بژاره‌یا شعران

بژاره‌یا شعران

به‌رھه‌ڤ كرنا سه‌ید‌ێ بوھتی

بناڤێ خودێ

خويشك و برايێن گرانقه‌در و فه‌رهه‌نگ دوست، سه‌لام و ره‌حمه‌تا خودا سه‌ر وه بێ.

ئه‌ڤ هنه‌ك ڤه‌ھوونانن كو ژ ناڤ بوستانێ شعر و ئه‌د‌ه‌با كوردى هاتنه بژارتن و چنين.

ئه‌ڤه سالێن ساله، چقاس ڤه‌ھوونانه‌ك به‌ركه‌تى به‌رچاڤێ من دكه‌ڤت كو ژ نه‌زه‌ر مه‌عنه و ناڤه‌رووكێ، ئان ژ ئالێ ئه‌د‌ه‌بى و ئان ژى ره‌خێن ديترڤه سپه‌حيتاهيه‌ك تێدا هه‌بت، ئه‌ز ل بال خوه دنڤيسم.

روژه ÙƒÙ‰ Ú˜ روژا من به‌رێ خوه ددا كاغه‌ز ماغه‌زێن خوه، وه‌كى من ديت قه‌ده‌ره‌ك Ú˜ ڤا ڤه‌ھوونانا جڤيانه هه‌ڤ. ÙˆÛŽ بێهنێ من هزر كر كو حه‌يف Ùˆ موخابنه ئه‌ڤ گوتنێن خوه‌ش Ùˆ سپه‌حى Ùˆ په‌يغاما Ù„ وادا هه ÙŠÙ‰ تنێ بو من بن Ùˆ Ù„ ناڤ ره‌فێن كتيبخانا من دا بمينن Ùˆ جار جاره ئه‌ز تنێ Ù„ ناڤ Ú¤Ù‰ بوستانى بگه‌رم Ùˆ كه‌يف بكم.

ژ ئالێ ديترڤه ژى من ل حه‌ديسێ دا خوه‌ندبى كو يێك ژ نيشانێن مروڤێ باوه‌ردار و حه‌قێ باوه‌ردارێن ديتر ل سه‌ر وى ئه‌وه‌كو تشتا ژ خوه‌را بڤێت ژ وا را ژى بڤێت.

ڤێجا كه ت دلێ من ئه‌ز Ú˜ هه‌ڤالێ عه‌زيز، ئه Ø­Ù…ه‌د حاجى Ù…ه‌ولوود بخازم وا بنڤيست Ùˆ حازرێ چاپێ بكت دا به‌لكو Ù„ ده‌رفه‌ته‌كیدا چاپ ببێ، وى Ú˜Ù‰ داخازا من بجى ئانى، خودێ Ú˜Ù‰ رازى بت، Ùˆ شوكر ئه‌و ده‌رفه‌ت  Ù‡Ø§Øª Ù¾ÛŽØ´ØŒ كو هون بكارين Ú˜ فێكيێ Ú¤Ù‰ بوستانى به‌هره‌مه‌ند ببين.

جهێ بير ئانينێيه، چكو جارا ئه‌ول ئه‌ڤ ڤه‌ھوونان ب وى چاڤى نه‌هاتنه به‌رهه‌ڤ كرن كو پاشى راببت كتێبه‌ك رێك و پێك، چێدبت ل رێز كرنا وێ دا كێماسى هه‌بت.

هه‌روها لازمێ گوتنێیه‌كو ئه‌ڤاهه تنێ بژاره‌يه‌، نه به‌رهه‌ڤ كرنا ڤه‌ھوونانێن هه‌مى شاعرێن كوردا. Ùˆ ئه‌م دكارن Ú¤ÛŽ بێژن كو ئه‌ڤ كار ه‌رنا ده‌رگه‌هى ÙŠÙ‡ بو نڤيسه‌رێن گرانقه Ø¯Ø± كو كارێن Ú˜ Ú¤ÛŽ Ù¾ÛŽÙƒÛŽ بكن، ڤێجا Ù‡ÛŽÚ˜ باشتر Ùˆ قه‌نج ØªØ±.

سه‌يد عه‌لى  حوسه‌ينىیێ بوھتى 1380 هجرى، روژى 2001 زايينی

قه‌صيدا يێكێ ژ ديوانا مه‌لايێ جزيری

نه‏وايا موطرب و چه‌نگێ فغان ئاڤێته خه‌رچه‌نگێ

وه‌ره ساقى حه‌تا كه‌نگێ نه شويين دل ژ ڤێ ژه‌نگێ

حه‌یاتا دل مه ÙŠØ§ باقى بنوشين دا به موشتاقى

ألا يا أیھا الساقى أَدِرْ كأساً و ناوِلها

كو كاتب دێمى جه‌دوه‌ل كت شكه‌سته خه‌ط موسه‌لسه‌ل كت

ژ یه‌ك حه‌رفان موفه‌صصه‌ل كت كيه ڤێ موشكلێ حه‌ل كت

دزانى رودو عود ئه‌ووه‌ل چ تاڤێتن سرود ئه‌ول؟

كه عشق آسان نمود اول سپس افتاد مشكلها

بقورئانێ بئاياتێ ئه‌گه‌ر پيرێ خه‌راباتێ

ببێژى سه‌جده بن لاتێ موريدێن وى دبن قاتێ

مورید‌ ئه‌ر بی به‌صه‌ر نه‌بوه‌د‌ ز فه‌رمانه‌ش بد‌ه‌ر نه‌بوه‌د‌

كێ ‌سالك بى خه‌به‌ر نه‌بوه‌د‌ ز رسم و راھ مه‌نزِلها

شه‌ڤێ زولماتِ ده‌ريايێ ژ مه‌وجان قه‌ت خه‌به‌ر نايێ

شكه‌ستى كه‌شتيان بايێ عه‌جاجێ وێ شه‌فه‌ق دايى

Ú˜ حه‌رفان ماه  Ùˆ سالێ ما نه Ù‡Ø§Øª د‌ه‌ر شكلێ فالێ ما

 ÙƒØ¬Ø§ دانند حال ما سبك باران ساحلها

* * *

مه‌دحێ پێغه‌مبه‌ر صلى الله عليه وآله

ئسمێ ته ÙŠÙ‡ مه‌كتوب دديوانێ قدهم دا  

حه‌رفه‌ك قه‌له‌مێ علمێ بته‌قويم ره‌قه‌م دا

ئه Ø´ÙƒØ§Ù„ Ùˆ خه‌طێن دائره‌يێ نوقطه‌يێ علمن

ئه‌ڤ نه‌قش و مسالێن د خه‌یالاتێ عه‌د‌ه‌م دا

ميم مه‌طله‌عێ شه‌مسا ئه‌حه‌د ئائينه صفه‌ت كر

 Ù„امع Ú˜ عه‌ره‌ب به‌رقێ لفه‌خخاێ عه‌جه‌م دا

دا شاهدێ ئه‌سما بهه‌مى وه Ø¬Ù‡Ù‰ بناسين

يه‌ك مه‌ستێ صه‌نه‌م كر بيه‌كى نه‌قشێ صه‌نه‌م دا

یه‌ك گرتيه زولفێ وه يه‌كى خالێ نومايى

ئائينه بئه‌سكه‌نده‌رى و جام ب جه‌م دا

ئه Ø±ÙˆØ§Ø­ÛŽ موقه‌د‌د‌ه‌س شه‌بێ قه‌دران ته دخازن

 Ù†ÙˆØ±Ø§ØªÙ‡ ÙŠÙ‡ مصباح دقه‌نديلێ حه‌ره‌م دا

دا وه‌قتێ لقايێ بته Ø­Ù‡â€ŒÙ‰ بن د به‌قايێ

من نه‌قدێ دل و جان د فه‌نا يێ بسه‌له‌م دا

ياقوت فروشان دكه‌ف ئه‌لماس شكه‌ستن

ئه‌ڤ صه‌فحه‌يێ ئه‌لماسێ كو نه‌ققاشى ره‌قه‌م دا

يا ره‌ب ژ چ روو له‌ب بفه‌نايا ته گوشایه‌م

سبحانك لن أحصىَ فى شأنك حمد‌اً

مننه‌ت ژ خودايى كو بعه‌بدێ خوه «مه‌لايى»

ئێكسيرێ غه‌مێ عشقێ نه ‌دينار و دره‌م دا

* * *

ژ قه‌صيدا 3

مه‌ششاطه‌يێ حوسنا ئه‌زه‌ل چه‌نگالێ زولفان تاب دا

دا عشق هلبت Ù¾ÛŽÙ„ Ù¾ÛŽÙ„ قه‌لبێ مه Ù¾ÛŽ جه‌للاب دا

حوسنا حه‌بيب و لوطفى يار ئاڤێته دل عشقا غه‌دار

له‌و سه‌لب كر ژێ ئختيار وێ حوسنێ ئه‌ڤ ئيجاب دا

من دى سه‌حه‌ر زولفێن دمه‌ست هاتن سه‌ما ئحرام به‌ست چون سه‌جده ÙŠØ§ خالێ بقه‌ست له‌و حاجيان محراب دا

روح و ره‌وانێ من حه‌بيب ديسا بتلبيسا ره‌قيب

ره‌نجيده ÙƒØ± مسكين غه‌ریب ته Ø±ÙƒØ§ دلێ ئه Ø­Ø¨Ø§Ø¨ دا

مه‌حبوب Ùˆ ره‌یحان پر گولاڤ كه‌ر كر لمن جه‌رگ Ùˆ هناڤ زه Ù‡Ø±Ø§ هه Ù„ا هل بو دناڤ له‌و ساقى ئه‌و جه Ù„اّب دا

*

عيده Ùˆ حه‌بيبێ نه Ø²Ø±Ù‡ Ù„ێيان دێ بقوربان بێ مه Ù„ÛŽ

يا ره ب ببينم روژ هلێ سكێن دده‌ست قه‌صصاب دا

ژ قه‌صيدا 4

جان Ùˆ دلێ من ئه‌وه حوورى وه Ø´ÛŽ من ئه‌وه

پادشه Ù‡ÛŽ من ئه‌وه ئه‌ز لده‌رێ وى Ú¯Ù‡ Ø¯Ø§

يارێ كودى ئه‌م Ú¯Ù‡ Ø¯Ø§ ده‌ستى، بده‌ستێ مه Ø¯Ø§

ئه‌م دسه‌مايێ برن ره‌قص Ùˆ سه‌ما Ú˜ÛŽ وه Ù…ا

گوته Ù…Ù‡ دوردانه ÙŠÙ‰ØŒ ئه‌م Ú˜ ته Ùˆ تو ژمه ÙŠÙ‰

له‌و بحه‌قيقه‌ت یه‌كين، مه‌سئه Ù„Ù‡ بێ شوبهه‌ما

دامه بده‌ستێ سورى جاما ژ ره‌نگێ دورى

جه Ø²Ø¨Ù‡ Ú¯Ù‡Ø§ جان Ùˆ دل پر شه‌وشاندن هه‌ما

باد‌ه‌مه‌نوشى ژ ده‌ست، چومه ژ خو مامه مه‌ست

قه Ø·Ø±Ù‡ ب به Ø­Ø±ÛŽ گها، به Ø­Ø± بعه Ø¹ÙŠÙ†Ù‰ خوما

گوش بعامى مه Ø¯Ù‡ ته Ø±ÙƒÛŽ مه Ø¯Ø§Ù…Ù‰ مه Ø¯Ù‡

أكثرھُم فى ُغمى أغلبُھم فى عُما

حه‌رف ژ يه‌ك بونه فه‌صل گه‌ر ببرى وان بئه‌صل

حه‌رف دبت ÙŠÛŽÙƒ خه‌ته‌ك خه‌ت كو نه‌ما نوقطه Ù…ا

وه‌حد‌ه‌تێ موطله‌ق مه‌لا نوره دقه‌لبان جه‌لا

زور دڤێ مه‌سئه Ù„ÛŽ ئه‌هلێ دلان شوبهه‌ما

* * *

ژ قه‌صيدا خه‌م و شاهى

من دى صبا دايى سه‌حه‌ر مادارێ به‌درێ كر دوكه‌ر

قه‌وس و قه‌زه‌ح ژێ هاته ده‌ر ديسا بزولفان را ته‌با

ئيرو ژ مه ل به‌درا ته‌مام عه‌نبه‌ر فشان بن صه‌د سه‌لام

ئه‌ى ھود ھودێ شيرين كه‌لام ئه‌هلا وه سه Ù‡Ù„ا مه Ø±Ø­Ù‡â€ŒØ¨Ø§

من دلبه‌ره‌ك وه‌ك دور هه‌يه مه‌حبوبێ شيرين سور هه‌يه حوسن و جه‌ماله‌ك پور هه‌يه به‌لقيس صفه‌ت مه‌سكه‌ن سه‌با

*

بێژ ئه‌و شرينا سورپه‌رى دور دانه ÙŠØ§ ئه‌ز موشته‌رى

كا عه‌هد و پێمانا به‌رى؟ بێ فايده چون شوبهێ هه‌با

*

قاصد ب مه‌قصوودا مه Ù‡Ø§Øª با مژده Ùˆ ئه‌مر Ùˆ به‌رات

نيشان هنارن هه‌م خه‌لات شه‌هزاده ÙŠØ§ گولگون قه‌با

ئيرو مه‌جال لێ هات و وه‌خت ديسان جوان بو من دره‌خت

ئه‌و لامعا دايى ژ ته‌خت، ماكان برقاً خلبا

سه‌لوا ره‌وان زه‌ررين وه‌ره‌ق چيچه‌ك مه ‌لێ دين صه‌د نه‌سه‌ق

ياقوتھا یحكى الشفق يحكى عقوداً كوكبا

* * *

ئاگرێ جداھيێ ژ قه‌صيدا 7

بنارێ فرقه‌تێ صوهتم ژ فه‌رقێ سه‌ر حه‌تا پێدا

خه‌ده‌نگا غه‌فله‌تێ نوهتم ژ به‌رقا لامعا تێدا

خه‌ده‌نگا فرقه‌تێ ره‌عده دلێ ئه‌و غه‌فله‌تى لێدت

دبێژم وه‌ر جه‌به‌ل بت ئه‌و بكه‌ر بت وێ دگاڤێ دا

هه‌چى فرقه‌ت نه‌دى هجران، نه‌بێ من داغ و كه‌ى

لێنه ژ بل ده‌ربێ دهجرانێ فراقا روح و جان كى دا

ژ هه‌ر بێ داغ و بێ ده‌ردى مه‌پرسن محنه‌تا عشقێ

چ زانن بێ خه‌به‌ر ژانا دلێ داغ و كه‌سه‌ر تێدا

كه‌سێ محنه‌ت دى Ùˆ فرقه‌ت ڤه‌خارى جورعه ÙŠØ§ هجرێ

گرێ وان تێ بحالێ من دڤێ هجران و زه‌جرێ دا

بداما موحبه‌تێ به‌ندم خه‌ده‌نگا فرقه‌تێ دل نوهت

بشوبهێ مورغێ نيم به‌سمه‌ل دهه‌ڤ وه‌رتێم دخوێنێدا

بروسكا باطنى دا دل د پێتێ سينه وى وه‌ربو

كو دێ بێتن ته‌بێتا دل دناڤ وێ نار و پێتێ دا

ژ ئولفێ شوبهه‌تێ زولفێ مودام له‌و بێ قه‌رارم ئه‌ز

كو جانێ من عه‌زيز ئيرو چو و دل وێ دئولفێ دا

ژ مه‌حبوب دوركرم چه‌رخێ فه‌له‌ك وێ پر هلاڤێتم

نزانم دێ لكودت من دڤێ ده‌وران و چه‌رخێ دا

حه‌بيبێ بێ خه‌طا كوشتم بده‌ريا فرقه‌تێ ئاخر

ژ وێ روژێ دزانى من كو يار ئه‌و تير لجه‌رگێدا

گه‌لو ديسا ببينم ئه‌ز چرايێ وه‌صله‌تێ هلبت

بصوژم شبهێ په‌روانێ دبه‌ر وێ نور و شه‌وقێ دا

بده‌ر بێ كه وكه Ø¨Ø§ صوبحێ لمه‌شرق زوهره طالع بت  

زوحه‌ل دور بت بشه‌ش بورجان و وندا بت د غه‌ربێدا

ژ قوند‌وس زوهره په‌يدا بت ژ هه‌ندس موشته‌رى بێت ده‌ر

سپيدى دت سوره‌ییایێ شه‌فه‌ق دت قامه‌تێ پێدا

*

بوه‌ردان زه‌ینين گولشه‌ن چه‌مه‌ن دا لاله بشكفتن

بنه‌فش و چيچه‌كا ڤێكرا شه‌فه‌ق دايه‌ك د ره‌وضێ دا

سه‌حه‌رگه‌ھ  Ø¹Ù‡â€ŒÙ†Ø¯Ù‡â€ŒÙ„يب مه‌ستن Ú˜ بێهنا وه‌رد Ùˆ بشكوژان

 Ø´Ø¨Ù‡ÛŽ طوطاك Ùˆ گويينان دنالين ئه‌م دفرقێ دا

*

دزانم شه‌هسه‌وارێ من غه‌زاله‌ك وى دفتراكێ

بجايێ صه‌يدێ ئه‌زبوما دوێ فتراك و به‌ندێ دا

چ حه‌دد‌ێ صه‌د هه‌زار جان بن دفتراكا حه‌بيبێ من

كو صه‌د جه‌مشيد و كه‌يخوسروو غولامن سه‌ر ده‌ڤێ رێدا

دده‌ھ  Ø³Ø§Ù„ان مولازم مام Ùˆ يارێ روو نه‌دا جاره‌ك

وه Ú¯Ù‡â€ŒØ± نه يار ئه‌گه‌ر روو دت ھه‌یه‌ جاره‌ك د سالێدا

دلوو مزگينه من شابه، كو سولطانێ مه Ø¯ÛŽ بێتن

ژ من باوه‌ر كه په‌یغامێ سه‌حه‌ر مزگين بمن پێدا

شوكر بيناهيا من هات و يه‌عقوب ديده‌ روشه‌ن بو

ببويا يوسفێ مصرێ لكه‌نعانێ به‌صه‌ر په‌یدا

نه‌سيمێ سونبول و سێڤان سه‌حه‌ردا حه‌بس و زيندانێ

ڤه‌بوو قوفلا مه Ø¨ÛŽ مفته زرنگێنى Ú˜ قوفلێ دا

فراقێ شه‌ڤ بئاخر چوو سپێده كفشه‌بو ديسا

مريخا نه‌حسى ئاڤا بو خويابو روژ د شه‌رقێ دا

*

ژ واديێ ئه‌یمه‌نێ دلبه‌ر نزام ئه‌نگوشته‌ك إظهار كر

كو خوه‌ش ئه‌نوار و به‌رقن ئه‌و ته‌جه‌للا بون د طورێدا

قرانا زوهره‌یێ من دى دبه‌رعقدا سوره‌ییايێ

ژبه‌ر وێنان دبێژم عه‌كسه هێژ كه‌فتى د جامێ‏دا

*         

بچين وه‌ردان ژ گولزاران كو ئه‌غياران بده‌ست خارن

ژ مه‌خصوصانێ ده‌رگاهێ دوعا من ئه‌و دهه‌جرێدا

بته‌شريفا خوه ئه‌ز خوه‌ندم ژ لوطفێ به‌نده نيشان كر

خه‌لات و شه‌فقه‌ت و دلدان شوكر خازين كوبا خوێ دا

مه‌ھادر سه‌جده ÙŠØ§ شوكرێ لوى عه‌ردێ موقه‌د‌د‌ه‌س بر

بموژگانێن خوه دور سوفت ئه‌نى مالى لعه‌ردێ دا

* * *