر باخڤین و رووناھی بكین.

كه‌مالا حه‌قیقی یا مرووڤ

ئه‌گه‌ر ئه‌م داره‌ك یا سێڤێ گه‌ل داره‌ك بێ به‌ر و بێ فێكی قیاس بكین ئه‌مێ دارا سێڤێ ژ یا بێ به‌ر پتر قیمه‌ت بدنێ. و ئه‌ڤ حوكم دان نه‌ ته‌نێ ژ به‌ر وێ یه‌ كو مرووڤ ژ دارا خوه‌ی فێكی به‌ھره‌یه‌ك پتر دبێ، به‌لكی دارا خوه‌ی فێكی ژ وی جھه‌تی ڤه‌ كو كاملتر و ئه‌سه‌رێن پتر د وێ دا ھه‌نه‌ د زاتێ خ دا ب قیمه‌تتره‌. لێ ھه‌ما ئه‌ڤ دارا سێڤێ ئه‌گه‌ر ئافه‌ت لێ بكه‌ڤێ و ژ رێكا كه‌مالا خوه‌ ده‌ركه‌ڤێ وێ قیمه‌ت و بھایێ خوه‌ ژ ده‌ست بدێ و حه‌تا به‌لكی ببێ سه‌به‌بێ زه‌ره‌ر گھاندنێ ژی.

مرووڤ ژی كو بێ قیاس كرن گه‌ل جاندارێن دی، ئه‌ڤ حوكم ژێره‌ ھه‌یه‌، ئه‌گه‌ر بگھێ كه‌مالا لایقێ خوه‌ و ئه‌سه‌رێن موناسبێ فطره‌تا خوه‌ ژێ بخوه‌یھێن وێ ژ یێن دی ب قیمه‌تتر بێ، لێ ئه‌گه‌ر خوه‌ھری و ئافه‌ت سه‌ر دا بێن چێدبێ ژ حه‌یوانێن دی ھه‌میا ژی بێ قیمه‌تتر و ب زه‌ره‌رتر ببێ؛ چه‌وا كو قورئانێ ھنه‌ك مروڤ پیستر ژ ھه‌می جڤووكان (ئه‌نفال / 22) و ل رێ ونداتر ژ ده‌واران (ئه‌عراف / 179) زانیه‌.

ژ ئالیێ دی ڤه‌ ڤێجا ئه‌گه‌ر ھنه‌ك دارا سێڤێ تنێ ھنگێ دیتبن نكارن ب حه‌قیقه‌ت و كه‌مالا وی یا پاشین بحه‌سن و ته‌نێ ئه‌وكه‌س دكارن كه‌مالا وی یا نھایی و پاشین پێ بحه‌سن و بزانن كو ناس بن گه‌ل كه‌مالا وی یا نھایی.

لێ كه‌مالا حه‌قیقی یا مرووڤ نه‌ ژ پێكا كه‌مالاتێن ماددی و طه‌بیعی یه‌. چكو چه‌وا پێشدا ژی مه‌ گووت ئنسانیه‌تا ئنسان ب رووحێ مه‌له‌كووتی ڤه‌ گرێدایی یه‌ و ته‌كامولا ئنسان ژی د حه‌قیقه‌ت دا ھه‌ما كامل بوونا رووحه‌ كو پێ خه‌باتێن خوه‌ یێن ئختیاری تێ ده‌ست، چ خه‌باتا ناڤده‌یی و دلی و چ ژی خه‌باتا ژ ده‌رڤه‌یی و پێ ناڤجیتیا ئه‌ندامێن به‌ده‌نێ. ڤێجا كه‌مالا ب ڤێ ئاوایی مرووڤ نكارێ پێ ته‌جربێن حسسی و پێ كێشه‌ك و پیڤه‌كێن قاس و مقدارا ناس بكێ و مقدارێ وێ كفش بكێ و ھه‌ر وھا رێكا گھانا وێ ژی مرووڤ نكارێ پێ وه‌سیلێن جه‌رباندنێ ناس بكێ. نخوه‌ ئه‌وێ بخوه‌ نه‌گھایی ڤێ كه‌مالێ و ئه‌و پێ علمێ حوزووری و شوھوودا قه‌لبی په‌یدا نه‌كریه‌ گه‌ره‌كه‌ ئه‌وێ ب رێكا ده‌لیلا عه‌قلی ئان ب رێكا وه‌حیا ئلاھی و كتێبێن عه‌سمانی ڤه‌ ناس بكێ.



1 2 next