لووط (س)

لووط (س)

« و لووط [مه‌، رێكر] د‌ه‌ما گووتی قه‌ومێ خوه‌: گه‌لو ھوون ئه‌وی كارێ كرێت د‌كن، كو چ یێك ژ خه‌لكێ عاله‌مێ د‌ وێ د‌ا پێش ھه‌وه‌ نه‌كه‌تیه‌» ئه‌عراف/80

بنێره‌: ھوود‌ /77-83؛ حجر /51-77؛ ئه‌نبیاء /74-75؛ شوعه‌راء /160-175؛ نه‌مل /54-58 و عه‌نكه‌بووت /28-35؛ صاففات /133-138؛ زاریات /24-37 و قه‌مه‌ر /33-40 و ته‌حریم /10.

ئمام باقر (س): ئه‌و گوند‌ێ كو بارانا عه‌زاب سه‌ر وان د‌ا باری «سه‌د‌ووم‌» بی؛ گوند‌ێ قه‌ومێ لووط، كو خود‌ێ ھنه‌ك كوچ ھویرك، یانی ئه‌و حه‌ریا [ھشك بوویی] سه‌ر وان د‌ا رێكر.

1.     وأمّا القَريَةُ الّتياُمطِرَت مَطرَ السَّوءِ فهِيَ سَدُومُ قَريَةُ قَومِ لُوطٍ، أمطَرَ اللّه‏ُ علَيهِم حِجارَةً مِن سِجِّيلٍ، يقولُ :مِن طِينٍ (البحار: 12 / 152 / 5).

ئمام صادق (س): پشتی لووط، خود‌ێ چ پێغه‌مبه‌ر رێنه‌كرنه‌، خێنجی كو د‌ ناڤ قه‌ومێ خود‌ا عه‌زیز بوونه‌.

قصه‌تا لووط و قه‌ومێ وی

لووط (س) ژ كه‌لد‌انیێن عه‌رد‌ێ «بابلێ» بی و ژ وان كه‌سان بی كو ئه‌ولین جار ئیمان ب ئبراھیم (س) ئانی و گووت: «ئه‌زێ بئالیێ خود‌ایێ خوه‌ڤه‌ ھجره‌ت بكم» و خود‌ێ ئه‌و ژی د‌گه‌ل ئبراھیم خلاس كر و چوون عه‌رد‌ێ موقه‌د‌د‌ه‌س؛ عه‌رد‌ێ فلسطینێ (ئه‌نبیاء/ 71) و لووط (س) ل یێك ژ باژارێن وێ د‌ا كو سه‌ر گووتنا تاریخ و ته‌ورات و ھنه‌ك روایه‌تان، باژارێ سه‌د‌ووم بوویه‌، خوه‌ جی بجی كریه‌. خه‌لكێ ڤی باژاری و باژارێن د‌وور و به‌رێ وێ - كو خود‌ێ د‌ قورئانێ د‌ا پێ ناڤێ موئته‌فكات ژێ ئاخفتیه‌ (ته‌وبه‌/ 70) پووت د‌په‌ره‌ستان و كارێ پیسێ لواطێ د‌كران. ئه‌ڤێنھه‌ ئه‌ولین قه‌وم بوویه‌ كو ئه‌ڤ كار د‌ ناڤ وان د‌ا به‌رفره‌ھ ھه‌بیه‌ (ئه‌عراف /8) ب ئاوایه‌ك وه‌ره‌نگ كو ئه‌و كار د‌ جماعه‌ت و مه‌راسم و مه‌حافلێن خوه‌ د‌ا د‌كران، بێ‌ی وێ چه‌ند‌ێ كو ئه‌وێ كاره‌ك پیس بزانبن (عه‌نكه‌بووت /29).

د‌ ڤان شه‌رایطان د‌ا خود‌ێ ته‌عالا، لووط رێكر ناڤ وان (شوعه‌راء /162) و ئه‌وی خه‌لك گازی كرن كو ته‌قواتی یا خود‌ێ ھه‌بن و ته‌ركا فه‌حشا و پیساتیێ بكن و ل رێكا فطره‌تێ بزڤرن و ئه‌و ژ كارێ وان طرساند‌ن، لێبه‌لێ خێنجی نه‌گوھد‌اری و سه‌ركێشیێ تشته‌ك ل وان زێد‌ه‌ نه‌بی و جه‌وابا وان ئه‌ڤ تنێ بوو كو گووتن: ئه‌گه‌ر تو راست د‌بێژی، عه‌زابێ خود‌ێ سه‌ر مه‌ د‌ا بینه‌ خارێ؛ ئه‌وا گه‌ف لێ كرن و خوه‌ستن ئه‌وی ژ باژارێ خوه‌ د‌ه‌رینن و گووتن: ئه‌ی لووط! ئه‌گه‌ر تو د‌ه‌ستا نه‌كێشی، ئه‌مێ ته‌ د‌ه‌رینن» و گووتن: «بنه‌مالا لووط ژ وارێ خوه‌ د‌ه‌رینن، چكو ئه‌و پاكی خازن»... حه‌تا كو سه‌ر خوه‌ چوون و زێد‌ه‌گاڤی د‌ جانێ وان د‌ا جی گرت و بوون موسته‌حه‌قێ عه‌زاب، ھنگێ خود‌ێ ھنه‌ك مه‌لائیكه‌تێن خوه‌ یێن به‌ركه‌تی ژ ناڤ برنا وان را رێكرن.

ئه‌و مه‌لائیكه‌ت لسه‌ر شلكێ خوورتێن نووگه‌ھشتی چوون بال لووط (س) و بناڤێ مێھڤان سه‌رد‌ا چوون، ئه‌ڤ كار ژێرا نه‌خوه‌ش ھات و د‌ه‌رحه‌ق وان د‌ا خوه‌ بێ چاره‌ زانی؛ چكو زانیا وێ ژ نێزڤه‌ قه‌ومێ وی بێن وان و به‌لا خوه‌ ژ وان ڤه‌ناكن. ئه‌وقاس پێڤه‌ نه‌چوو كو خه‌لك پێ حه‌سھان و بله‌ز و به‌ز و ب كه‌یفخوه‌شی بئالیێ ویڤه‌ ھاتن و ھێرش برن مالا وی، لووط (س) ژ مال د‌ه‌ركه‌ت و چقاس ژێ ھات شیره‌ت ل وان كرن و خه‌بتی كو غیره‌ت و جامێریێ د‌ وان د‌ا ھلێخێ، حه‌تا ب وێ د‌ه‌ره‌جێ كو به‌حسا كه‌چێن خوه‌ به‌ر وانڤه‌ ئاڤێت و گووت: ئه‌ی قه‌ومێ من! ئه‌ڤێنھه‌ كه‌چێن منن و ئه‌و ژ ھه‌وه‌ را پاكترن، ڤێجا ژ خود‌ا بطرسن و ھه‌تكا من لبال مێھڤانێن من نه‌بن، پاشێ ب ھاوار كرن ئاریكاری خوه‌ست و گووت: گه‌لو د‌ ناڤ ھه‌وه‌ د‌ا مرووڤه‌ك ره‌شید‌ و تێگه‌ھشتی په‌ید‌ا نابێ؟ لێبه‌لێ خه‌لكێ د‌ جه‌وابا وی د‌ا گووتن كو ئحتیاج ب كه‌چێن وی نینن و قه‌ت نه‌مومكنه‌ كو د‌ه‌ستا ژ مێھڤانێن وی بكێشن. د‌ووماھیكێ لووط (س) بێ ھێڤی بوو و گووت: «خوه‌زكا من لبه‌رابه‌رێ ھه‌وه‌ د‌ا قود‌ره‌ته‌ك ھه‌بیا، ئان من بكاریا ئه‌ز په‌ناھ ببم جھه‌ك قه‌وی و قاییم»

وی وه‌ختی مه‌لائیكه‌تا گووتن: ئه‌ی لووط! ئه‌م ھنارتیێ خود‌ایێ ته‌نه‌، بلا تو د‌ل رحه‌ت بی و بزانی كو ئه‌ڤێنھه‌ قه‌ت نكارن خوه‌ بگھینن ته‌، ڤێجا رووناھی یا چاڤێ وان گرتن و ئه‌و ب كوریتی و رێك به‌رزه‌ كری زڤرین (قه‌مه‌ر /37).

‌وه‌ختێ طاڤ د‌ه‌ركه‌تنێ د‌ا د‌ه‌نگێ بلند‌ه‌كی قه‌ومێ وی به‌ر خوه‌ د‌ا گرت و خود‌ێ كوچھویركێن ژ حه‌ریێ و نیشاند‌ار سه‌ر وان باراند‌ و باژارێن وان سه‌ر سه‌رێ وان د‌ا قولباند‌ و ئه‌و سه‌ر و بنو كرن و ئه‌و موئمنێن ل وێد‌ه‌رێ خلاس كرن و نه‌جات د‌ان و ل وێد‌ه‌رێ ماله‌ك تنێ یا موسلمانا ھه‌بی ئه‌و ژی مالا لووط بی، د‌ وی عه‌رد‌ی د‌ا ژ بونا كه‌سێن ژ عه‌زابێ د‌ژوارێ خود‌ێ د‌طرسن نیشانه‌ك د‌ جی د‌ا ھێلا (زاریات /37(. تفسير الميزان: 10 / 352

* * *